Элгээйи нэ?илиэгэ (Сунтаар улуу?а)

Элгээйи
дойду	Россия
Регион	Саха Республиката
Иэнэ	825,1 км²

Элгээйи нэ?илиэк ? Сунтаар улуу?ун нэ?илиэгэ, киинэ Элгээйи .

Улуус кииниттэн 45 км хоту диэкки Б?л?? ?р?с у?а кытылыгар турар.

Нэ?илиэнньэ с?р?н дьарыга - тыа ха?аайыстыбата.

Урукку ааттара - Элгээн сэлиэнньэтэ, Туойдаах Алаас, I Бордо?.

Остуоруйаттан [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

1763 сыллаахха Элгээн сэлиэнньэтигэр (били??и Элгээйи) бастакы чочуобуна (часовня) тутуллубута.
1771 сыллахха тэриллибитинэн аа?ыллар. Ити сылга Элгээн чочуобунатыгар ма?найгынан с?рэхтэммит Иван Кривошапкин (Ноговицын) - Дь??л Уйбаа??а "алтан" бэчээт (печать родовых управлений) бэриллибитэ, ити кэмтэн ыла Элгээн сэлиэнньэтэ дьыала?а Бордо? буола?ын бы?ыытынан киирбитэ, оттон Дь??л Уйбаан кини кинээ?инэн анаммыта.
1822 сылтан 1899 сылга диэри улуус киинэ буолан турар.
1868 сылтан народнай оскуола ?лэлиир.
1875 сыллаахха Предтеченскай та?ара дьиэтэ ?лэ?э киирэр.
1875 сыллаахха народнай училище бастакы кылаа?а а?ыллан ?лэтин са?алаабыта.
1920 сыллаахха училище бастакы концентр бастакы с????хтээх ?лэ?э иитэр единэй советскай оскуола буолар.
1951 сыллаахха Элгээйи 7 кылаастаах оскуолата Элгээйи орто оскуолатыгар уларытыллан тэриллэр.
1957 сыллаахха Миирнэйи а?ынан-??л?нэн хааччыйар сыалтан "Элгээйи" совхоз тэриллибитэ.
1960 сыллаахха ыччат киэ?ээ?и орто оскуолата а?ыллыбыта.
1960 сылтан интэринээт-оскуола ?лэтин са?алыыр.
1967 сыллаахха "Элгээйи" совхоз Саха сиригэр ма?найгы Ленин уордьаннаммыта .
1971 сыллаахха биология учуутала Борис Николаевич Андреев , оскуола директора Лука Григорьевич Никифоров к?м?т?нэн Айыл?а т?мэлин тэрийбитэ.
1975 сыллаахха телевидение киирбитэ.
1980 сыллаахха бастакы агрошкола тэриллэр.
1990 сыллаахха Элгээйи начальнай оскуолатыгар авторскай оскуола аата и?эриллибитэ.
1993 сыллаахха Элгээйигэ Олохтоох Телевидениетэ бэйэтин ?лэтин са?алаабыта (ЭТВ). Тэрийээччилэр: Александр Николаевич Миронов, Владимир Николаевич Семенов, Анатолий Юрьевич Павлов .
1999 сыллаахха Элгээйи начальнай (авторскай) оскуолатын ноосфернай-экологическай иитии-??рэтии ти?илигэ бигэргэтиллибитэ.
2012 сыллаахха почта дьиэтэ умайбыта.

Музейдар [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

Элгээйи нэ?илиэгэр аар-саарга аатырбыт Борис Николаевич Андреев т?р?ттээбит Айыл?а т?мэлэ баар. Билигин т?мэл Б. Н. Андреев аатынан Элгээйитээ?и региональнай т?мэл экологическай киин диэн ааттанан ?лэлии турар.

Айыл?а музейын та?ынан Элгээйигэ Еремей Кузьмич Аввакумов т?р?ттээбит нэ?илиэк историятын ??рэтэр ≪Туойдаах Алаас≫ т?мэл , С. А. Зверев аатынан фольклор музейа , фельдшер С. С. Яковлев аатынан мемориальнай т?мэл бааллар.

Транспорт [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

Мэлдьи сырыылаах Б?л?? федерал суола .
Б?л?? ?р?скэ бириистэн.
Ан-2 , Ан-3 к?т?р ааларга с?пт??х авиаплощадка

Нэ?илиэктэн т?р?ттээхтэр [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

Иванов Климент Егорович (1936 с. сэтинньи 10 к. т?р.) ? партия уонна судаарыстыба ?лэ?итэ.
Аркадий Васильевич Самойлов (1948 с. бэс ыйын 24 к. т?р.) ? композитор,
Нельбисова Галина Васильевна (1961 с. т?р.) ? суруналыыс.

Ылыллыбыт сирэ [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

"???с ?йэтигэр ?ктэммит нэ?илиэк" / Е. К. Аввакумов. ? Дьокуускай: СМ?К-мастер, 2006.
Якутская АССР , словарь-справочник. ? Якутск, 1980.

Тас сигэлэр (ссылкалар) [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]