Ayakuchu suyu

Wikipediamanta
Ayakuchu suyu
Ayakuchu jach'a suyu
Departamento de Ayacucho
Ayakuchu suyupi
Saywitu Wallqanqa
Unancha
.
Mama llaqta Piruw
Uma llaqta Wamanqa
Simikuna qhichwa simi , kastilla simi , ashaninka simi
Runakuna 612 489 runa ( inei 2007)
Runa nit'inakuy 14,0 runa / km²
Hallka k'iti kanchar 48.814,80 km²
Hanaq kay 2.746 m
Kamasqa wata 26 niqin ayriway killapi   1822 watapi
Kamachiq runa Carlos Rua Carbajal
(2019?2022)
Karu rimay yupay
Pacha suyu UTC-5
Qhichwa simipi
llika tiyanan
Kastilla simipi
llika tiyanan
regionayacucho.gob.pe
Ayakuchu suyup pruwinsyankuna

Ayakuchu suyu nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Wamanqa (Ayak'uchu) llaqtam.

Winay kawsay [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

Kamasqa 26 niqin ayriway killapi   1822 watapi

Allpa saywachi [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

Pulitika rakiy [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

Chunka hukniyuq pruwinsyanmi kan.

Pruwinsya Runakuna (2007)   [1] Uma llaqta
Kankallu 34.902 Kankallu
Lamar 84.177 San Miguel
Lukana 65.414 Pukyu
Pariwanaqucha 30.007 Qura Qura
Sarasara Pawqar 11.012 Pawsa
Sucre 12.595 Qirupampa
Victor Fajardo 25.412 Wankapi
Wamanqa 221.390 Ayakuchu
Wankasanku 10.620 Wankasanku
Wanta 93.360 Wanta
Willkawaman 23.600 Willkawaman

Runakuna [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

Ayakuchu suyupiqa Ashaninka , Qhichwa runakuna , tiyanku.

Simikuna [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

Qhapaq qillqasqa: Ayakuchu suyupi rimaykuna

Ayakuchu suyupiqa aswanta runasimitam rimanku. [2]

Simi Rimaqkuna 2004 (%) Rimaqkuna 2009 (%)
Qhichwa simi 62,9 65,4
Huk simi /1 0,2 0,2
Kastilla simi 36,9 34,4

/1 purtuyis simiwan , ruqt'u runakunawan

Ayakuchu suyupiqa Chanka runasimitam , kastilla simitam , ashaninka simitam rimanku.

Pruwinsya Kastilla simita rimaqkuna /1 % Indihina simita rimaqkuna /1, /2 %
Kankallu 2,819 9.1 27,999 90.7
Lamar 11,698 15.9 61,636 83.9
Lukana 33,078 56.1 25,764 43.7
Pariwanaqucha 11,592 43.3 15,166 56.6
Sarasara Pawqar 4,735 47.7 5,176 52.1
Sucre 2,450 21.8 8,790 78.1
Victor Fajardo 2,904 12.7 19,948 87.2
Wamanqa 95,571 48.4 101,575 51.5
Wankasanku 1,670 17.7 7,740 82.1
Wanta 25,730 31.5 55,932 68.4
Willkawaman 1,969 9.4 18,994 90.4
Llapan 194,216 35.7 348,720 64.1

/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata

/2 Indihina simi: qhichwa simi , aymara simi , ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)

Pukyu: [3]

Yachay tarpuy [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

Inlisyakuna :

  • Basilika Katidral Wamanqa
  • Santo Domingo
  • San Agustin
  • Compania de Jesus
  • San Francisco de Asis
  • Monasterio y Templo de Santa Clara
  • San Cristobal
  • La Merced
  • San Francisco de Paula
  • La Magdalena
  • Santa Ana
  • La Amargura
  • Capilla de Chiquinquira
  • Buena Muerte
  • Capilla Pampa Cruz
  • Capilla Huancasolar
  • Capilla de Conchopata
  • Pampa del Arco
  • El Calvario
  • San Sebastian
  • Capilla de Soquiaqato
  • Senor de Quinuapata
  • Capilla Belen
  • Carmen Alto (Carmen Alto distritu)
  • San Juan de Dios
  • Pampa San Agustin
  • San Juan Bautista (San Juan Bautista distritu)
  • Santa Teresa
  • Cementerio
  • Padre Saturnino ( Asilo de Ancianos )
  • Quinuapi inlisya (Quinua distritu)

Musiyukuna :

  • Mariscal A. Avelino Caceres musiyu
  • Hipolito Unanue musiyu
  • Joaquin Lopez Antay musiyu
  • Casa de la Capitulacion
  • Museo de Sitio de Quinua

Karu puriy [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

Ayakuchu suyupi
Wamanqapi

Tusuykuna [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

Qachwa tusuy, Sarwa distritu

Yachachiy [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

Suyupi paqarisqa runakuna [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

Hukkuna:

Qillqaqkuna:

