????? ?????? ??? ?????? ????? ????? ??????? ???? ?????? ???????? ????? ?? ????????????
? ???? ?? ???????? ? ?????? ??????
[
????
]
??????? ???????? ?????? ?? ??????? ???????? ?????? ????? ???? ?? ?? ????????? ?? ? ?????? ???????? ????? ?? ??? ??? ?????? ????????????? Biodiversity ?? ??? ??? ??????.
Bio = ? ???? / ????? ???????? ?? Diversity = ????? / ????? ?? ???? ???? ??
?????
[
????
]
??????? ?????????????? ????? ????? ?? Biodiversity ??? ????. ?? ???????? ????? ?? ?? ?????????? ?????????? ?????????? ??????? ????? ?? ?? ?? ?? ????????? ?? ???? ???? ????? ????? ?? .
??? ????? Biodiversity ??? ?? ???????? ?????????? (????????? ??????????????????) ?? ??????? ?????? ?? ???? ????? ????? ?????? ??? .
? Biodiversity ?????? ?????? ?? ????? ? walterG.Rosen ???? ?? ???? ? ??? ?? ? ?????? ? Biodiversity ?? ??? ??????? ?? ?? ??????? ?? ?? ?? ?????? ???? ?? ?????? ? ???? ?????? ???? ???? ???? ?????? ??? ?????? ?? ??? ?? ???? ?? ????? ??? ?? ??? ??? ??????? ?????? ?? ??? ?? ???? ??? ?? ????? ???? Rio de Jeneireo, 1972 ?? ???? ?? ????? ??? ?? : ( ? ??? ???? ?? ??????????????? ????? ???????? ? Biodiversity ?? ??? ??? ?????? ) ?? ???????? ???? ????? ?? ????? ???? ????? ?? ????????? ?? ?????????? ????????? ?????? ????? ?? ? ??? ?? ??? ???? ??. ?? ???????? ? ?????? ?? ????????? ?????? ??.
Biodiversity ?????????? Biodiversity ?? ??? ??? ?? ?????? ????? ?? ?????????? ????? ??????? ???????? ??????? ????????? ?? .
???????
[
????
]
?????????? ???????? ?????? ? ????? ?? ????? ? Thomos Lovejoy ???? ?? ???? ? ??? ?? ?????? ??? . E.O.Wilson ?? ? Biodiversity ???? ??? ????.
? Flint (1991) ???? Biodiversity ???? ????? ??? ?? : Biodiversity ?? ????? ?? ???????? ????? ?? ??? ???? ?? ??????? ? Biological Biodiversity ???? ?? ?????? ??? ???? ??? ??.
Biodiversity ? ????? ??????? ??? ?????? ?? ?? ?? ?????? ????? ?? ? ???? ?? ????? ?? ???? ?? ????? ?? ? ????????? ??????? ???????? ??????? ?? ????? ??.
Biodiversity ??? ???? ????? ?????? ?? ??Genetic Biodiversity ? Species Biodiversity ?? ?? ?? ????????? Biodiversity ?? ?????? ??? ?? ???? ?? ????????? ?? ?? ?? ?????????? ??????????????????????? ?? ?? ???????? ?????? ?? ?? ?? ???????? ?????????????? ?????????????? ????????????? ?????? ?????? ?????? ?????????? ?????? ??.
? Biodiversity ?????? ? Biological Biodiversity ??? ?????? ??? ??? ????? ?? ?? ???? ?? ????? ?????? ???????? ??? ?? ????? ???? ??????? ???.
?? ???????? ??? ?? ???? ?? ?? ?? ? Ecological Biodiversity ?????? ?Species Biodiversity ?? Genetic Biodiversity ?? ???? ????? ????.
? Biodiversity ????? ?? ????? ???? ???? ????
[
????
]
?????? ???????????? Genetic Biodiversity
[
????
