Za ostale upotrebe, v.
Bitka za Al?ir (razvrstavanje)
.
Bitka za Al?ir
(
italijanski
:
La battaglia di Algeri
;
arapski
:
????? ???????
;
francuski
:
La Bataille d'Alger
) je
italijansko
-
al?irski
crno-bijeli
ratni film
snimljen 1966. u re?iji
Gilla Pontecorva
, koji se smatra jednim od najpoznatijih i najuticajnijih ostvarenja
politi?ki anga?irane
kinematografije u 20. vijeku.
Temelji na istinitim događajima, odnosno memoarima
Saadija Yacefa
, al?irskog aktivista i militanta iz vremena
rata za nezavisnost
, koji se u filmu pojavljuje tuma?e?i lik temeljen na samom sebi. Radnja se odvija u
gradu Al?iru
, prijestolnici
Al?ira pod francuskom vla??u
te zapo?inje 1954. godine kada nacionalisti?ki
Front nacionalnog oslobođenja
(FLN) stvara ilegalne
paravojne formacije
koje ?e nekoliko godina kasnije zapo?eti sa teroristi?kim napadima na francuske policajce i doseljenike, a ?to ?e se s vremenom pretvoriti u brutalan sukob poznat kao
bitka za Al?ir
. Nominalni protagonist, koji se temelji na stvarnoj li?nosti po imenu
Ali la Pointe
, je sitni al?irski kriminalac koji se tokom boravka u zatvoru priklju?i FLN-u te postaje jedan od njegovih najboljih boraca prije nego ?to na kraju pogine u neravnopravnom sukobu sa elitnim francuskim padobrancima koje vodi brutalni, ali efikasni pukovnik Mathieu (?iji lik tuma?i
Jean Martin
).
Pontecorvu su poticaj za film pru?ile ne samo njegova vlastita
ljevi?arska
uvjerenja, zbog kojih je simpatizirao borbu Al?iraca protiv
imperijalisti?ke
i
kolonijalisti?ke
vlasti, nego i vlastita iskustva iz
Drugog svjetskog rata
, odnosno aktivnosti
italijanskih partizana
?iju je borbu protiv
Nijemaca
i fa?ista smatrao sli?nom borbi FLN protiv Francuza. Film je snimljen u samom Al?iru uz zna?ajnu financijsku i logisto?ku podr?ku al?irske vlade, koju su, nekoliko godina nakon zavr?etka rata i sticanja nezavisnosti, ?inili veterani FLN. Pontecorvo je film snimao pod sna?nim uticajem svog mentora
Roberta Rossellinija
, odnosno u stilu
italijanskog neorealizma
, pri ?emu je najva?nije bilo inzistiranje na autenti?nosti. Upravo zbog toga je odbio anga?irati profesionalne glumce, te je inzistirao na
natur??icima
. Jedini izuzetak je bio relativno nepoznati francuski teatarski glumac
Jean Martin
koji je, pak, poput lika koji glumi, u stvarnom ?ivotu imao vojni?ka iskustva u
Drugom svjetskom
i
ratu u Indokini
. Pontecorvljevo inzistiranje na autenti?nosti se odrazilo ne samo kroz monta?u sli?nu
dokumentarnim filmovima
, nego i nastojanje da se postigne ?to ve?a objektivnost, odnosno prika?u kako su obje strane u sukobu koristile brutalno nasilje - al?irski nacionalisti kroz bomab?ke napade na nedu?ne francuske civile, a Francuzi kroz brutalno mu?enje i likvidacije zarobljenih militanata.
Usprkos toga, u samoj Francuskoj, gdje su ratne rane bile jo? svje?e, je film bio predmet gotovo univerzalnih osuda i bio zabranjen za prikazivanje punih pet godina. Međunarodna kritika mu je, pak, bila daleko blagonaklonija, a to se najvi?e moglo vidjeti na samoj premijeri, odr?anoj na
venecijanskoj Mostri
, gdje je
Bitka za Al?ir
osvojila
Zlatni lav
. Tokom sljede?ih godina je Bitka za Al?ir stekla dodatnu popularnost među ?lanovima militantnih organizacija
radikalne ljevice
(poput ameri?kih
Crnih pantera
) koje su ga ?esto navodile kao inspiraciju za svoje aktivnosti. Sa druge strane je zbog svog prikaza
kontragerilskih
aktivnosti izazvao zanimanje i pojedinih re?ima, pa je tako 1970-ih bio prikazivan u zloglasnoj
argentinskoj
Mehani?ko-mornari?koj ?koli
gdje su se oficiri obu?avali za borbu protiv urbane gerile. Kasnijim generacijama je, pak, daleko poznatiji slu?aj iz ljeta 2003. godine kada je ameri?ko
Ministarstvo obrane
organiziralo prikazivanja
Bitke za Al?ir
oficirima prije odlaska u
okupirani Irak
, kako bih ih poku?ala pripremiti za borbu protiv
pobunjenika
.