1766

**1766 . po kalendarima**
Gregorijanski	1766.? (MDCCLXVI)
Ab urbe condita	2519.
Islamski	1179?1180.
Iranski	1144?1145.
Hebrejski	5526?5527.
Bizantski	7274?7275.
Koptski	1482?1483.
	Hindu kalendari
? Vikram Samvat	1821?1822.
? Shaka Samvat	1688?1689.
? Kali Yuga	4867?4868.
	Kineski
? Kontinualno	4402?4403.
? 60 godina	Yang Vatra Pas ; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11766.
	p ? r ? u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum :	2.?milenijum
Vjekovi :	17.?vijek ? 18.?vijek ? 19.?vijek
Decenija :	1730-e 1740-e 1750-e ? ? 1760-e ? ? 1770-e 1780-e 1790-e
Godine :	1763 1764 1765 ? 1766 ? 1767 1768 1769

Ovo je ?lanak o godini 1766.

Godina 1766 ( MDCCLXVI ) bila je redovna godina koja po?inje u srijedu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja po?inje u petak po julijanskom kalendaru .

Događaji

Januar/Sije?anj ? Mart/O?ujak

Ptuj i "Led na rijeci Dravi"

1. 1. - Charles Edward Stuart postaje novi jakobitski pretendent, nakon smrti Jamesa Francisa - poznat kao Mladi pretendent ili Bonnie Princ Charlie , ?ivi u Italiji.
14. 1. - Nakon smrti Frederika V , novi dansko -norve?ki kralj i ?lezvig-hol?tajnski vojvoda je njegov sin Christian VII (do 1808). Mentalno je slab, uglavnom vlada neko drugi.
januar - Britanci osnovali svoje prvo naselje na Falklandima , Port Egmont pored zapadnog otoka (na isto?nom se nalazi francuski Port Saint Louis).
20. 1. - Burmansko-sijamski rat: Burmanci zapo?inju 15-mese?nu opsadu glavnog sijamskog/tajlandskog grada Ayutthaya.

18. 2. - Pobuna robova na Meerminu : Brod za prijevoz robova Nizozemske isto?noindijske kompanije u Indijskom oceanu preuzimaju malga?ki robovi koje je posada namjeravala sa Madagaskara prevesti u Kaapstadt u dana?njoj Ju?noj Africi (bit ?e okon?ana nasukavanjem broda i hvatanjem robova na ju?noafri?koj obali do 7. 3.).
23. 2. - Nakon smrti biv?eg poljskog kralja i posljednjeg lotarin?kog vojvode Stanisława Leszczy?skog , vojvodstva Lorraine i Bar postaju dio Francuske .

5. 3. - U Novi Orlean, u ranije francuskoj Lujzijani, stigao je prvi ?panski administrator Antonio de Ulloa - francuski kreoli ga ne priznaju, na kraju su se pobunili 1768.
8. 3. - Stadtholder Willem V od Oranjea je punoletan.
10. 3. - ?panski kralj Karlo III , na prijedlog svog napolitanskog ministra markiza od Esquillachea , donosi ukaz kojim se podanicima zabranjuje no?enje pla?ta i tradicionalnog ?irokog ?e?ira ( sombrero redondo ) i umjesto toga nala?e no?enje trokutastih ?e?ira i odje?e po uzoru na tada?nju francusku modu .
18. 3. - Britanski parlament , ?ije je ?lanove lobirao ameri?ki politi?ar i publicist Benjamin Franklin , ukida nepopularni Zakon o markicama ; umjesto toga je izglasan Deklaratorni zakon kojim Parlament sebi potvrđuje pravo dono?enja zakona koji ?e va?iti u sjevernoameri?kim kolonijama.
21. 3. (10. 3. po j.k.) - Crnogorski vladika Vasilije Petrovi? umro u Sankt Peterburgu. Stari mitropolit Sava ?e zatim za saprestolnika izabrati Arsenija Plamenca (mitropolit 1781-84). Mladi Petar zavr?ava ?kolovanje u Rusiji, poma?e dedi-stricu Savi. ^[1]^[2]
24. 3. - Madrid : nezadovoljstvo kraljevim ukazom o odijevanju, ali i pove?anjem cijena hljeba i drugih namirnica, eskalira u masovne nerede zbog kojih ?e kralj biti prisiljen smijeniti nepopularnog ministra i otpustiti ne-?pance iz svog kabineta.

