한국   대만   중국   일본 
Томпо улуу?а ? Бикипиэдьийэ И?инээ?итигэр к?с

Томпо улуу?а

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

Томпо улуу?а ? Саха Сирэ улуу?а.

Томпо улуу?а
Гиэрбэтэ
Былаа?а
Дойду   Арассыыйа   Арассыыйа
Регион   Саха ?р?сп??б?л?кэтэ   Саха ?р?сп??б?л?кэтэ
  Хандыга
Улуус ба?ылыга  Степанов Яков Иннокентьевич
Улуус буолуута   1931  с.
Иэнэ  135 843,51 км²
Климата  тосту-конт
Олохтоох дьонун ахсаана
 ? Чи?э
 ? Омуктара
 ↗12 526 (2020)

(1,29 %) ки?и
 0,08 ки?./ км²
 саха, нуучча, эбээн

Томпо улууһа Саха Сирин каартатыгар
Официальнай ситим-сир

Киинэ ? Хаандыга б????лэк. Т?р?ттэммит к?нэ-дьыла ? 1931 сыл ыам ыйын 20 к?нэ. Сирин иэнэ ? 135,8 ты?. кв. км. Дьокуускайга диэри ыраа?а: сиринэн ? 449 км; уунан ? 642 км; салгынынан ? 370 км. 2002 сыллаа?ы сурутуу к?рд?р?р?нэн, олохтоохторун ахсаана: 15 275 ки?и. 2002 сыллаа?ы сурутуу т?м?г?нэн омуктар ахсааннара уонна ?л??лэрэ маннык: сахалар ? 5 280 ки?и (34,57%); нууччалар ? 7 387 ки?и (48,36%); украйыыннар ? 850 ки?и(5,56)%, эбээннэр ? 829 ки?и (5,43%); татаардар ? 167 ки?и (1,09%), эбэ?килэр ? 86 ки?и (0,56%); атыттар ? 676 ки?и (4,43%). Улуус ки?итин ахсаана 2007 сылга 14 281 ки?и.

Улуус Саха Сирин илин ?тт?гэр тайаан сытар. Сирин ньуура араас. Сыл устата 200?250 мм с???? т??эр. С?р?н ?р?стэрэ ? Томпо, Алдан. Улуус и?игэр эриэккэс сир ? былыр-былыргыттан ураты баай флоралаах Лэкэ Хайата баар.

К?н б?г?н улууска 9 муниципальнай тэриллии баар, ол и?игэр 2-тэ куораттыы тииптээх. Куораттыы тииптээх б????лэктэргэ 9,2 ты?. ки?и, тыаларыгар 6,1 ты?. ки?и олорор. Тополинай сэлиэнньэтигэр, с?р?ннээн, эбээннэр олороллор.

Улууска хор?олдьун, алтан, сибиниэс, сурьма, молибден, кы?ыл уонна ?р?? к?м?с, таас чох, о. д. а. ту?алаах баай араа?а баар. Федор Шарыпов кы?ыл к?м?стээх руднигын ту?унан сибидиэнньэлэр ?сс? 1743?1745 сс. биллибиттэрэ.

Улууска промышленность к??скэ сайдар. Экономикатыгар с?р?н миэстэни чо?у хостоо?ун ьлар. Тыа ха?аайыстыбата промышленно?ы кытары тэ??э сайдар. Олохтоохтор тыа ха?аайыстыбатынан: сылгы, ынах с????н?, табаны, килиэккэлээх кыылы иитиинэн, кылааннаах т??лээ?и бултаа?ынынан, о?уруот а?ын ??ннэриинэн дьарыктаналлар.

Демография [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

Биэрэпис ыытыллыбыт сыллырга уонна 2007 сылга нэ?илиэнньэ ахсаана

Администрацияларынан араарыы [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

Томпо улуу?ун каартата
Улуус и?инээ?итэ
# Б????лэктэр

уонна нэ?илиэктэр

Кииннэрэ Кыра

б????лэктэр

Улуус

кииниттэн,

км

Почта

индекса

Нэ?илиэнньэ

ахсаана

(2007 сыл)

1 Хаандыга б????лэк улуус киинэ 0 6 700
2 Дьабарыкы Хайа б????лэк 60 2 000
3 Байа?антай Кириэс Халдьаайы Арыы Толоон, Ударник 90 1 613
4 Мэ?э Алдан Мэ?э Алдан 65 1 013
5 Теплай Ключ Теплай Ключ Авиапорт, Развилка 73 904
6 Томпо Тополинай 294 872
7 Са?ыл Кэскил 40 540
8 Ы?аа Новай Сайдыы 8 404
9 Охотскай Перевоз Охотскай Перевоз 120 135
Барыта 14 281

Улуус биллиилээх дьоно [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

Охлопков Фёдор Матвеевич (1908?1968) ? Сэбиэскэй Сойуус Геройа.
Кладкин Василий Михайлович (1931?2003) ? Социалистическай ?лэ Геройа.
Мекюрдянов Лаврентий Иннокентьевич (1927?1997) ? балет артыы?а, Саха АССР норуодунай артыы?а.
Степанов Ефим Николаевич ? П. А. Ойуунускай аатынан Саха академическай театрын артыы?а, театр уонна киинэ артыы?а, туруорааччы режиссер.
Ефимов Николай Ефимович (1907?1999) ? ≪?лэ Кы?ыл Знамята≫ уордьан кавалера, ?лэ, тыыл бэтэрээнэ.

??рэ?ирии [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]