]
????????? ????? ????? ?????? ?? ????? ????? ?? ??????? ????? ?? ??????? ???????????? ??? ????. ???? ???? ?????? ? ?? ????? ?????? ??? ???? ??????? ????? ??????? ???? ????? ? ???????? ?????? ???? ??? ????? ????????? ??? ?????? ? ??? ?? ? ?????? ? ??????? ?? ???? ??????????? ?????? ??? ?? ?? ?? ?? ?? ??? ?? ??????. ?????? ? Biodiversity ???? ???? ????? ?? ?????? ???????? ???? (DNA) ????? ???? ??? ??? ??? ?? ?? ?? ?? ????? ?????? ??????? ?????? ??? ?? ?? ????? ????? ?? ??? ?????? ????? ???? ????.
DNA ?? ??????? ???? ???? ???? ?? ???????? ?? ???? ??? ?? ?? ??? ???? ?? ??? ?????? ?????? ?? ?? ??????? ???????????? ?? ???? ????? ??. ???? ???? ? ??? ?????? ?????? (??? ?? ?? ??? ? ??????? ?????????? ???? ?? ???????? ??????? DNA ???? ?? ?? ????? ?? ) ???????? ?????? ?? ?? ? ??????? ????? ?? ???? ?? ?? ?? ??? ??? ?? ?? ?? ???????? ? Genetic Biodiversity ?? ???? ?????????? ??. ?????? ??????? ??????? ?? ??????? ?? ???? ??? ???? ?? ???? ??? ??? ????? ?? ?? ???????? ??????? ?? ????????? ?? ??? ?? ??????? ????? ?????.
??????? ?????? ???????? ????? ?????? ?? ? ?? ?????? ????? ???? ???? ??? ?? ????? ?? ????? ???? ??. ? ???? ?? ???? : ????????? ?? ???? ???? ???? ?? ??????? ???? ??? ??? ??? ???? ??? ?? ?? ?? ?? ?????? ???? ?? ???? ?????? ??? ?? ??????? ????? ????? ?? ?? ?? ?? ???? ?? ?????? ???????? ????. ?? ?? ????? ?? ????? ?? ??????? ???????? ?????? ??????? ????? ??? ??? ????? ???.
? ? ??? ???? ? ?????? ??? ? ?????? ?????? ?????.
? ??????? (Homo sapiens) ?? ?? ??? ?? .
? ? ?????? ????? ?? ?????? ???????? ?? .
? ?? ????? ? ?? ?? ?? ???? ??????? ?? ???????? ?? ?????? ??.
? ? ?????? ?????? ????? ?? ????? ??? ???? ????.
? ?? ??? ???? ?? ? DNA ? ???? ?????? ?????.
? ? DNA ? ???????? ? ??????? ?????? ?????.
? ? ?????? ?? ???? ?? ?????.
? ?? ?? ????? ?? ?????? ???? ????? ???? ???? ????? ?????? ?? ??? ? ??? ??????? ???? ??? ??????? ??????? ???? ( ?? ??????? ??? ??????? ???? ??????)? ???? ????? ?????? ???? ??????? ?? ????? ?? ?????? ??? ????? ???????? ????? ?? ???? ?????? ?? ????? ?? ?????? ??? :- ????? ???? ?? ???? ???.
? ?????? ?????? ???????? ( Species diversity )
[
????
]
?? ????????? ?? ??????? ??????????Species ?????? ????? ?? ?????????? ?? Species Diversity ??? ????.
?? ????????? ??? ??? ?? ??? Species ?????? ?? ?? ?? ???? ?? ?? ?? ?????? ??? ?? ?? ?? ??? ?????? ??. ?? ????? Species ?? ??? ????? ?????????? ??? Biological Species ?????? ?? ????? ????. ???????? ?????? ??? ?? ???? ???? ?????? ?????? ????? ?? ?? ?? ??? ???? ?? ?? ????? ??? ????? ??? ?? ????? ?????? ?????? ?? ?? ?????? ????????? ????????????? ???? ????. ?? ? ?????? ???????? ?????? ???????? Biodiversity ? ?? ??? ? ??????????? Morphological ? ?????????? Physiological ?? ??????? ???????? ?? ??? ???? ????.
