Uru runakuna
Uru wat'akuna , Punu suyu , Piruw
Mama llaqta	Qullasuyu Piruw
Riqyun	Antikuna
Runakuna	2.383 (Buliwyapi)
Rimaykunap ayllun	Uru simi Nawpa simi: Uruquilla, chhiw lusnchi chhun icha uchun maa taqu
Iniy

Uru runa nisqakunaqa huk runa llaqtam , Buliwya mama llaqtapiwan Piruw mama llaqtapiwan tiyaq: Huchusuma mayu patapi, Buliwyapi, Uru wat'akunapipas , Titiqaqa quchapi , Piruwpi.

Uru runakunaqa kunan pacha aymara simitam riman, ichataq nawpa pacha kikinpa simitas, Uru simitas rimaq karqan ( Uru-Chipaya rimaykunaman kapuq, Chipaya simi hinas).

Kimsantinmi Uru runallaqta kan: Uru Chipayakuna , Uru Iruhitukuna, Uru Muratukuna.

Uru runakunaqa tuturamantam wamp'uq wat'akunatam , Uru wat'akuna nisqa, ruranku, wasinkunatapas , tutura wamp'ukunatapas .

Tiyay [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

• 1. Uru Chipayakuna
  • K'itikuna: Santa Ana de Chipaya ; Ayparavi kantun ( Atawallpa pruwinsya , Uru-Uru suyu ); Chinchay Puwpu qucha ; Quwiphasa kachi qucha (Uru-Uru), Buliwya
• 2. Uru Iruitukuna
  • K'itikuna: Jesus de Machaca ( Inkawi pruwinsya , Chuqiyapu suyu , Buliwya); Uru wat'akunapi ( Titiqaqa quchapi , Piruw)
• 3. Uru Muratukuna
  • K'iti: Anti Puwpu qucha ( Uru-Uru suyu , Buliwya)

• 
  Uru wat'akunamanta maki kapchiy
• 
  Wawa, Uru wat'akuna , Piruw
• 
  Chipaya qhari
• 
  Chipaya wasikuna

Buliwyapi Uru runakuna [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

Buliwya suyupiqa 2.383 Uru runakunam kawsanku ^[1] .

Musiku [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

• Maki kapchiy , allpa llamk'ay ( kinwa , papa ), challwa hap'iy ( qarachi , pejerrey ), uywakuna

Kaypipas qhaway [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

• Uru wat'akuna
• Buliwya suyupi runa llaqtakuna
• Piruw suyupi runa llaqtakuna

Liwru [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

• Rodolfo Cerron-Palomino, El chipaya o la lengua de los hombres del agua , Fondo Editorial de la Pontificia Universidad Catolica del Peru 2006, ISBN 9972-42-77l-4, 309 p.

Pukyukuna [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

1. ↑ Pueblos Indigenas de Bolivia, Uru runakuna (kastilla simipi)

Hawa t'inkikuna [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

• Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chipaya .

• Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uru runakuna .
• Grupo etnico Urus - Datos generales (kastilla simipi)
• Oruro - Primeros Pobladores (kastilla simipi)
• Los Urus reviven de la mano de sus ninos (kastilla simipi)
• Liwrumanta: Rodolfo Cerron-Palomino, El chipaya o la lengua de los hombres del agua (kastilla simipi)

	Buliwya suyupi runa llaqtakuna
	Antikuna , Qullaw : Aymara runa · Chipaya runa · Qhichwa runa · Uru runa
	Amarumayu sach'a-sach'a suyu : Aphru-buliwiyanu · Araona · Ayoreo · Baure · Kanichana · Kawina · Kayuwawa · Chaqubu · Chiman · Chikitus · Ese'eqha · Warasuqwe · Warayu · Itonama · Huwakinyanu · Leqos · Machineri · Maropa · More · Moseten · Mowima · Musu · Yura (Nawa) · Pakawara · Siryono · Takana · Toromona · Yaminawa · Yuki · Yurakari
	Hatun Chaku : Tapiete runa · Waraniyi runa ( Chiriwanu , Simba ) · Weenhayek runa
	Hukkuna indihina runa llaqtakuna : Qumlik
	Mawk'a runa llaqtakuna : Inka

