Joao Filopono
de
Alexandria
(em
latim
:
Joannes Philoponus
;
c.
490
?
570
[
1
]
) foi um
filosofo
neoplatonico
cristao
bizantino
e
patristico
grego que fez parte da
Biblioteca de Alexandria
, no periodo conhecido como "pos-nissenico" da Escola Neoplatonica de Alexandria, no
Egito
. Nascido por volta de 490, foi aluno e professor na
Academia de Alexandria
, considerado o mais importante fisico de sua epoca por suas obras baseadas na
fisica
de
Aristoteles
e suas pesquisas sobre o "impetus", sobre o
astrolabio
, sugeriu o
principio da inercia
e afirmou que um corpo em queda livre nao desenvolve velocidade proporcional ao seu peso. Foi tambem professor de
gramatica
, pelo que ficou conhecido como
Joao, o Gramatico
, (
Joannes Grammaticus)
, mas ficou mais conhecido por rejeitar diversas das teorias fisicas defendidas por Aristoteles, uma excecao para os neoplatonicos da epoca. Teve forte influencia sobre os filosofos e cientistas muculmanos de sua epoca, como
Alfarabi
,
Hunaine ibne Ixaque
, e outros. No final de sua vida, converteu-se ao cristianismo. Tornou-se mais influente apos sua morte e, traduzido no
seculo XIII
para o latim, influenciou o pensamento de
Tomas de Aquino
. Faleceu por volta de 570 em Alexandria.
Escreveu diversas obras em grego que ficaram conhecidas por suas varias traducoes do latim e algumas traduzidas do arabe, como:
- De opificio mundi
(sobre o astrolabio);
- De aeternitate mundi contra Proclum;
- In cathegoria;
- In Analitica priora;
- In Analitica posteriora;
- In primos quatuor Aristotelis de naturali auscultatione;
- In librum primum Metereorum;
- In libros tres De anima;
- In libros duos De Generatione et interitu;
- In libros XIV Metaphysicorum;
e
- In Physicorum libros
(comentarios a Fisica de Aristoteles).
Comentarios a fisica e cosmologia de Aristoteles
[
editar
|
editar codigo-fonte
]
Embora de espirito platonico, dedicou-se mais a Aristoteles que os demais cristaos de sua epoca. Filopono e considerado o maior critico de sua epoca das ideias aristotelicas, basicamente as leis aristotelicas do movimento e a impossibilidade do infinito, da eternidade e do vazio.
Seu trabalho cientifico considerado mais importante foi uma critica em relacao a doutrina aristotelica da "
antiperistasis"
, isto e, a nocao de que no movimento de um projetil o ar a sua frente passa para tras e empurra o projetil para frente. Utilizou argumentos teoricos e experimentais para concluir que o meio so pode resistir ao movimento, nunca sustenta-lo. E enunciou que seria preciso admitir que alguma forca motora incorporea que era conferida pelo lancador ao projetil. E concluiu que tal movimento perduraria no vazio.
Com relacao a queda dos corpos no ar, verificou experimentalmente que os tempos de queda nao sao proporcionais aos pesos, conforme anunciara Aristoteles, mas que sao praticamente iguais. Atacou tambem a separacao entre o mundo
sublunar
e o
lunar
.
[
2
]
Como filosofo foi discipulo de
Hamonio Hermias
. Fez a distincao entre o
Criador
e toda sua criacao, mostrando que a visao do ceu nao era divina. Estes argumentos foram fundamentais para o futuro desenvolvimento da
cosmologia
.
Seu tratado sobre o
astrolabio, De opificio mundi
, tornou-se um classico onde ficou evidente toda sua grande sapiencia matematica, notadamente no comentario sobre a obra de
Nicomaco de Gerasa
.
Referencias
- ↑
Karoly Simonyi.
A Cultural History of Physics
. CRC Press; 2012.
ISBN 978-1-56881-329-5
. p. 612.
- ↑
Evora, Fatima (2012), ≪Filopono de Alexandria e a controversia acerca da eternidade do mundo≫, in: Levy, L.; Zingano, M.; Pereira, L. C.,
Metafisica, Logica e outras coisas mais
, Rio de Janeiro