April/Travanj ? Jun/Lipanj

7. 4. - Car Josip je dozvolio javnosti ulaz u lovi?te Prater , uskoro nastaje zabavni park Wurstelprater .

10. 5. - Turneja Mozartovih: ponovo su u Parizu, odakle su stigli iz Nizozemske. Ostaju u gradu do jula, zatim se preko ?vajcarske vra?aju u Salzburg, u novembru.
22. 5. - Jak zemljotres pra?en, cunamijem na istoku Mramornog mora, na tre?i dan Kurban Bajrama: razaranja u Carigradu (npr. Fatihova d?amija), osetio se do Soluna. Broj mrtvih procenjen na 4.000, od ?ega 880 u Carigradu.

jun? - Mysorska invazija Malabara: vladar Mysorea Hyder Ali , koji se ove godine proglasio sultanom, osvaja Kalikut .
20. 6. - Ugovor o prijateljstvu i trgovini između Velike Britanije i Rusije.
polovinom godine - ??epan Mali je do?ao u Maine kod Budve, bavi se travarenjem - grupa ljudi je ubeđena da je on u stvari ruski car Petar III , o ?emu prenose glas, dogodine ga progla?avaju za vladara (plemenska anarhija i ?etovanje su pre ovoga dostigli vrhunac u Crnoj Gori). ^[3]^[4]

Jul/Srpanj ? Septembar/Rujan

1. 7. - U francuskom gradu Abbevilleu javno mu?en i odrubljivanjem glave pogubljen mladi plemi? Jean-Francois de la Barre koga je lokalni sud bio osudio zbog oskrvnu?a lokalne crkve, odnosno odbijanja da skine ?e?ir prilikom crkvene procesije; njegovo truplo je potom javno spaljeno zajedno s primjerkom Voltaireovog Filozofskog rje?nika .
25. 7. - Zavr?en Pontijakov rat u Severnoj Americi - danas se smatra pat-pozicijom između Indijanaca i britanskih vlasti.
30. 7. - William Pitt Stariji je predsednik britanske vlade (do 1768).

13 - 14. 8. - Martinik je pogođen uraganom, nakon po?ara u maju, a u septembru sledi zemljotres i cunami. ^[5]
avgust - U Engleskoj izbijaju neredi zbog skupog ?ita, traju do oktobra. ?etve su lo?e od 1763. a naro?ito ove godine.

11. 9. - Sultan Mustafa III ukida Pe?ku patrijar?iju u korist gr?ke Vaseljenske .
- Srpski episkopi su proterani sa stolica, Pe? je pot?injena Prizrenskoj mitropoliji, ^[6] na ?elu sa Grkom mitropolitom Gavrilom, ^[7] ("zdru?ena sa prizrenskom i skenderijskom" ^[8]).
- ostaju Cetinjska mitropolija pod Petrovi?ima, Karlova?ka mitropolija u habsbur?kim zemljama, ^[9] a i pravoslavci u mleta?koj Dalmaciji su u osobitom polo?aju (nemaju mitropolita).
- Devet Srba episkopa (samokovski, ?ustendilski, skopski, novopazarski, ni?ki, u?i?ki, beogradski, bosanski i hercegova?ki) podnelo je protest ruskom dvoru preko crnogorskog vladike Save, ali uzalud, zbog ruskih planova sa Grcima ^[10] (dogodine je ukinuta i gr?ka Ohridska arhiepiskopija ).
- Nestanak patrijar?ije je jedan od "uzroka potur?ivanja na?ega sveta u Ju?noj Srbiji". ^[11]
- Srbi ?e opet imati patrijar?iju: Karlova?ku , kanonski nepriznatu, 1848-1920, i Beogradsku od 1920.

