Ueve

Da Uicchipedie, 'a 'ngeclopedije libbere.
Cumme leggere 'u tassoboxProgetto:Forme di vita/Cumme leggere 'u tassobox
Cumme leggere 'u tassobox
Ueve

'Nu vo de razze Brune ad 'u Paschele
Classificazione scientifica
Dominio Eukaryota
Regno Animalia
Sottoregno Eumetazoa
Superphylum Deuterostomia
Phylum Chordata
Subphylum Vertebrata
Superclasse Tetrapoda
Classe Mammalia
Sottoclasse Theria
Infraclasse Placentalia
Superordine Cetartiodactyla
Ordine Artiodactyla
Sottordine Ruminantia
Famiglia Bovidae
Sottofamiglia Bovinae
Genere Bos
Sottogenere Bos (Bos)
Specie B. taurus
Nomenclatura binomiale
Bos taurus
Linnaeus , 1758
Sinonimi

Bos indicus Linnaeus, 1758
Bos primigenius Bojanus, 1827

L' ueve je 'na specie de mammifere appartenende ad 'a famigghie de le Bovide .

L'individue masche de queste specie je chiamate "bovino", l'individue femmene "bovina".

L'ueve adulte, cioe ca tene n'etate cchiu irte de le quatte anne, ce non g'e state castrate je pure chiamate "tore", mendre l'adulte castrate je chiamate "bue" o "bove". 'U maschele d'etate cchiu vasce a 'nu anne je ditte "vitedde". 'U maschele d'etate combrese 'mbra une e quatte anne je ditte "viteddone" ce non g'e state castrate, mendre je ditte "manzo" ce je state castrate. 'A femmene d'etate cchiu vasce de 'nu anne je chiamate "vitedda". 'A femmene d'etate combrese 'mbra une e ttrede anne, ca non ge se iacchie oltre 'u seste mise de gravidanze, je ditte "manza". 'A bovine adulte, cioe d'etate cchiu irte de le ttrede anne, o ca se iacchie cchiu nnande d'u seste mise de gravidanze , je pure chiamate "vacche". Ce non g'have angore superate le ttrede anne d'etate, 'a vacche je pure chiamate "giovenche".

'A vacche pote pure ccu esse chiamate "mucche", pure ce 'u termine jndre 'nu cambe zootecneche je 'nu sbruecchele.

L'etimologgije d'u termine "mucche" non g'ete de satte derivazione, se penza ca pote avenere 'mbra le verbe latine mulg?re (jndr'o tagliane "mungere") e m?g?re (jndr'o tagliane "muggire").

L'ueve je allevate pe pigghia 'u latte , 'u liquide secrete d'a ghiandole mammarie de l'anemale pe' l'alimendazione de le piccinne, ausate assaje jndr'a ll'alimendaziune aumane, sije cumme bevande sije cumme materie prime da cui pigghia frummagge , panne , burre e otre derivate d'u latte .

Le vitedde sonde allevate prengepalmende p'a carne : sule 'na vanne je 'nfatte lassate crisce pe destinarle ad 'a riproduzione .

Le ueve non ge sonde sulamende ausate p'a produziune lattifere o p'a carne lore: prime d'a meccanizzaziune agricole (e accussi angore osce jndre 'nu sacche de aree jndr'o munne) le ueve , essenne ferzute accume le tore me assaje cchiu mansuete grazzie ad 'a castrazione , erene 'nfatte ausate assaje pure cumme forze motrice pe' macchene agricole e mmiezze de carrescie.

Da le deiezione de le ueve (letame o liquame) se potene ottene 'nu munne de macroelemende e microelemende p'a coltivaziune de le terrene agrichele, prime sus a totte l' azote , utele assaje p'a crescite de le piande.

A cavadde 'mbra XX e XXI sechele , l'allevamende de le ueve je state misse sotte accuse pe' l' effette serre ca produce [1] : 'u biochimisme digestive de le ueve (e de le ruminande 'n generale) ca produce accussi 'u metane , gas a effette serre [2] ; seconne alcune studie recende ste 'a possibilita de ridurle, cangianne 'a careche battereche d'u tubbe digerende facenne devenda cchiu piccele 'a componende metanogene.

Razze [ cange ? cange 'a sorgende ]

Esemblare Simmenthal
Pe approfondimende, 'ndruche 'a vosce Liste de razze bovine .

Le ueve sonde allevate specialmende cu l'obbiettive de produrre carne e latte .

Le prengepale razze de ueve sonde state rese megghiure geneticamende jndr'o timbe e sonde devendate nnande nnande sembre cchiu specializzate.

Gallerije fotografeche [ cange ? cange 'a sorgende ]


Nome reggionale [ cange ? cange 'a sorgende ]

Basilicata vacca (mucca), taur (toro), vuoio (bue), jenco (giovenco), jenca (giovenca), vtied (vitello), vtedd (vitella)
Calavrie vacca o vaccina (mucca), boi (bue), viteddhu (vitello), jencu (manzo)

Lombardia vaca/aca (mucca), videl/vedel/bisi (vitello), mans (manzo), bo (bue)
Marche vacca (mucca), toru (toro), bo (bue), mungana (vacca da latte), vitellu (vitello)

Sicilia vacca (mucca), tauru (toro), voi (bue), mungana (vitella da latte), viteddu (vitello), jencu (giovenco)

Veneto vaca (mucca), toro (toro), bo (bue), vedea (vitella), vedel (vitello), bosgato, bosgatin.

Note [ cange ? cange 'a sorgende ]

  1. Cfr. Nathan Fiala, "Hamburger a effetto serra", jndre Le Scienze , abbrile 2009, n. 488.
  2. Cfr. Meredith Knight, "The other Greenhouse Gas", in Science online .

'Ndruche pure [ cange ? cange 'a sorgende ]

Otre pruggette [ cange ? cange 'a sorgende ]

Il parametro "" non corrisponde a nessun progetto riconosciuto dal template

Collegamende sus a indernette [ cange ? cange 'a sorgende ]