Улуу Британия

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
(Мантан: Британия к?ст?)
Улуу Британия уонна Хотугу Ирландия Холбоhуктаах Хоруоллуга
Flag of the United Kingdom Royal coat of arms of the United Kingdom
Ы?ырыыта " Dieu et mon droit " [1]    ( French )
"God and my right"
?р?г?й ырыата " God Save the King "



Location of the United Kingdom
Location of the United Kingdom
Location of the    Улуу Британия    ( dark green )

? on the European continent    ( light green & dark grey )
? in the European Union    ( light green )

Киин куората
(уонна саамай улахан куорат)
Лондон
51°30′N, 0°7′W
Ил тыла Аа?л тыла
Региональнай тыллар Уэльстыы , Айрдыы , Ольстер скоттуу , Скоттуу , Скотт гэллыы , Корннуу
Омуктар  ( 2011 ) 87.1% ?р??нэр ,
2.3% Со?уруу азиаттар , 3.0% Харалар , 2.0% Бааhынайдар , 0.9% Илин азиаттар уонна да атыттар [1]
Олохтоохтор ааттара Британнар
Дьаhалтата Парламент системата уонна Конституция монархията
 -  Монарх Карл III
 -  Премьер-министр Борис Джонсон
Legislature Парламент
 -  Upper House Лордар дьиэлэрэ
 -  Lower House Т??лбэлэр дьиэлэрэ
Formation
 -  Acts of Union Ыам ыйын 1 к. 1707 
 -  Act of Union Тохсунньу 1 к. 1801 
 -  Anglo-Irish Treaty Муус устар 12 к. 1922 
ЭУ кыттыыта Тохсунньу 1 к. 1973
Иэнэ
 -  Б?т?н 244 820 km²  ( 79th )
94 526  sq mi  
 -  Уу  ( % ) 1.34
Олохтоохторо
 -  2016 estimate 65,102,385 [2]  ( 22 )
 -  2011 census 63,258,918 [3]  
 -  Олохтоох чи?э 271/km² ( 50 )
701/sq mi
БИО  ( АКП ) 2006 estimate
 -  Total US$2.270 trillion  ( 6th )
 -  Per capita US$37,328 ( 13th )
БИО (номинал) 2007 estimate
 -  Total $2.772 trillion  ( 5th )
 -  Per capita US$45,845 ( 9th )
Дьини  (2012) 32.4 [4]  
КСИ  (2005) 0.946 ( high ) ( 16th )
Валюта Pound sterling (£) 1 ( GBP )
Кэм зоната GMT ( UTC +0)
 -  Сайы??ы кэм BST  ( UTC +1)
Ил домен .uk [2]
Телефон кода +44
Footnotes

Улуу Британия уонна Хотугу Ирландия Холбоhуктаах Хоруоллуга ( United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland ) диэн хотугулуу-ар?аа Европа дойдута. Британия арыыларыгар баар. Атлантика далайын кытылыгар Европа ар?аа ?тт?гэр сытар.

Сомо?о хоруоллук 1707 сыллаахха Шотландия уонна Англия хоруоллуктара холбо?ууларын т?м?гэр олохтоммута; ол эрээри, мантан эрдэ 1603 сыллаахха, Шотландии хоруола Яков VI Англия уонна Ирландия б?р?ст??ллэрин утумнаабыта (Яков I). 1800 сыллаахха Улуу Британия Хоруоллуга уонна Ирландия Хоруоллуга холбо?он, Улуу Британия уонна Ирландия холбо?уктаах хоруоллуктара буолбуттара. 1922 сыллаахха Ирландия к???л дойдута арахсыа?ыттан Холбо?уктаах Улуу Британия уонна Хотугу Ирландия хоруоллуктара диэн ааттаммыта.

Улуу Британия ? Европа б?д?? дойдуларыттан биирдэстэрэ, 1952 сыллаахтан ядернай сэрии сэптээх дойдулар ахсааннарыгар киирэр (1968 сыллаахха ядернай сэрии сэбин тар?аппат ту?унан дуогабарга билиниллибитэ), ХНТ Куттал суох буолуутун куруук баар чилиэнэ, урукку Британия империятын метрополията (киинэ); британия ыраахтаа?ыта 15 тутулуга суох судаарыстыба уонна Содружество ба?ылыгынан билиниллэр.

Аа?ыл тыла элбэх дойдуга иккис тыл бы?ыытынан тар?анна, интэриниэккэ уонна да атын ситимнэргэ ба?ылыыр оруолу оонньуур. Улуу Британия экэниэмикэтэ ? аан дойдуга тохсус миэстэни ылар; дойду байыаннай б?ддь??тэ ? аан дойдуга ?рд?ктэртэн биирдэстэрэ.

Салайыытын тутула ? парламеннаах монархия. Судаарыстыбатын тутула ? квази-унитарнай судаарыстыба, XX ?йэ б?тэ?игиттэн судаарыстыба?а киирэр т??рт дойдуттан ??э (Шотландия, Хотугу Ирландия, Уэльс) хааччахтаах автономия бырааптаахтар.

Киин куората ? Лондон, Европа б?д?? куораттарыттан биирдэстэрэ, аан дойду ?б?н-экэниэмикэтин кииннэриттэн биирдэстэрэ.

Официал тыллара: дойдуга ? аа?ыл тыла; ону та?ынан Уэльска валлийскай; Шотландия?а гэльскай (шотландия кельтарын тыллара) уонна скотс (шотландия ниэмэстэрин тыла); Корнуоллга (Англия) - корнскай; Хотугу Ирландия?а - ирландскай.

Дьоно сэргэтэ [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

Биэрэпис (Census in the United Kingdom) хас уон сыл аайы буолар http://www.statistics.gov.uk/geography/census_geog.asp Архыыптаммыт 2011, Бэс ыйын 4 к?н?гэр.

2011 сыллаа?ы биэрэпис т?м?г?нэн Улуу Британия олохтоохторун ахсаана 63181775 буолбута [5] . Бу к?рд?р??т?нэн Европа Сойуу?угар 3-с миэстэлээх, Наассыйалар Содружестволарыгар ? 5-суонна аан дойдуга ? 21-с.

Устуоруйаттан [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

1917 ? Аан дойду бастакы сэриитин кэмигэр Улуу Британия хоруола Георг V бэйэтин кэргэттэрин ааттарыттан ниэмэстии титуллары суох гынарга ыйаах та?аарбыт. Инньэ гынан хоруол династиятын аата Саксен-Кобург-Гота оннугар Виндзор буолбута.

Экономиката [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

Аан дойду ?рд?нэн Улуу Британия экономикатынан алтыс миэстэ?э турар уонна Европа?а Германия?а эрэ ба?ыйтарар.

Бы?аарыылар [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]