Oktobar/Listopad ? Decembar/Prosinac

2. 10. - ?panski kralj Karlos je imenovao "vladu" Malvinskih/ Falklandskih ostrva , u okviru generalne kapetanije u Buenos Airesu - Francuzi su pro?le godine odlu?ili prepustiti ?panjolcima Port Louis, a ovi ga preuzimaju dogodine kao Puerto Soledad .
26. 10. - U Sankt Peterburg je stigao Etienne Maurice Falconet koji ?e raditi na " Bronzanom konjaniku ", spomeniku Petru Velikom, postavljenom 1782.

15. 11. - Louis Antoine de Bougainville kre?e iz Nanta na oplovljavanje sveta, sa dva broda i profesionalnim naturalistima i geografima.
25. 11. - Papina bula Christianae reipublicae , podnaslov "O opasnostima antikr??anskih spisa", upu?ena metropolitima i biskupima.

2. 12. - U ?vedskoj donesen Zakon o slobodi ?tampe, kao jedan od pravnih dokumenata u kontinentalnoj Evropi koji garantira slobodu ?tampe i izra?avanja .
5. 12. - U Londonu s radom po?inje znamenita aukcijska ku?a Christie's (zvani?ni datum).
14. 12. - Ruska carica izdaje proglas da slobodni stale?i biraju poslanike. ^[12]
25. 12. - Mapuche Indijanci zapo?inju ustanak protiv ?panjolaca na jugu ?ilea - u februaru je postignut mir, ?panjolci su za sada potisnuti iz Araukanije.

Kroz godinu

Evropa 1748-66 - ove godine je ukinuto Vojvodstvo Lorraine

Izuzetno rodna godina u Bosni, nestalo je i kuge koja je harala od 1762; dobar period traje do 1782 ^[13].
Zavr?eni veliki radovi na Petrovaradinskoj tvrđavi (jo? i kontraminski sistem do 1776. i poslednji radovi do 1790).
Osnovana Gimnazija Karlovac .
Obitelj Montecuccoli preuzima Pazin .
Crkve: Sv. kri?a u ?ivogo??u , sv. Ivana Krstitelja u Postiri .
Collegium Croaticum Viennense je premje?tena u ?etvorokatnicu u Backerstrasse.
c. Radnja pjesme "Spu?ani i Piperi". ^[14]
Nizozemci su izgubili otok Hark u Perzijskom zaljevu.
Turgot pi?e "Razmi?ljanja o formaciji i distribuciji bogatstva" (objavljeno 1770).
Mate Zori?i?: Aritmetika, u slavni jezik Illiricki sastavgliena .
Gotthold Ephraim Lessing : "Laokoon, ili o granicama slikarstva i poezije".
Antikvar Richard Chandler je otkrio ostatke Olimpije (prva istra?ivanja 1829).
Henry Cavendish : On Factitious Airs - opisuje "zapaljivi vazduh", tj. vodonik .
Pierre Le Roy je napravio svoj marinski hronometar . Francuski kralj je ove godine odobrio sredstva Ferdinandu Berthoudu za njegov projekat satova.

Rođenja

Glavni ?lanak: :Kategorija:Rođeni 1766.

6. 1. - Jose Gaspar Rodriguez de Francia , diktator Paragvaja († 1840 )
11. 2. - Ioannis Kapodistrias , ruski i gr?ki dr?avnik († 1831 )
14. 2. - Thomas Robert Malthus , ekonomist († 1834 )
22. 4. - Germaine de Stael , knji?evnica, politi?ka teoreti?arka († 1817 )
24. 4. - Franjo Vla?i? , hrvatski ban († 1840 )
2. 6. - Ivan Krizmani? , knji?evnik, prevoditelj († 1852 )
29. 6. - Arhimandrit Pavle (Kenđelac) , prvi Srbin doktor teologije i nau?nik († 1834 )
6. 9. - John Dalton , engleski hemi?ar († 1844 )
23. 10. - Emmanuel de Grouchy , mar?al Francuske († 1847 )
2. 11. - Josef Radetzky , habsbur?ki feldmar?al († 1858 )
12. 12. - Nikolaj Karamzin , histori?ar, knji?evnik († 1826 )
Had?i Melentije , ?aba?ki episkop († 1824 )

Smrti

Glavni ?lanak: :Kategorija:Umrli 1766.

