Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Бы?ыы
эбэтэр
Вакцина
(
лат.
vacca
?
ынах
) ?
сыстыганнаах ыарыылары
утары
иммунитеты
??скэтэр
эмп
. Бы?ыыны м?лт??б?т уонна ?лб?т
микробтартан
, кинилэр та?аарар эттиктэриттэн, эбэтэр
ген инженериятын
эбэтэр
химия
к?м?т?нэн о?о?уллубут микроб
антигеннарыттан
о?ороллор.
Эдвард Дженнер
1770-с сылларга бастакы вакцинаны айбыта. Ол кэм?э уоспа ыарыытыттан ?л?? элбэх этэ. Дженнер ынах уоспатынан (натуральнай уоспа?а аймахты?ы ыарыы) эспиттэр, ?кс?н уоспа?а ыалдьыбаттар диэн бэлиэтээбит. Оспо ына?ын этин-сиинин этинэн-хаанынан к?м?ск??р дии санаабыта.
Бу идеяны бэрэбиэркэлээри Дженнер биир уолу ынах уоспатынан ыалдьыппыт. Ол кэнниттэн кини уолу натуральнай уоспатынан сы?ыарбыт. Кини ынах уоспатынан хайыы-?йэ ыалдьыбыт буолан, уол натуральнай уоспанан ыалдьыбата?а. Дженнер с?п этэ: ынах уоспатанан ыалдьыбыт дьон дьи?нээх уоспаттан к?м?ск??рэ.
Ынах уосптын ылыа?ыттан ?л??р диэри уоспаттынан ыалдьыбат буолан, 1853 сыллаахха ?сс? биир сокуону ылыннылар, ол бы?ыытынан хас биирдии о?о Дженнер вакцина уоспатын утары вакциналаныахтаах диэн.
19-с ?йэ?э
Луи Пастер
иирии
вакцинатын айбыта.
20с ?йэ?э учуонайдар
дифтерияттан
,
корь
, эпидемическэй
паротиттан
уонна
краснухаттан
к?м?ск??р вакциналары айбыттар. 1950-с сылларга
Джонас Солк
полиомиелиттан вакцинаны о?орбута.
Ол гынан баран,
малярия
уонна
ВИЧ
курдук улахан суолталаах ыарыылартан вакцин билигин да суох.
?г?с дойдулар тустаах дьон вакцинацияны аа?алларын ирдиир булгуччулаах сокуоннары ылыннылар.Ол курдук, холобур, ?г?с дойдуларга о?олор государственнай оскуола?а сылдьарга тустаах ыарыылары утары вакцинацияланыахтаахтар. Иккис ?тт?ттэн, вакцинация к?р???н барытын бобор сорох итэ?эллэр бааллар: холобур сэттис к?н?н адвентистар сиэркиптэригэр оннук.
