Chiruki
icha
Tsalaki
(
kikinpa siminpi
:
Tsalagi
,
inlish simipi
:
Cherokee
) nisqa runakunaqa
Hukllachasqa Amirika Suyukunapi
(
Oklahoma
,
North Carolina suyukunapi
) kawsaq
indihina
runa llaqtam
,
tsalaki simita
rimaq, 300.000-manta aswan runam.
Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtamansi
kapurqan.
1838 watapis
Waqaysapa Nan
(Trail of Tears, Nu na da ul tsun yi)
nisqapi
Hukllachasqa Amirika Suyukunap
kamachinan Chiruki runakunata (wakin Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtakuna hinas)
Georgia
,
North Carolina suyukunapi
kaq mama llaqtankunamanta
Indyu Suyumansi
(
Indian Territory
, kunan
Oklahoma suyu
)
ayqichirqan
. 15.000 ayqichisqa Chiruki runakunamantaqa 4.000 runacha wanurqan. Indyu Suyupi Chirukikunap uma llaqtanqa
Tahlequah
llaqtas tukurqan. Waranqacha Chiruki runa ayqikuspa
North Carolina suyupi
kaq
Hatun Phuyusapa Urqukunapis
(Great Smoky Mountains)
kakurqan, kunan p'unchawkama.
1887 watapi
General Allotment Act
nisqawan indhina runallaqtap allpankunaqa - Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtakunap tukuy allpankuna -
akuna
runakunamansi rakinachisqas karqan, nawpaqta indhina runakunamansi, qhipaqtataq, 1889 watamantapacha - mistikunamanpas. Chaywan lliwmanta aswan allpakunas mana indihinamansi qusqa karqan. Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtap pusaqninkunaqa kikinpa suyunta
Sequoyah
sutiyuq kamariytas munarqan, ichataq HAS kamachina manas saqillarqanchu, 1907
Oklahoma suyuta
kamarichispa. Chaypacha Chiruki runakunap kikinpa kamachinanta puchukarqan.
1934 watapi
Indian Reorganization Act
nisqawanqa kikinpa pusaqninkuna akllay hayninta musuqmanta chaskirqan.
2000 watapiqa 97.300 Chiruki runa
Oklahoma suyupis
kawsarqan, 13.000
North Carolina suyupis
, 9.000
Alabama suyupis
, 5.600
Georgia suyupis
, 5.500
Tennessee suyuis
, 3.000
South Carolina suyupis
. 230.000 Chiruki runaqa
Chiruki Nasyun
(Cherokee Nation)
nisqamanmi kapuchikun (Oklahomapi
Tahlequah
llaqtapi tiyayniyuq), 12.000-cha chincha anti Oklahomapi
Kituwah
(United Keetoowah Band of Cherokee Indians)
nisqaman, 13.400-taqsi North Carolina suyupi
Anti Chiruki
(Eastern Band of Cherokee Indians)
nisqaman.