1. 1. - James Francis Edward Stuart , "Stari pretendent" na britanski tron (* 1688 )
14. 1. - Frederik V , kralj Danske i Norve?ke (* 1723 )
5. 2. - Leopold Joseph von Daun , habsbur?ki feldmar?al (* 1705 )
23. 2. - Stanisław Leszczy?ski , biv?i vladar Poljske-Litvanije, vojvoda Lorene (* 1677 )
21. 3. - Vasilije Petrovi? , crnogorski vladika (* 1709)
21. 4. - Aleksej Bestu?ev-Rjumin , ruski dr?avnik (* 1693 )
24. 6. - Adrien Maurice de Noailles , mar?al Francuske, vojvoda (* 1678 )
1. 7. - Francois-Jean de la Barre , ?rtva verske netolerancije (* 1745 )
11. 7. - Elisabetta Farnese , biv?a ?panjolska kraljica i namjesnica (* 1692 )
17. 7. - Giuseppe Castiglione , misionar u Kini i slikar (* 1688 )
3. 8. - Manuel , portugalski princ, avanturista, ratnik (* 1697 )
7. 11. - Jean-Marc Nattier , slikar (* 1685 )
12. 12. - Johann Christoph Gottsched , autor, filozof (* 1700 )

Reference

↑ Razmah Crnogoraca . rastko.rs
↑ Istorija Crne Gore [1835 ]. rastko.rs
↑ Historija n. J. II , 1270
↑ Istorija s. n. IV-1, 511
↑ 1766, a Year of Risks For Martinique #2/3 The Hurricane of August . tanlistwa.com 21 octobre 2021
↑ Istorija s. n. IV-1, 548
↑ Истори?ат Епархи?е рашко-призренске и косовско-метохи?ске . rastko.rs
↑ Pe?ka eparhija . rastko.rs
↑ Historija n. J. II , 1356-7
↑ Istorija s. n. IV-1, 550
↑ Muslimani na?e krvi u Ju?noj Srbiji . rastko.rs
↑ Истори?а Руси?е . rastko.rs
↑ Velike su?e i kuge u Bosanskom ejaletu tokom druge polovine XVIII stolje?a . bosnae.info
↑ Ogledalo srpsko II . rastko.rs

Literatura

Historija naroda Jugoslavije II , ?kolska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda , ?etvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)

[1] Razmah Crnogoraca . rastko.rs

[2] Istorija Crne Gore [1835 ]. rastko.rs

[3] Historija n. J. II , 1270

[4] Istorija s. n. IV-1, 511

[5] 1766, a Year of Risks For Martinique #2/3 The Hurricane of August . tanlistwa.com 21 octobre 2021

[6] Istorija s. n. IV-1, 548

[7] Истори?ат Епархи?е рашко-призренске и косовско-метохи?ске . rastko.rs

[8] Pe?ka eparhija . rastko.rs

[9] Historija n. J. II , 1356-7

[10] Istorija s. n. IV-1, 550

[11] Muslimani na?e krvi u Ju?noj Srbiji . rastko.rs

[12] Истори?а Руси?е . rastko.rs

[13] Velike su?e i kuge u Bosanskom ejaletu tokom druge polovine XVIII stolje?a . bosnae.info

[14] Ogledalo srpsko II . rastko.rs

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Milenijum :	2.?milenijum
Vjekovi :	17.?vijek ? 18.?vijek ? 19.?vijek
Decenija :	1730-e 1740-e 1750-e ? ? 1760-e ? ? 1770-e 1780-e 1790-e
Godine :	1763 1764 1765 ? 1766 ? 1767 1768 1769

Gregorijanski	1766.? (MDCCLXVI)
Ab urbe condita	2519.
Islamski	1179?1180.
Iranski	1144?1145.
Hebrejski	5526?5527.
Bizantski	7274?7275.
Koptski	1482?1483.
Hindu kalendari
? Vikram Samvat	1821?1822.
? Shaka Samvat	1688?1689.
? Kali Yuga	4867?4868.
Kineski
? Kontinualno	4402?4403.
? 60 godina	Yang Vatra Pas (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11766.
p ? r ? u
Podrobnije: Kalendarska era