???? ??? ?? ?????? ??? ??? ??? ???? ?? ?????? ????? ???? ????. ????? ?? ???? ( ??? ?????? ? ????? ????? ????? ?????? ??? ?????? CO2? ???? ?? ???? ???? ?? ??????? ????? ????? ????? ???? ????. ??? ??????? ??? ??? ????? ???????? ???? ??????? ?? ???? +???? ??????? ???? ?? ??????? ????? ???? ????? ????? ????? ?????.
? ?? ??? ??? ?????? ?? ?? ????? ??? ????? ????? ???? ?? ????? ?? ???????? ????. ????? ??? ??? ???????? ???? ??? ?? ???????? ????? ?? ????? ?? ??????? ?????? ??? ?? ?? ???? ???? ???????? ?? ?? ??? ?? ??? ???? ?? ??? ????? ?? ?????? ??????? ?? ???? ????? ?? ??? ??? ?? ????? ?? ????? ???? ??? ?? ??? ?? ??? ??? ??? ?? ????? ?? ??? ?? ????? ?? ?????????? ????? ??? ??? ??? ?? ?????? ?? ??????? ?? ????? ??? ?????.
???? ????Variety ?????? ???????? ?????? ?? ?? ????? ???? ??????? ?????? ?????? ??????? ??? ????? ????. ? ???? ?? ???? : ?????? ???? ?? ???????????? ?? ??????? ?? ? ????? ???? ?? ??? ?? ?????? ?? ?????? ?? ???? ??????? ???????? ?????? ????? Biodiversity ???.
?? ?????? ???????? ??????????? ?????? ???? ?????? ?? ????? ?? ?? ?? ??? ?? ???????? ??? ?????? ?? ??. ?? ??? ???????? ?? ???? ????? ????? ?? ?? ??????? ?????? ??? ??????? ??? ?????? ?????? ???? ?????? ?? ????? ????? ?? ?? ????? ??? ?? ?????? ????.
???????? ????????? ?? ???? ?? ??????? ??????????? ???????? ( ??? ?????? ?? ? ????????? ?????? ????? ?????? ???? ???? ???? ) ?? ?????????? ???????? ?????? ????????? ?? ??? ???? ????.
?? ????? ????????? ????? ?????? ?????? ????? ?? ???? ??????? (??? ?????? ?? ?? ????????? ?? ?????? ???? ???? ???? ) ????? ?? ???? ???????? ???? ?????? ?? ???? ???????? ??? ???? ?? ???? ?? ????????????? ??????? ??? ????.
? ? ????? ???? ?????? ???? ?? ???? ????? ?? ? ???? ? ????? ???? ???????? ??? ? ???? ?? ???? ? ????? ???? ?? ?????? ?????? ? ???? ? ??????? ? ????? ? ????? ? ????? ????? ?? ??? ?? ????? ??????? ?? ???? ???? .
? ??-?? ??????? ????? ? ?????? ???????? ?? ??? ?? ???? ??? ?? ?? ?? ????? ??? ?????? ????? ????? ?? ??? ?? ??????? ?? .
? ?????? ????? ? ???????? ????? ?? ??? ?? ???? ??? ?? ? ??? ?? ???? ??? ??? ? ?????? ????? ?? ? ??? ??? ????? ???? ????? ?? ??? ?? ??? ???? .
? ???? ?????
[
????
]
?? ????????? ?? ??? ??????? ?? ?? ?? ??????? ??? ?? ? ?? ??? ????? ?? ?? ?? ????? ????? ?? ? ???? ?? ??? ??? ?????? .
? ????????? ?????
[
????
]
?? ????????? ?? ? ?????? ?????? ?????? ?? ? ?????? ?? ????????? ???????? ? ????? ??? ??? ??? ?? . ? ?????? ??????? (? ???????????? ???) ? ???? ?? ???? ????? ???? ?????? ? ??????? ? ??????? ? ???????? ? ???? ???? ? ?? ?????? ? ??????? ?? ?????? ?? ??? ???? ?? ? ????? ???? ?????? ???????? ??????? ?? ??? .
? ????????? ?????? ???????? ??? ??? ?? ????? ??? ???????? ????? ?? ? ????????? ?? ?????? ????? ??? ??? ?????? ? ????????? ?????? ???????? ? ????? ? ?????? ?? ?????????? ????? (????? ??????? ? ????? ?????? ) ??? ?? ? ????? ????? ?? ????? ?? ???????? ??? ?? ??? ????? ?? .
