Londonski toranj
Svjetska ba?tina ? UNESCO
Registriran:	1988. (12. zasjedanje)
Vrsta:	Kulturno dobro
Mjerilo:	ii, iv
Ugro?enost :	no
Referenca:	UNESCO

Tower of London je srednjovjekovna tvrđava i historijski spomenik u centru Londona , uz sjevernu obalu rijeke Temze . Pod tim imenom se ?esto spominje i White Tower (Bijela tvrđava), sagrađena za vrijeme Vilima Osvaja?a , ali ona je samo dio kompleksa građevina okru?enih zidinama i jarkom koje ?ine Tower of London.

Tower je tokom historije predstavljao utvrde i pala?e, u kojima su novi suvereni ?ekali krundibu, ali i zatvor za plemstvo. Slu?io je i oru?arnica, tvrđava za pogubljivanje i mu?enje, riznica, opservatorij, pa ?ak i kao zoolo?ki vrt .

Tower je sagrađen 1078 . godine, kada je uz sjeveroisto?ne zidine grada, po naredbi Vilima Osvaja?a , sagrađen White Tower. Cilj je bio za?tititi Normanski narod i sam London od invazije. ^[1] Neki su pisci, poput Williama Shakespeara , pogre?no opisivali Tower kao građevinu iz vremena Starog Rima .

Rikard I, kralj Engleske , naredio je da se White Tower opasa zidinama i jarkom napunjenim vodom iz Temze. Jarak nije uspje?an sve dok Henrik III , stotinu godina kasnije, nije naredio da se jarak sagradi na holandski na?in. Henrik III je oja?ao zidine Towera, a unutar njega sagradio je komplekse pala?a, tako u?iniv?i Tower of London glavnom kraljevskom pala?om. Henrik III je u Tower smjestio i tri leoparda (ili lava ), koje je dobio kao vjen?ani poklon od Fridrika II, cara Svetog Rimskog Carstva .

Utvrđivanje Towera zavr?eno je 1285 . godine, kada je Eduard I oko postoje?ih zidina sagradio jo? jedan krug zidina, te tako potpuno zatvorio pristup Toweru. Napunio je postoje?i jarak oko starih zidina i iskopao novi jarak oko novog kruga zidina.

Tower of London je ostao glavna kraljevska rezidencija sve do vremena Olivera Cromwella , koji je sru?io cijeli kompleks pala?a.

Tower of London je nezamisliv bez vrana , koje su se tu gnijezdile otkako je sagrađen. Karlo II je imao namjeru da ih ukloni, budu?i da su smetale dvorskom astronomu. Od namjere je odustao kada je saznao za legendu koja ka?e da ?e, ukoliko vrana napuste Tower, monarhija i cijelo kraljevstvo propasti. Engleska je upravo iza?la iz građanskog rata, a Karlo nije ?elio riskirati, pa je opservatorij premjestio u Greenwich . Trenutno u Toweru boravi osam vrana, od kojih svaka ima svoje ime. Jedan je primjerak, po imenu Jim Crow (D?im Vrana) umro sa 44 godine. ^[2]

Tower je, pored ostalog, predstavljao i zatvor za plemstvo i elitu. Među zatvorenicima su bili:

• Ivan, kralj ?kotske , zatvoren nakon prisilne abdikacije ;
• David II, kralj ?kotske , zatvoren nakon sukoba s engleskom vojskom;
• Ivan II, kralj Francuske , zatvoren tokom Stogodi?njeg rata ;
• Henrik IV, kralj Engleske , zatvoren tokom Ratova ru?a
• Margareta An?ujska , engleska kraljica kao supruga Henrika IV, zatvorena tokom Ratova ru?a
• Eduard V, kralj Engleske i Rikard od Yorka i Norfolka , zatvoreni od svog amid?e kako ne bi predstavljali smetnju njegovoh vladavini
• Sveti Thomas More , zatvoren (kasnije pogubljen) zbog protivljenja odvajanju engleskog katoli?anstva od rimokatoli?anstva;
• Elizabeta I, kraljica Engleske , zatvorena prije dolaska na vlast kako ne bi predstavljala prijetnju svojoj polusestri ;
• Rudolf Hess , vođa Nacisti?ke partije

Kriminalci ni?ih slojeva obi?no su javno vje?ani izvan Towera, dok su oni iz vi?ih slojeva dru?tva, poput Thomasa Morea , javno obezglavljivani na Tower Hillu. U samom Toweru pogubljeno je sedam plemi?a, od kojih je pet ?ena. Među poznatim pogubljenim plemi?ima su:

• Anne Boleyn ( 1536 . godine), druga supruga kralja Henrika VIII , osuđena zbog navodnog preljuba i incesta, ali u stvarnosti kako bi se kralj mogao ponovo o?eniti i dobiti sina;
• Sveta Margaret Pole ( 1541 . godine), rodica kralja Henrika VIII s jakim nasljednim pravom, posljednji ?lan svrgnute dinastije Plantagenet , osuđena zbog navodne izdaje, a u stvarnosti kako bi se eliminirali svi mogu?i kraljevi rivali;
• Katherine Howard ( 1542 . godine), tre?a supruga kralja Henrika VIII , osuđena zbog po?injenog preljuba i incesta;
• Jane Boleyn ( 1542 . godine), supruga brata Anne Boleyn, dvorjanka Katherine Howard, osuđena zbog sau?e??a u izdaji koju je po?inila Katherine Howard;
• Jane Grey ( 1554 . godine), engleska plemkinja za koju neki histori?ari smatraju da je bila monarh 9 dana, osuđena zbog nezakonitog preuzimanja krune.

Dana?nja uloga Towera je da ?uva kraljevske dragulje i regaliju suverena , a slu?beno je i jedna od kraljevskih pala?a. Tower osigurava elitna grupa ?uvara (osnovanih 1485 . godine) tzv. Yeomen Wardersa ili Beefeatera (koji su svoj drugi i popularniji naziv dobili po tome ?to su tokom pro?losti, u doba kada je to bila rijetkost, bili hranjeni kvalitetnim mesom). Danas ti ?uvari, osim poslova ?uvanja same građevine, obavljaju i poslove turisti?kih vodi?a. U septembru 2007 . godine, prvi put u historiji te slu?be, kao ?uvarica zaposlena je i jedna ?ena.

Slu?bena stranica Arhivirano 2011-02-28 na Wayback Machine-u

Londonski Tower na Wikimedijinoj ostavi