한국   대만   중국   일본 
Musteriense ? Wikipedia, a enciclopedia livre Saltar para o conteudo

Musteriense

Origem: Wikipedia, a enciclopedia livre.
Abrigo de Le Moustier.

Musteriense ou musteriana e uma cultura englobada dentro do Paleolitico Medio , na qual domina o homem de neandertal , com umas datas compreendidas entre 300 000 e 40 000 ap .

O seu nome procede do abrigo rochoso de Le Moustier (na regiao da Dordonha , Franca ), onde Gabriel de Mortillet descobriu em 1860 uma industria litica pre-historica, associada com os fosseis de Homo neanderthalensis encontrados em 1907 .

As ferramentas musterienses eram feitas pelos neandertais em datas compreendidas entre 300 000 a.C. e 40 000 a.C., antes dos humanos modernos chegarem a Europa entre 70 000 a.C. e 32 000 a.C.

Ferramentas de pedra similares tem sido encontradas em toda a Europa sub-artica e tambem no Oriente Medio e norte da Africa .

Deste periodo aparecem os primeiros rituais funerarios, o canibalismo ritual, o culto ao urso das cavernas .

Caracteristicas [ editar | editar codigo-fonte ]

Um utensilio de comecos de Musteriense : nucleo de Silex procedente do nivel TD-11 da jazida da "Gran Dolina" em Atapuerca.

Aparecem as primeiras cabanas ao ar livre nos lugares de clima mais calido, enquanto nos de um clima mais frio (ou nos momentos de clima frio) o homem refugia-se ao abrigo de cavernas.

Aparecem os primeiros enterramentos relacionados com tres tipos de ritos basicamente:

Tecnica do talhe Levallois.

A industria litica e realizada basicamente sobre lascas e caracterizada pelo uso da tecnica Levallois , que permite obter utensilios mais especializados.

O metodo da tecnica de talhe levallois consiste em obter uma ou varias lascas de certa forma predeterminada a partir de uma preparacao particular do nucleo, em forma facetada. Produzem-se lascas de formas aproximadamente triangulares ou de tartaruga , das quais podem surgir, com retoques marginais, raspadeiras, ou com um retoque maior, pontas de projetil .

Utensilios [ editar | editar codigo-fonte ]

Industria litica destacada:

  • Pontas musterienses , feitas sobre lasca , triangulares robustas, ligeiramente curvadas na base (estilo "forma de sapato ") e com retoques fortes nos bordos (tipo "escadiforme".
  • Fendedores , realizados sobre lasca, normalmente grande, que se caracteriza pelo seu gume transversal.
  • Facas de dorso , lascas ou laminas largas, nas quais um gume foi trabalhado com retoque abrupto.
  • Denticulados , realizado sobre lasca, onde o gume esta trabalhado com uma serie de entalhes.
  • Raspadores , utensilios nos quais a parte ativa e constituida por uma frente moderadamente arredondada.
  • Perfuradores , tem uma ponta fina e acerada.
  • Raspadeiras , sao instrumentos realizados sobre lasca ou sobre lamina, por retoque continuo.
  • Buris , tem na sua parte ativa um fio reto ou em bisel .

Sao caracteristicos as ferramentas com cabos.

Classificacao [ editar | editar codigo-fonte ]

O Musteriense acostuma dividir-se em varios grupos. A seguinte divisao sistematizada foi realizada por Francois Bordes , baseando-se nas industrias que ha em abrigos e cavernas do sudoeste frances e algumas dos loess e terracos do norte da Franca . Os tipos de musteriense estabelecidos sao os seguintes:

Expansao [ editar | editar codigo-fonte ]

Na Europa ocidental abundam os restos da cultura musteriense, cujo conhecimento aprofundou-se com os achados da Serra de Atapuerca . Na "Sima do Elefante" apareceram instrumentos liticos do tipo musteriense associados ao Homem de neandertal , com fosseis de cavalos e cervos ; enquanto, na "gran Dolina" o nivel TD10 assinala a transicao entre o Acheulense e o Musteriense, ha por volta de 350 000 anos. Mais em cima, nos niveis TD11 e TD12, com cerca de 300 000 anos de antiguidade, aparecem utensilios sobre lasca de tamanho pequeno e mediano, e nucleos de extracoes centripetas bastante padronizados. Do mesmo volume de pedra tirava-se maior quantidade de gume. Esta tecnica e associada no restante da Europa aos Neandertalenses.

Encontraram-se em Navarra alguns utensilios na Serra de Urbasa , destacando-se os de Coscobilo, em Olazagutia, que apresenta com frequencia o silex em placas. Em Andaluzia apareceram restos na caverna de Cariguela. Franca amostra o maior numero de vestigios musterienses. Na Italia registram-se varios achados e em Croacia , o de Krapina .

A prolongacao para o oriente e clara: entre 1925 e 1932 , no Monte Carmelo , Dorothy Garrod descobriu restos osseos neandertaleses e modernos e abundante material cultural, incluidas pecas musterienses, nas cavernas de Tabun, Wad e Skhul; outros achados musterienses produziram-se em Kiik Koba ( Crimeia ); na caverna de Shanidar da cordilheira de Zagros ( Iraque ) e em Teshik Tash, perto de Baisum ( Uzbequistao ).

Ver tambem [ editar | editar codigo-fonte ]

Bibliografia [ editar | editar codigo-fonte ]

  • ANDERSON-GERFAUD, P. e HELMER, D. (1987) "L'emmanchement au Mousterien"; La main et l'outil: manches et emmanchement prehistoriques : 37-54; Stordeur, D., (Ed.), Travaux de la Maison de l'Orient 15.
  • ARSUAGA FERRERAS, Juan Luis (1999) El collar del Neandertal . Madrid: Ediciones Temas de Hoy. ISBN 84-7880-763-4 )
  • BORDES, F. et Bourgon, M. (1951) "Le complexe mousterien: Mousteriens, Levalloisien et Tayacien" L'Anthropologie 55: 1-23.
  • BORDES, F. (1953) "Essai de classification des industries 'mousteriennes'"; Bulletin de la Societe Prehistorique Francaise, t. L, pp. 457-466.
  • BOEDA, E. (1994) Le concept Levallois : variabilite des methodes . Paris: CNRS, monographie du CRA n° 9, 280 p.
  • CARBONELL, Eudald; S. GIRALT,; B. MARQUEZ ET AL (1992) "El conjunto lito-tecnico de la Sierra de Atapuerca en el marco del Pleistoceno Medio europeo". Evolucion humana en Europa y los yacimientos de la sierra de Atapuerca : 445-533. Jornadas Cientificas, Castillo de La Mota, Medina del Campo. Valladolid: Consejeria de Cultura y Turismo, 1995. ISBN 8478463860
  • FARIZY, C., DAVID, F. e JAUBERT, J. (1994) Hommes et bisons du Paleolithique moyen a Mauran (Haute-Garonne) . Paris, CNRS, XXXeme supplement a Gallia Prehistoire .
  • FEBLOT-AUGUSTINS, J. (1997) La circulation des matieres premieres au Paleolithique . Liege: ERAUL.
  • JAUBERT, Jacques (1999) Chasseurs et artisans du Mousterien , Paris: La Maison des Roches ISBN 2-912691-05-2
  • MAUREILLE, B. (2004) Les premieres sepultures . Paris: Le Pommier.