?? ?? ?? ????? ??? ? ????????? ?????? ???????? ?? ????????? ?? ? ?????? ?????? ????? ( ??????? ???? ?? ??? ????? ????? ) ?? ???? ??? ??? ?? ?? ?? ??? ??? ???? ?????? ???? ??? .
?? ???? ????? ?? ???????? ??? ??? ?? ??? ?? ?? ??? ?? ? ?? ??? ? ???? ???? ? ????? ??? ?? ?????? ??? ?? ? ? ??? ?? ?????? ??? ? ????? ? ??????? ???????? ? ? ????????? ???? ?? ? ?????????? ???? ?? ?? ???? ?? ?????? ???? .
?? ????? ?? ???? ???? ?? ?? ????? ??? ???? ?? ???? ????? ?? ?? ???? ??? ?? ????? ???? ??????? ?? ?????? ?? ?? ?????? ????????? ?? ????? ?? ? ?? ?? ?? ??? ???? ??? ? ?? ?????? ?? ?? ?? ?????? ??? ?? ?? ?? ??? ???? ??? ?? ?? ?? ??? ?? ?? ??? ?? ??????? ????? ?? ????? ??? ? ? ???? ?? ???? ?? ???? ?? ??? ???? ??? ??? ???? ???? ?? ??? ?? ?? ?? ??? ?? ????? ? ??? ? ??? ? ? ?????? ??????? ????? ?????? ? ? ???? ???? ?????? ??? ??????? ?? ?? ?? ?? ??? ??? ?? ?? .
?????? ????? ???? ?? ??? ?? ????? ?? ????? ???? ???????? ?? ??? ???? ?? ??? ?? ??? ?? ?? ????? ?? ?? ???? ????? ??? ????? ?? ?? ?? ????? ?? ?????? ??? ????? ??? ???? ??? ?? ??? ?? ? ???????? ?? ?? ? ?????? ? ????? ?? ??? ??? ? ???? ???? ??????? ??.
? ??????? ???????? ???????? ?????
[
????
]
=l Significance of Genetic Biodiversity
????? ????????? ???????? ? ????? ??????? ?? ????? ?? ???????? ???? ? ? ??? ???? ????? ?????? ? ??????? ??????? ?????? ???? ??? ? ?????? ???????? ? ?????? ? ???? ?? ??????? ?? ???? ???? ????? ?????? ????????? ?? ???????? ???? ???? .
?????? ???? ?? ??? ?? ? ? ?? ?? ?? ??????? ???? ? ?????? ???????? ????? ?????? ??? ?? ?? ? ??? ?? ???? ??? ????? ? ??????? ????? ???? ??? ?? .
?? ????? ??? ??? ? ?????? ?????? ???????? ?? ????? ??? ? ????? ??????? ?? ????? ?? ???????? ?????????? ?????? ? ?????? ? ??????? ?? ???? ???? ? ?? ? ??? ?? ?? ?????? ???? ?????? ????? ? ?????? ?????? ????? ??? ????? ?? ??? ? ?????? ?????? ????? ??? ???? ???? ?? ? ?????? ??????? ? ????? ?? ?????? ???? ?? ??? ????? ?? ?? ?? ????? ?? ???? ?? ?????????????? ????? ?? Biodiversity ??? ???? .
? ????? ?????? ? ?????? ?????? ????????
? ???? ??? ? ????? ????????
??? ?????
?? ?????
????? ????? ??? ????? ??? ???? ???? ?? ?? ???? ?? ????? ?????? ???????? ???????? ??? ? ? ?????? ???????? ?? ????? ?? ? ?????? ?????? ???????? ?? ????? ????? ??? ???? ???? ?? ? ????? ???????? ?? ????? ?? ?????? ?????? ???????? ??? ? ?? ???? ???? ?? ?? ????????? ???????? ? ?????????????? ? ??????? ?? ????? ?? ???????? ??? .