	Piruw suyupi runa llaqtakuna
	Qhichwa rimaq runa llaqtakuna : Qhichwa runa · Chanka runa · Inka · K'ana runa · Qanchi runa · Q'irus · Wanka · Kichwa runa : Llakwash · Napuruna · Piruwanu Pastasa runa
	Amarumayu sach'a-sach'a suyupi runa llaqtakuna : Qhichwa runa : Llakwash , Napuruna , Qhichwa Pastasa-Tigre · Arawak rimaq runa llaqtakuna : Amuesha , Ashaninka , Kulina , Chamikuru , Machiqinqa , Nomatsiguenga , Piru · Hiwaru rimaq runa llaqtakuna : Achual , Awahun , Kandoshi , Wampisa , Shuwar · Pano rimaq runa llaqtakuna : Amawaka , Kapanawa , Kashibo-Kakataibo , Kashinawa , Isqunawa , Mayo-Pisabo , Mayuruna , Yura (Nawa) , Sharanawa , Shipibu-Qunibu , Yaminawa · Tupi-Waraniyi rimaq runa llaqtakuna : Kukama-Kukamilla · Kawapana rimaq runa llaqtakuna : Chayawita , Jebero · Manaraq allinchurasqa: Tawshiru , Tikuna , Urarina · Peba-Yagua rimaq runa llaqtakuna : Yagua · Witoto rimaq runa llaqtakuna : Bora , Witoto , Okaina · Harakmbet rimaq runa llaqtakuna : Amarakaeri · Takanu rimaq runa llaqtakuna : Ese' Ejja · Tukanu rimaq runa llaqtakuna : Payawa , Siquya · Sapara rimaq runa llaqtakuna : Sapara : Arabela , Ikitu
	Hukkuna indihina runa llaqtakuna : Aymara runa · Uru runa
	Mawk'a runa llaqtakuna : Chachapuya · Chimu · Inka · Muchik · Wari

	Punu suyu
	Uma llaqta: Punu
	Pruwinsyakuna : Asankaru ? Chukuwitu ? Kallawaya ? Lampa ? Melgar ? Muhu ? Punu ? Putina ? Qullaw ? San Roman ? Sandia ? Wankani ? Yunkuyu
	Amachasqa sallqa suyukuna : Aymara-Lupaka risirwa suyu ? Bahuaja-Sonene mamallaqta parki ? Titiqaqa mama llaqta risirwa
	Urqukuna : Achasiri ? Allin Qhapaq ? Allqachaya ? Ananiya ? Ariquma ? Awsanqati (Punu) ? Balansani ? Chakiriyuq ? Chapi ? Chawpi Urqu ? Chichi Qhapaq ? Chimpulla ? Chulumpirini ? Ch'uxna Quta ? Hatun Pastu ? Ikinitu ? Jichuqullu ? Jisk'a Larqanku ? Jorge Chavez ? Kalihun ? Kallihun ? Karupata ? Kawalluni ? Khunurana (Raya walla) ? Kunakunka ? Khunurana (Willkanuta walla) ? Larqanku ? Lusujucha ? Lluqisa ? Minapunta Muru Muruni ? Muskaya ? Palumani ? Pumanuta ? Pumaqulluni ? Qillma ? Qillqa ? Qillwaqutarit'i ? Qinamari ? Qurwari ? Quyllur Pununa ? Q'iruni ? Rit'i Urmasqa ? Rit'ipata ? Salluyu ? San Andres ? San Braulio ? San Carlos ? San Luis ? Santa Juana ? Surapata ? Wanakuni ? Waykira ? Waynaqhapaq ? Wila Kunka ? Wilaquta (Kallawaya) ? Wilaquta (Sandia) ? Wira Apachita ? Wisk'achani rit'i urqu ? Wisk'achani urqu ? Yana Quchilla ? Yanawara ? Yuraq Unu ? Nakariya ; Wallakuna : Apulupampa walla ? Kallawaya walla ? Raya walla ? Willkanuta walla
	Quchakuna : Ananta qucha ? Arapa qucha ? Ariquma qucha ? Chakas qucha ? Chakchura qucha ? Chunkara qucha ? Janq'uquta (Punu) ? Kukana qucha ? Lagunillas qucha ? Lurisquta ? Pukaqucha ? Q'umir umina qucha ? Saraqucha ? Saqa qucha ? Such'i qucha ? Suyt'uqucha (Lampa) ? Suyt'uqucha (Melgar) ? Titiqaqa qucha ? Umayu qucha ? Ururillu qucha ? Wiluyuq qucha ? Winaymarka qucha
	Mayukuna : Ayapata mayu ? Aqhuyani mayu ? Heath mayu ? Huchusuma mayu ? Illawi mayu ? Inampari mayu ? Lampa mayu ? Makusani mayu ? Pukara mayu ? Quwata mayu ? Ramis mayu ? Such'i mayu ? Tampupata mayu ? Wanqani mayu
	Wat'akuna : Amantani ? Chilata ? Chirita 1 ? Chirita 2 ? Intika ? Istiwis ? Luti ? Patawata ? Qawana wat'a ? Qipata ? Sikaya ? Sutu wat'a ? Suwasi wat'a ? Tikunata ? Titiqaqa wat'a ? Ustuti ? Yuspiki : Yaqa wat'akuna: Chukuwitu yaqa wat'a ? Kapachika yaqa wat'a ? Qupaqhawana yaqa wat'a ? Wat'a yaqa wat'a ? Wat'asani yaqa wat'a
	Mawk'a llaqtakuna : Jisk'airumuqu ? Kalasaya ? Kutimpu ? Pukara ? Sillustani
	Runa llaqtakuna : Aymara ? Qhichwa
	Punu suyupi rimaykuna : aymara simi ? kastilla simi ? qhichwa simi

	Suyukuna (Piruw)
	Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martin · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku