Pisa

Da Wikipedia, la nciclupidia libbira.
Pisa. Piazza du campu.

Pisa e na cita da Tuscana di circa 100.000 abbitanti, capulocu di l' omonima pruvincia .

Giografia [ cancia | cancia la surgenti ]

Pisa s'attrova a deci chilomitri di lu mari Tirrenu , a circa 300 chilomitri a nord di Roma e a 80 a ovest di Firenzi . Comu pi Firenzi, lu ciumi Arnu puru passa pi Pisa pi jittarisi nto mari Tirrenu. Lu tirritoriu du cumuni agghica nzinu a mari unni s'attrova la frazzioni di Tirrenia . Situata nta na chianura, Pisa e circundata di muntagni chi agghicanu a tanticchia cchiossai di 1000 metri. Mte vicinanzi s'attrova lu Parcu naturali di Migliarinu, San Rossori, Massaciuccoli .

Storia [ cancia | cancia la surgenti ]

Funnata di rumani , si sviluppau nto mediuevu . Di st'ebbica sunnu li monumenta da chiazza du campu, canusciuti nta tuttu lu munnu ancora oi, comu la turri, la cattiddrali, e lu battisteru.

Repubbrica marinara, cu Venezia , Genova e Amalfi agghicau a so massimu di gloria grazzi o cummerciu cu la riva sud du meditirraniu. Nto XI seculu la cita di Pisa appi nu rolu di na certa mpurtanza nta lutta contra la prisenza mussurmana n Italia du sud e du centru. Pisa luttau contra li nsidiamenti mussurmani n Sardegna versu lu 1015 e nto 1064 Pisa tintau senza successu quarchi prima di nurmanni di libbirari Palermu, chi di cchiossai di du' seculi era na cita mussurmana. Duranti lu cummattimentu du 1064, Pisa arrinisciu a turnarasinni che so navi. Ancora oi nu grifuni di bronzu rubbatu a Palermu si po taliari o museu di Pisa.

Nte seculi chi si siqueru, a picca a picca, Pisa canusciu un periudu di dicadenza, causatu di la mpurtanza criscenti a livellu puliticu, geograficu e culturali di la vicina Firenzi . Gia Danti nto XIV seculu nta so Divina Cummedia parra di Pisa comu di na cita n cui li custumu sunnu assai dicadenti.

La putenza da cita avia subbutu nu corpu murtali ca scunfitta navali contra li Ginuvisi nto cummattimentu da Miloria du 6 di austu du 1284 , n cui Pisa persi lu cuntrollu da Corsica e di bona parti da Sardigna ca quarchi annu cchiu tardu cadiu sutta lu cuntrollu aragunisi .

Nto 1406 la storia di Pisa e chidda di nu tirritoriu cuntrullatu di Firenzi , nzinu all'unita d'Italia du 1861.

Oi [ cancia | cancia la surgenti ]

Oi Pisa e na cita di mpurtanza culturali nutevuli. E lu seggiu di la Scola Normali Supiriuri , e di l' Universita di Pisa , di unni hannu nisciutu littirati e scienziati di fama ntirnazziunali.

Pisani famusi [ cancia | cancia la surgenti ]

Nta storia di Pisa, assai hannu statu li pirsuni famusi chi hannu lu liami cu Pisa. Assai hannu nasciutu a Pisa. Autri hannu studiatu a Pisa, o Pisa era la so' cita d'adozzioni. Ricurdamu pircio: Leonardu Fibonacci , Bonannu Pisanu , Nicola Pisanu , Galileu Galilei , Ulissi Dini .

Bannera dâ Tuscana Capulochi da Tuscana Bannera dâ Tuscana
Carrara | Massa | Livornu | Firenzi | Pisa | Pistoia | Grussetu | Siena | Arezzu | Pratu | Lucca
Cumuni da pruvincia di Pisa
Bientina - Buti - Calci - Calcinaia - Capannoli - Casali Marittimu - Casciana Termi - Cascina - Castelfrancu di Sutta - Castellina Marittima - Castelnuovu di Val di Cecina - Chianni - Crespina - Fauglia - Guardistallu - Lajaticu - Lari - Lorenzana - Montecatini Val di Cecina - Montescudaiu - Monteverdi Marittimu - Montopoli in Val d'Arnu - Orcianu Pisanu - Palaia - Peccioli - Pisa - Pomaranci - Ponsaccu - Pontedera - Riparbella - San Giulianu Termi - San Miniatu - Santa Cruci supra a l'Arnu - Santa Luci - Santa Maria a Munti - Terricciola - Vecchianu - Vicupisanu - Volterra