?? ????? ?? ??? ???? ?? ??? ???? ????? ???? ??? ?? ?? ???? ???? ???? ?????? ????? ?? ???????? ???? ? ????? ??? ????? ? ??????? ????? (IUCN, UNEP, WWF, 1991) ????? ??????????????? ?? ??? ?? ???? ( ? ????????? ???????? ????? ? ????????? ? ????? ??? ????? ??
? ?????? ?????? ?????? ????
[
????
]
Measurement of Biodiversity
A) ????- ???????? (????? ????????? ?? ? ????? ?? ???? ? ?????? ???????? ??????)
?? ??? ????? ?? ? ?????? ?????? ???????? ? ??????? ?????? ???????? ? ???? ???????????? ?? ??? ??? ?????? .
?? ? ??? ???? ? ????????(??? ???? )?? ?? ????????? ??? ??????? ?? ??? .
? ??? ???? ?? ??? ???????? (??? ???? ) = ?? ?? ???? ???? ?? ? ?????? ????.
? ??? ???? ?? ??? ????????? = ? ?????? ?????? ? ??????? ???? ?? ?? ???? ???? ?? .
B) ????- ????????
? ????? ?????? ?????? ? ?????? ?????? ?? ?????? ???????? ?? ???? ???? ? ???? ???????? ?? ??? ??? ?????? . ? ???? ?? ???? ? ?????????????? ?? ????? ?? ????? ?????? ???????? ?? ???? .
C) ????- ????????(???? ???????? + ???? ????????)
?? ??? ???? ?? ????? ???? ?? ? ?????? ???????? ?? ??????? ?? ??????? ?????????? ???? ???????? ??? ???? .
Whittaker (1972) ? ?????? ???????? ?????? (Biodiversity) ?? ??? ??????? ????? ????? ??:
???? - ???????????? (? ????????? ?? ???? ?? ???????? ?? ?????? ?????? )
???? - ???????????? (? ???????????? ?????? ???????? ?? ???? ?? ?? ???????????? ?????? ???????? )
???? ? ???????????? (? ????? ?? ? ??? ?? ???? ? ?????????????? ?????? ???????? ?? ??????) .
????????? ???????????? ? ???????? ???? ? ???????? ?? ???? ?? ??? ???? ?????? ???? :
???? - ???????????? ( ?? ??? ?????? ???? ?? ? ?????? ???????? ? ?????? ?????? ???????? )
???? - ???????????? ( ?????? ???????? ? ??????? ?? ??????? ??? ? ???? ???? ?? ???????)
???? - ???????????? ( ?? ??? ????? ???? ?? ????? ?????? ??????? ?? ???????????? ?? ??????? ??? .
? ?????? ???????? ? ?????? ?????????? ???? ????
[
????
]
(Taxanomic classification of Biodiversity)
Species?Biodiversity ????? ??????? ??????????? ?????? ???? ??? ????? ????? ???? ? ?????? ???????? ? ?????? ?????? ???? ????? ?? ????? ?????? ?? ????? ??? ?? ??? ?? ? ???? ???????? ???? ?? ???? ??? ?????? ???? ?? ? ?? ??????? ????? ?????? ????? ????? ? ?? ????? ?? ??? ?? ???? ????? ?? ?? ??? ?? ???????????? ??? ???? ??? ?? ?? ????? ???? ???? ???? ???? ??? .
???? Genus:- ????? ?? ????? ?????? Species ?????? ??? ????? ?? ?? ????? ?? ??? ???? ??????? ???? .
?????family:- ? ???? ?????? ?????? ?? ??? ???? ?? ?? ??? ??????? ???? .
? ???? ???? ????? ? ???? ?? ????? ??? ?? ????? ????.
Species ???
Genus ????
Family ?????
Order ????
Class ????
Phylum?????
Kingdom????
Whittaker ? ?????? ???????? ????? ?? ???? Kingdom ????? ????? ??Plantae, Fungi, Animalia, Protista ?? Monera.
? ?????? ???????? ? ?????? ? ?????? ???? ????? ????? ???? ?????????? ???? ???? ???? ???? ?? ?????? ???? ?? ? ??????? ?? ???? ???? ??? ???? ??? ?? ? ? ??? ? ?????? ? ????? ??? ????? ??? ??? ?? ????? ??? ????.
