Gion Peder Thoni
(era scrit Thony; * 5 da matg 1921 a
Stierva
,
burgais
da Stierva e
Riehen
BS; † 1. da november 2014 a Riehen) e sta in scrivent da lirica, prosa e dramatica
svizzer
da
lingua rumantscha
.
Gion Peder Thoni e naschi l'onn 1921 a
Stierva
, nua ch'el e era creschi si ed i a scola. Suenter ha el absolvi il seminari da scolasts a
Cuira
. Lura ha el da trais onns scola primara ad
Alvaschagn
ed a
Vaz
. Suenter frequentar studis a
Friburg
sco era en l'ester, tranter auter era a Paris, ha el pudi dar scola sco scolast secundar. Quai ha el fatg a
Vaz
,
Casti
ed
Alvagni
. L'onn 1954 mida el il domicil a
Riehen
en il
Chantun Basilea-Citad
, nua ch'el ha instrui en ina scola secundara. Il 1986 e el i en pensiun. Da Numnasontga, il prim da november 2014 e Gion Peder Thoni mort a Riehen en la vegliadetgna da 93 onns.
[1]
Durant sia vita era el scrivent, publicist, cumponist e dirigent da divers chors. El e era sta confundatur da l'URS, l'Uniun Rumantscha Surmeir. Durant ils onns 1952-1971 redigiva el era il
Noss Sulom
. Plinavant ha el era scrit ina grammatica dal rumantsch
surmiran
. L'onn 1984 ha el retschavi il premi da la fundaziun Schiller.
Gion Peder Thoni n'ha betg be scrit istorgias, mabain era ina pluna poesias. Quellas ovras poeticas tractan il pli la natira, las stagiuns, la patria u era tematicas religiusas. El sa tegn cun las tematicas e cun il stil vid las tradiziuns, e pia betg in poet revoluziunari. Questa furma tradiziunala n'e dentant betg in impediment per integrar ses sentiments e sias impressiuns en las poesias.
Rumantsch-Surmeir. Grammatica digl idiom surmiran.
(1969)
- 1953: La fantschela da Belfort (drama)
- 1962: Tranter steir e cler (novellas, raquints, poesias)
- 1965: Igls skis (OSL)
- 1969: Pass ainten la neiv (poesias)
- 1970: 75 onns Chor viril Stierva
- 1971: Rumantsch Surmeir (grammatica per esters)
- 1971: Register bibliografic I d’ Igl Noss Sulom 1921-1971
- 1973: Scalign, scalot, zampung (poesias)
- 1973: L’avertura dalla veiadafier (drama: gieu radiofonic)
- 1977: Not e Clo (tenor Busch)
- 1977: Scalegns da s. Maria Madlagna (chanzuns religiusas da Stierva)
- 1979: Surmeir anturn 1600
- 1979: La cuppa tschallaura (drama)
- 1980: 75 onns Chor viril Alvra
- 1981: Mossaveias (cunter germanissems)
- 1982: Igls Runcs da Pardatscha (drama)
- 1983: Fultscheidas e raschladas (novellas, ensemen cun
Peder Cadotsch
)
- 1984: Tegn e Tina, igls smatgamisteris (OSL)
- 1987: Schi tgerign era chel Suleica (tenor Siegfried Lenz: OSL)
- 1990: Tgasper Frisch, igl erox da Ses (en “igl Noss Sulom”)
- 1990: En anghel d’en drac (drama)
- 1994: Tranter Meir e Lai, las detgas da Vaz (rumantsch e tudestg)
- 1996: Igls caputschigns an Surmeir (en las Annalas)
- 1996: Register bibliografic II d’ Igl Noss Sulom 1972-1996
- 1998: En parveis plagn furbazs
- 1999: Igls Fontanas da Salouf (en igl Sulom Surmiran)
- 2000: Igls caputschings a Salouf (cronica istorica)
- ....
La maschina da screiver
- ↑
Gion Peder Thoni ? in memoriam
.
Radiotelevisiun Svizra Rumantscha
. 16 da november 2014. Consulta ils 23 da fanadur 2018.