Ampere
Mollu dimustrativu de un'amperometru in ferru mobile. A su creschere de sa currente pro mediu de sa bobina, su istantufu benit atiradu in manera ulteriore in sa bobina e su puntadore s'iscostiat cara a dereta.
Sistema de medida	Unidade base de su SI
Unidade de	Intensidade de currente eletrica
Simbulu	A
Eponimu	Andre-Marie Ampere

S' ampere (simbulu A ) est s'unidade de s'intensidade de currente eletrica ( I )de su Sistema Internatzionale de Unidades de Medida , e nd'est una de sas sete unidades fundamentales de su SI. ^{[1] [2]} Est istada numenada in onore de Andre-Marie Ampere (1775-1836), matematicu e fisicu frantzesu cunsideradu su babbu de s' eletromagnetismu .

In termines praticos, s'ampere est sa mesura de sa cantidade de carriga eletrica chi passat pro unu puntu in unu tzircuidu eletricu in s'unidade de tempus cun 6.241 × 10 ¹⁸ eletrones (unu coulomb ) pro segundu. ^[3] In ateras paraulas, su coulomb si definit in termines de s'ampere: unu coulomb est sa cantidade de carriga eletrica carrada in una currente de un'ampere chi falat durante unu segundu .

${\displaystyle [A]={\frac {[C]}{[s]}}}$

Sa lege de Ampere indicat chi b'at una fortza de atratzione o repulsione intre duos condutores parallelos chi batint una currente eletrica. Custa fortza s'utilizat in sa definitzione formale de s'unidade ampere, chi istabilit chi s'ampere est sa currente costante chi at a produire una fortza de atratzione de 2·10 ^-7 newtons pro metru de longitudine intre duos condutores deretos, parallelos, de longaria infinita, setzione tzirculare e separados de unu metru de distantzia in su boidu.

In generale, sa carriga Q si determinat cun sa currente costante I chi falat durante unu tempus t comente Q = It.

Dadu chi unu coulomb est eguale a 6,24·10 ¹⁸ partigheddas carrigas, un'ampere est ecuivalente a 6,24·10 ¹⁸ partigheddas carrigas moende·si a traessu de una superfitzie in unu segundu.

Ispiegatzione [ modifica | modifica su codighe de origine ]

Sigomente si tratat de un'unidade fundamentale, sa definitzione de s'ampere no est ligada a peruna atera unidade eletrica. Sa definitzione pro s'ampere est ecuivalente a cambiare su balore de sa permeabilidade de su boidu in ${\displaystyle \mu _{0}=4\pi \cdot 10^{-7}}$ H/m. In antis de su 1948 s'utilizaiat s' ampere internatzionale , definidu in termines de sa depositzione eletrolitica media de sa prata . S'unidade antiga est eguale a 0,99985 A.

S'unidade de carriga eletrica, su coulomb, est definida in sos termines de s'ampere: unu coulomb est sa cantidade de carriga eletrica batida in una currente de un'ampere falende in unu segundu. Currente, tando, est sa media pro sa cale sa carriga falat a traessu de unu filu de ferru o una superfitzie. Un'ampere decurrente (I) est eguale a su flussu de unu coulomb de carriga (Q) pro unu segundu de tempus (t):

${\displaystyle I=Q/t}$

Mancari in manera cuntzetuale diat parrere prus logicu pigare sa carriga comente a unidade fundamentale, s'est seberada sa currente ca su modellu suo podet essere meda de prus pretzisu.

Riferimentos [ modifica | modifica su codighe de origine ]

1. ↑ BIPM, ≪2.1. Unit of electric current (ampere)≫. .
2. ↑ Base unit definitions: Ampere . Physics.nist.gov ( EN )
3. ↑ ( EN ) BODANIS, David, Electric Universe , Three Rivers Press, 2005, ISBN   978-0-307-33598-2 .