? ?????? ? ???????? ? ?????? ???? ????? ? ?????? ?? ????? ?? ???? ?????? ?? ????? ?? ? ?? ????? ???? ? ?????? ?????? ? ???????? ?????? ???? ???????? ?? ?????? ??? ?? ? ?? ??? ?? ???? ????? ??? ???? ????? ??? (??? ???? ?????? ?? ?? ?? ?????? ???? ??? ???? ?????? ????) ?? ?? ??? ?? ???? ?? ???????? ???? ???? ?? .
???????????? ????? ?? ?? ?? ?? ??? ?? ?????? ?? ?? ????? ?? ?? :
? ? ??????? ??? ????? ( ??? ????? ?? ??? ????? ??????? ??? ??? ???? ).
? ? ??????? ????? ????? ( ??? ????? ?? ? ???? ?????? ???????? ????? ????? ???????.
??? ? ?????? ? ?? ??? ?? ????? ??? ?? ???? ?? ? ??? ? ?????? ???????? ???????? ???
?? ????? ?? ? ?????? ? ???????? ?? ??? ???? ??? ? ?? ?? ?? ???? ??? ??? ?? ?? ???? ????? ?? ?? ???? ????? ????? ?? ?? ???? ??? .
? ????? ??????? ( ????? ? ???? ? ??? ?? ??? ).
? ????? ???? ???? ???? ( ????? ?????? ? ????? ? ???? ????? ???? ?? ????????).
? ????? ?????? ? ??????? ?? ?????.
? ????? ( ?????? ?????) ????? ????? ?? ??? ?? ???? ???.
? ????? (?????? ?????) ?????? ????? ?? ??? ?? ???? ??? .
? ??? ? ?????? ????? ?? ? ??? ?? ????? ???? ????? ?? ????? ?????? ?? ???????? ?? ??? ???? .
?: - ?????? (? ?????? ??? ???)
? ?? ????? ? ????? ??? ???????? ???? ???? ???? ?? .
????? ???? ?? ????? ?? ?? ?????? ?????? ?? ?????? ??? ?? ?? ???? ??? ? ???? ?? ???? ?? ??? ?????? Sal:Shorearobuta, shisham : Dalbargiasissoo, Oak tree, Babool (Acacia sp.)
? ?? ??????? ?? ????? ?????? ? ???? ?? ???? ???? ?????? ? ???? ???? ?? ???? .
? ?????? ?? ???? ?? (?????)
? ??? :Poplar (Populus sp.)??????? ?????? ??? .
? ???? : ?????? ? ????? ? ??? ? ?????? ?? ?????.
? ??????? : ???? ???? ? ???? ? ???????? ???? ? ??????? ? ? ???? ???? ?????? ? ????(???? ? ????? ????? ??????)? ????? ? ???? ????? ? ??????? ? ????? ?????? ???? ????????? ?????? ????? ????? ????? ? ?????? ?? ????? ????? .
?:- ???? ?????? ( ?? ??? ?? ?????? ?????? ? ?????? ????)
? ?????? ???? ?? ? ???? ??? ??? ???? ???? ?? ?????? ???? ???? ?????? ??
???????? ???????
? ???? ????????
? ???? ????? ?? ????
? ?????? ???????? ?????
? ????? ?????? ? ?????? ???????? ????? ???? ??? .
?????? ??? ?? ??? ???? ?? :- ??? (Dalbergiasissoo)? ????? Kachnar (Bauhinia) ? ????? Babool (Acacia sp.) .
?? ?????? ?????? :- ?????? ? ???? ? ?? ?????? ?? ????? ? ?? ?????? ?? ???? ??? ????? ???? .
???? :- ????? ? ?????? ? ????? ???? ? ???? ?? ???? ???.
????? :- ????? ? ????? ? ??????? ?????? ?????? .
??????? :-?????? ???? ????????? ???? ????? ????? ?????????? .
????? :- ??????? ? ?????? ? ???? ? ???? ???? ????? ????? ?????? ????? ???? ?? ????? ????? .