  • Luis Jeronimo de Ore
  • Tomas Lama
  • Manuel Jesus Pozo
  • Pio Max Medina
  • Moises Cavero Cazo
  • Mario Ruiz de Castilla Julio Rospigliosi
  • Alberto Arca Parro
  • Osman del Barco Morote
  • Nestor Cabrera Bedoya
  • Cesar Guardia Mayorga
  • Juan de Matta Peralta Ramirez
  • Porfirio Meneses Lazon (* 1915 Wanta )
  • Luis Enrique Galvan Candiotti
  • Delfin Aristides Ludena Vega
  • Ernesto Navarro Del Aguila
  • Felix Hernan Velapatino Perez Palma
  • Jose Salvador Cavero Leon
  • Juan Cravero Tirado
  • Pedro Crisologo Ruiz De Castilla
  • Recaredo Perez Palma
  • Virgilio Galdo Gutierrez
Piruwanu retablo , Wamanqamanta kapchiy

Kapchiqkuna :

  • Joaquin Lopez Antay (* 1897 Wamanqa - † 1982)
  • Victor Flores Gutierrez (* 1918 Wamanqa)
  • Florentino Jimenez Toma (* 1935 Alqaminqa )
  • Heraclio Nunez Jimenez (* 1916 Wamanqa)
  • Victor Prada Cuadros (* 1919 Chiara distritu - † 1998)
  • Ambrosio Sulca Perez (* 1907 Santa Ana)
  • Leoncio Tineo Ochoa (* 1924 Santa Ana)
  • Julio Galvez
  • Mamerto Sanchez
  • Jesus Urbano Rojas (* 1935 Wanta)
  • Nicario Jimenez Quispe (*1957)

Takiqkuna :

  • Alejandro Vivanco Guerra
  • Saturnino Almonacid Sulca
  • Gaspar Andia Fajardo
  • Alonso Ayala
  • Silverio Andrade
  • Armando Allende
  • Jose Balbin
  • Felipe Calderon
  • Luis Camasca
  • Ernesto Camassi
  • Cesar Romero Martinez
  • Carmen Ascarza Mendoza
  • Kiko Revatta
  • Florencio Coronado
  • Telesforo Felices
  • Juana Fernandez
  • Carlos Flores
  • Oscar Figueroa
  • Diosdado y Rodolfo Gaitan Castro
  • Amilcar Gamarra
  • Francisco Gonzales
  • Eleodoro Garcia Blasquez
  • Jose Maria Jauregui
  • Walter Vidal Garcia
  • Juan Zarate Palomino
  • Luciano Quispe
  • Alberto Juscamaita
  • Filomeno Lopez Coronado
  • Juan De La Rosa Ore
  • Miguel Mansilla Guevara
  • Jaime Guardia
  • Antonio Mendieta
  • Nery Garcia Zarate
  • Raul Garcia Zarate
  • Julio Humala Mela
  • Walter Humala Mela
  • Ernesto Rios Pantoja
  • Antonio Sulca
  • Estanislao Medina
  • Edwin Montoya
  • Erasmo Medina
  • Francisco Morales
  • Hernan Morales
  • Nelly Mun guia
  • Diva Palomino
  • Paulino Pretel
  • Manuel Prado
  • Luis Paredes
  • Puka Perucha
  • El Trio Ayacucho
  • Renata Flores

Apaykachana [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

Kaypipas qhaway [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

Willay pukyukuna [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]

  1. www.inei.gob.pe
  2. www1.inei.gob.pe (kastilla simi)
  3. www.inei.gob.pe/

Hawa t'inkikuna [ llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy ]


Wallqanqa (Ayakuchu) Ayakuchu suyu Unancha (Ayakuchu)
Uma llaqta: Wamanqa
Pruwinsyakuna : Kankallu ? Lamar ? Lukana ? Pariwanaqucha ? Qirupampa ? Sarasara Pawqar ? Victor Fajardo ? Wamanqa ? Wankasanku ? Wanta ? Willkawaman
Amachasqa sallqa suyukuna : Ayakuchu Pampa willkachasqa nawpa suyu ? Pampa Galeras - Barbara D'Achille mama llaqta risirwa ? Pitunilla Antikuna parki
Urqukuna : Aqnu ? Chankarra ? Chiqllarasu ? Chuymala ? Kukauru ? Kunturillu ? Lunq'u ? Luqlusqa ? Pawqaray urqu ? Pikullu ? Pukaqapa ? Qarwarasu ? Sara Sara ? T'uksi urqu ? Urpuna ? Wanipaku ? Yanakusma ? Yanawaqra
Quchakuna : Chakaqucha ? Ichmaqucha ? Mit'uqucha ? Pampaqucha ? Pariwanaqucha ? Pisququcha ? Pumaqucha ? Qarqarqucha ? San Antonio qucha ? Uchpaqucha ? Yanaqucha
Mayukuna : Apurimaq mayu ? Lukana mayu ? Mantaru mayu ? Pampa mayu ? Pampamarka mayu ? Suntuntu mayu
Mawk'a llaqtakuna : Inkawasi ? Kanichi ? Pikimachay ? Pumaqucha ? Wari ? Willkawaman
Karu puriy : Titankayuq
Runa llaqtakuna : Ashaninka ? Chanka ? Qhichwa
Ayakuchu suyupi rimaykuna : ashaninka simi ? kastilla ? qhichwa
Kapchiy : Piruwanu ritawlu
Wallqanqa (Piruw) Suyukuna (Piruw) Unancha (Piruw)
Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martin · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku
" https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayakuchu_suyu&oldid=665976 " p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)