A
Lingua carachaio-balcara
(
Къарачай-Малкъар тил, Qaracay-Malqar til
) e uma lingua
turcomana
falada pelos
carachais
e pelos
balcaros
em
Cabardia-Balcaria
e
Carachai-Circassia
, na
Russia europeia
, bem como por uma populacao imigrante na provincia de
Afioncaraquissar
, na
Turquia
. Tambem ha falantes em menor quantidade no
Cazaquistao
,
Armenia
,
Uzbequistao
e
Azerbaijao
, alem de alguns na
diaspora
nos
Estados Unidos
.
Ethnologue
registra que pelo
Censo
da
Russia
de 2002 a presenca de 300 mil falantes do idioma no pais e ainda cerca de 7 mil em paises vizinhos e nos Estados Unidos. Dos falantes Russos, cerca de 192 mil sao
Carachais
e 108 mil sao
Balcaros
. Dessas etnias, 97% falam a lingua carachaio-balcara.
A lingua tambem e conhecida pelos nomes
Karacaylar, Karachai, Karachaitsy, Karachay, Karachay-Balkar, Karachayla
O idioma apresenta dois
dialetoss
: Karachay-Baksan-Chegem no qual dois
fonemas
sao pronunciados como
/t?/
e
/d?/
, e Balkar, no qual essas pronuncias sao
/ts/
e
/z/
.
Alfabeto cirilico
em versao usada pela lingua Carachaio-Balcara:
| А а
|
Б б
|
В в
|
Г г
|
Гъ гъ
|
Д д
|
Дж дж
|
Е е
|
| Ё ё
|
Ж ж
|
З з
|
И и
|
Й й
|
К к
|
Къ къ
|
Л л
|
| М м
|
Н н
|
Нг нг
|
О о
|
П п
|
Р р
|
С с
|
Т т
|
| У у
|
? ?
|
Ф ф
|
Х х
|
Ц ц
|
Ч ч
|
Ш ш
|
Щ щ
|
| ъ
|
Ы ы
|
ь
|
Э э
|
Ю ю
|
Я я
|
Atual
alfabeto latino
usado pela lingua Carachaio-Balcara com base na escrita atualmente usada pela
lingua turca
(nao oficial):
| A a
|
B b
|
C c
|
C c
|
D d
|
E e
|
F f
|
G g
|
| ? ?
|
H h
|
I ı
|
? i
|
J j
|
K k
|
L l
|
M m
|
| N n
|
N n
|
O o
|
O o
|
P p
|
Q q
|
R r
|
S s
|
| ? ?
|
T t
|
U u
|
U u
|
V v
|
W w
|
Y y
|
Z z
|
| 0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
| ноль (nol)
|
бир (bir)
|
эки (eki)
|
юч (uc)
|
тёрт (tort)
|
беш (be?)
|
алты (altı)
|
джети (ceti)
|
сегиз (segiz)
|
тогъуз (to?uz)
|
он (on)
|
| Portugues
|
Carachaio-Balcaro (Cirilico)
|
Carachaio-Balcaro (Latino)
|
| Ola!
|
Салам!
|
Salam!
|
| Como vai voce?
|
Къалайса?
|
Qalaysa?
|
| Qual e seu nome?
|
Сени атынг къалайды?
|
Seni atın qalaydı?
|
| Qual e sua idade?
|
Сеннге ненча джыл болгъанды?
|
Senne nenca cıl bol?andı?
|
| Desculpe-me!
|
Кечериксиз!
|
Keceriksiz!
|
Alfabeto Cirilico
Тилек а былай этигиз:
Эй кёкледеги Атабыз!
Сени атынг сыйлы тутулсун.
Сени Патчахлыгъынг келсин.
Кёкде кибик, джерде да Сени буйругъунг болсун.
Бизни кюнлюк ётмегибизни бизге бюгюннге бер,
эм бизни борчларыбызны кеч,
биз да борчлуларыбызгъа кечгенибиз кибик эм да.
Бизни терили?ге тюшюрме, алай а бизни хыйлачыдан къутхар;
нек десенг, Патчахлыкъ да, кюч да, махта? да ёмюрлеге да Сениди. Амин.
Alfabeto Latino
Tilek a bılay etigiz:
Ey kokledegi Atabız!
Seni atın sıylı tutulsun.
Seni Patcahlı?ın kelsin.
Kokde kibik, сerde da Seni buyru?un bolsun.
Bizni kunluk otmegibizni bizge bugunne ber,
em bizni borclarıbıznı kec,
biz da borclularıbız?a kecgenibiz kibik em da.
Bizni teriliwge tu?urme, alay a bizni hıylacıdan quthar;
nek desen, Patcahlıq da, kuc da, mahtaw da omurlege da Senidi. Amin.
Wikipedia
- Chodiyor Doniyorov and Saodat Doniyorova.
Parlons Karatchay-Balkar
. Paris: Harmattan, 2005.
ISBN 2-7475-9577-3
.