?:- ????? ??? ( ?? ??? ?? ?????? ?????? ? ?????? ????) Western Ghats
? ???? ?? ???? ???? ( ????????? ??????? ???? ????)
? ????? ????? ????? (????? ??? ?????)
? ??? ? ???? ?? ??? ????
? ????? ??? ?????? ?????? ( ?? ?? ????? ? ???????? ?????? ????? ?? ??? ???? )
? ???????? ?????? ??????
? ??? ????? ?? ??????
? ??? ????? ? Orchids( Orchids ?? ??? ???? ?? ?? ???? ?????? ???? ??? )
? ?????? ??? ?????? ???????
?????? ( ? ??? ?? ????? ????? )
???? ( ?? ?????? ????? ? ?????? Nilgiri Laughing Trush, WynaadloughingTrush )
(?)???: ? ?????? ?? ???? ?? ? ?????? ????? ???.
?:- ???? ???? Indo-Burma
???? ???? ???? ( ??????? ????? ? ???? ? ?????? ????? )
????? ???????
? ????? ????? ( ???????? ? ??????? ?? ??????????????????)
? ???? ????? ??? ? ???? ?????? ? ???? ? ? ?????? (Mangrove) ??? ?? ????????? . ? ?????? ??? ? ???? ????? ??? ???? ??? ?? ???????? ?? ?? ? ??????? ???? ? ??? ??? ?????? ???? ?? .
? ???? ? ????? ? ????? ????? ? ????? ? ????? ? ?????? ? ?????? ? ????? ? ????? ????? ?? ???? ??? .
? ?? ?????? ??????? : Arunachal Macaque (Mucacamunzala)
Leotion rock rat
The leaf Muntjac
The BugunLiocicha
The Khasi Hills Toad
?:- ???? Desert :
? ??????? + ???? Kutch + ???? + ?? ????? ????
? ???? ( ????? ????? ?? ?? ???? 70 cm< )
? Xerophytic plants ??? ?????? ?? ???? ??? ???? ?? ????? ??? Acacia (Babool, Prosopis, Cactus (Opuntia)
? ??????? : ????? ? ??????? ????? ????? .
?:- ? ???? ?????? ????:
? ? U.P ? ???? ?? ????? ????? ???? .
? ???? ???? ???? ???? ???.
? ???? ????? .
????? U.P Bangal?????
<70 cm ?? ?? ??? ?? ?? ????? _______________ > 150 cm ???? ?? ?? ?? ?? ???? ?????
? ????????? : ?? ?????? ????????????????????????????????????????????????????????????????? ????? ?????? ??????
? ???
???? (Ficusreligiosa)
??? Neem (Azadirachtaindica)
?? (Mangiferaindica)Mango
????Arjum (Terminalia arjuna)
????? Bargad (Ficus sp.)
??? Shisham (Dilbergiasissoo)
Dhak, Mahna, Tendu, Chirounji
Babool (Acacia nilotica) ?? ??? ???? ?? .
?:- ????? ???????? ( ???? ?????? ???? ) :
? ?? ?? ??? ?? ? M.P + ?????? ?? ????? ???? ????? ?? .
? ????? ?????? Tectonagrandis
? ??? ???? Babool (acacia sp.)
?:- ? ????? ???? Deccan :
? ? ???, ???? ??? ?? ?? ? ?????????? + ???? ???? + ???????? ???? ?? ?? ????? ?? .
? ????? ?? ?? ????? ???? .
? ???? : Babool ? ??? ????
? Chandan / Sandal wood tree (Santalum spp.)
?:- ?????? ???? Andaman :
? ????? ?? ????? ?? ???? ????
? ? ?????? ??????
? ?? ?? ???? ?? ????? ?? ??? ??? ???? ????? ? ????? ???? ?? ??? ???? ?? ????.
??:- ???? Assam :
? ??? ???? ????? ?? ?? ???? (Cherapoonji)
? ???? ??????? ?????? ?? ????
? ????? ??????
Pinus trees, Shisham (Shorearobusta), Peeple (Ficusreligiosa)
? ?????? ???????? ? ?????? ??? ???????
[
????
