Hiroshima
(in
giaponesu
?島市, Hiroshima-shi "Tzitade de Hiroshima") est una tzitade portuale giaponesa e biddamanna de sa prefetura omonima, chi s'agatat in s'ovest de s'isula printzipale de Honsh?, girada cara a su mare internu, in su
Giapone
sud-otzidentale.
Est ammentada pro essere sa prima tzitade in s'istoria a essere atacada cun armas atomicas, a opera de is
Istados Unidos de America
in s'agabbu de sa
segunda gherra mundiale
, su 6 austu
1945
.
Su territoriu est fatu a montigros, mentras su tzentru urbanu s'agatat in sa baia portuale omonima, cara a su mare internu de Aki-nada. Dae sa costa si bident unas cantu isuleddas. Is prus de importu sunt Itsukushima, Ninoshima e Etajima-Nomi. In su territoriu internu ddoe at is montes Gosasou e Shiraki. Dae in cue calat su riu Ota, chi si intrat a delta in su
mare
.
Sa tzitade est istada fundada in su periodu feudale Sengoku in su
1589
, a opera de su daimy? giaponesu M?ri Terumoto, chi nd'at fatu sa capitale de su feu suo, e nch'at fatu faghere unu casteddu in su 1593. Cun sa perdida de sa batalla de Sekigahara (21 de su mese de ledamene
1600
) pro is possedimentos territoriales, Terumoto at depidu tzedere Hiroshima (e ateros feos suos) a su binchidore Tokugawa Ieyasu, chi dd'at fata amministrare dae su fidele suo daimy? Fukushima Masanori, chi est mortu in su 1624. Sa tzitade est colada insandus a sa dinastia Asano (?野), chi dd'at guvernada finas a sa metade de su de XIX seculos (periodu de sa Restauratzione Meiji).
In su
1871
, sa tzitade est essida capitale de sa prefetura omonima, e in su
1880
, cun su fraigu de su portu de
Ujina
, est essida unu tzentru cummertziale e navale giaponesu de importu. In su 1894, est istada fata sa ferrovia militare Sany? (山陽), in ocasione de sa prima gherra tzinu-giaponesa, cando su guvernu imperiale de Meiji nd'at fatu sa capitale de su Giapone pro fache a un'annu, finas a su 1895.
A pustis, in s'agabbu de su de XIX seculos, Hiroshima at tentu un'industrializadura prus manna, chi at tentu su puntu suo prus artu cun is istabilimentos bellicos pesados in ocasione de sa gherra russu-giaponesa de su
1904
. Dae su
1920
, est essida fintzas sa sede printzipale de sa Mazda, domo automobilistica giaponesa famada. Sa tzitade at tentu su propiu importu istrategicu-militare in su
1938
, in ocasione de sa segunda gherra tzinu-giaponesa, chi est istada parte de s'iscenariu bellicu de sa
segunda gherra mundiale
. Hiroshima est istada risparmiada dae sos bombardamentos istadunidensos pro totu sa durada de sa gherra finas a su 6 austu
1945
, a is 8:16 e 8 segundos (ora locale), cando
Little Boy
, su nomine de sa prima
bomba atomica
impreada in una faina militare comente resurtadu de su
Progetu Manhattan
, est esplodida a un'artaria de 576 metros, cun una potentzia pari a 12 500 tonnelladas de tritolu. S'esplosione nucleare at provocadu luego agiumai 60 175 mortos, arribados a 100 000 me is meses imbenientes, pro neghe de sa
ruta radioativa
. Ateras persones si sunt ammalaidadas e/o sunt mortas pro disacatos dae espositzione radioativa a curtzu-mediu termine, ma su numeru issoro no faghet a dd'istimare in manera pretzisa, ca belle 180 000 bividores ant lassadu sa tzitade me is chidas a pustis de s'atacu.
Fintzas cun un'atividade
radioativa
residua, Hiroshima est istada torrada a fraigare giai a incumentzare dae su
1949
, torrende a essere unu tzentru industriale de importu. Sunt istados fatos unos cantos istudios sientificos de is maladias dae espositzione radioativa a mediu-longu termine. In su
1955
, a foras de tzitade est istadu istituidu su tzentru medicu
Hijiyama
, in ue collire, istudiare e curare is malaidos. Me is annos setanta est istada istituida sa "Atomic Bomb Casualty Commission", chi previdiat, in prus chi is istatisticas de is malaidos, fintzas analisis de su terrenu e de s'aera, istimende a su ribassu sa pertzentuale de
radioatividade
residua in s'ambiente (de pagos milliSievert pro annu).
[1]
[2]
In prus, segundu is datos ufitziales collidos in is annos, su numeru de sos hibakusha (is chi sunt subravividos a s'esplosione ma si sunt ammalaidados me is annos imbenientes pro neghe de sa
radioatividade
), mancari fessint colados 57 annos, fiant in s'ordine de 285 000.
[3]
-
Trenu de sa linia Astram
-
Unu de is tram noos de Hiroshima
-
Su navile pro Miyajima
-
S'istatzione de Hiroshima
-
Tzenotafiu de su Parcu de sa Paghe de Hiroshima
-
Monumentu de sa Paghe de Hiroshima
- Parcu de sa Paghe de Hiroshima
- Museu de sa Paghe de Hiroshima
- Monumentu de sa Paghe de Hiroshima "
Genbaku Domu"
- Casteddu de Hiroshima
- Tempiu "Hiroshima Gokoku"
- Tempiu "Mitaki-dera"
- Giardinu traditzionale "Shukkei-en"
- ↑
Long-term Radiation-Related Health Effects in a Unique Human Population
, in
ncbi.nlm.nih.gov
.
- ↑
Are Nagasaki And Hiroshima Still Radioactive?
, in
zidbits.com
, 13 novembre 2013.
URL consultadu su 31 santugaine 2021
(archiviadu dae s'
url originale
su 4 santandria 2021)
.
- ↑
Michael Greshko,
Hiroshima’s radiation
(
PDF
), in
insidescience.org
.