]
Hotspot of Biodiversity
??? ???? ?? ?? ??? ?? ? ?????? ???????? ???? ????? ?? ?????? ????? ?????? ?? ?? ?? ?? Hotspot of Biodiversity ??? ????? ? ???? ?? ???? ? ?? ?????? ??????? ? ???????? ? ?????? ? ?????? ? ????? ???? ?? ??????? ????? .
????? ? ?????? ?????????????? ?????? ??? ?? ? ??? ???? ???? ?????? ?? ? ?????? ?? ??????????? ?? ???? ????? ?? ??? ??? ?????? ? ?????? ? ???? ???? ????? ???? ???? ???? ?? ??? ??? ????? ???? ? ?????? ? ????? ????? ?? ??? ????? ?? .
? Norman Myers(1988) ? ?????? ? ???? ??????? ?? ??? ??? ?????? ?????? ??? ?? ?? ????? ??? ??? ?? :
? ????? ?? ??? ???? ?? ?? ???? ? ???? ?????? ? ???? ????? ???? ??????? ???????? ????? ?????? ????? ??? ?????? ?? ???? ?? .
? ? ?????? ???????? ????? ?? (??? ? ?????? ? ??????? ? ???? ? ? ???????? ?? ?????? ? ???????? ?? ???????? ?? ???? ???? ????? ?????? ?? ?????????? ??? ? ??? ??? ????? ?? .
? ? ?????? ???????? ????? ? ???????? ??? ?? ? ??????? ? ??? ??? ????? ?? ? ???? ? ????? ????? ????? ????? ???? ?? ??? ?? ????? ??.
? ?????? ? ???? ??????? ? ???? ???? ?? ????? ????? ??? ????
? ? ?????? ?????? ? ???? ???? ??????? ? ????? ?? ???? ????? ????? ?? ?????? ?????? ?? ???? ???? ?? ? ?????? ???? ?????? ????? ??? ????. ????? ?? ????
????? ????? ?? ???????????? ?? ???? ???? = ? ?????? ???? ? ?????? ????????? .
? ?? ???? ??????? ?? ????? ??? ??? ????? ???? ?????
?? ??? ?? ?? ? ?????? ???????? ? ?????? ??? ??????? ?? ???? ??? ??? ?? ? ??? ?? ???? ??? ?? ? ?? ??? ?? ??? ?? ???????? ? ?????? ???????? ? ?????? ?? ??????? ?? .
?? ???????? ?? ? ?????? ???????? ? ?????? ??? ???????
?.????? ?????? Eastern Himalayas
?. ????? ??? western Ghats
?. ???? ???? Indo-burma
? Hotspot ?????:- ??? ???? ?? ??? ? ?????? ???????? ???? ?? ??? ????? ???? ( ??? ????? ?????? ?? ?? ? ???????? ? ???????? ? ??????? ? ?????? ?? ?? ?? ? ?????????????????? ??) ?? ?? ?? Hotspot of Biodiversity ??? ???? .
(?) ???: Hotspot of Biodiversity ????? ???.
????? ?????? (Eastern Himalayas)
?? ???? ????? ??? ???? ??????? ???? ???? ?????.
? ????? ?????? ??? ????? ???????
? ???? ????????
? ???? ????? ?? ???? ??? ??? ???? ??? ????? ??????? ?? .
? ????? ?????? ? ?????? ?????? ?????? Biodiversity Eastern Himalayas
? ?? ????? ?????? ?? ??? ???? ? ?????? ???????? ????? ???? ??? ?? ???? ?? ?? ????? ??? ??? ?? .
? ?? ?????? ?????? :- ??????? ???? ? ?? ?????? ?? ????? ? ?? ?????? ?? ?? ?? ??? ????? ???? .
? ???? :- ????? ? ?????? ? ????? ????? ???? ?? ???? ???.
? ????? :- ????? ? ????? ? ??????? ?????? ?????? .
? ??????? :- ????? ? ???? ????????? ???? ????? ????? ????? ????? .
? ????? :- ??????? ? ?????? ? ???? ? ???? ???? ????? ????? ?????? ????? ???? ?? ????? ????? .
? ????? ?????? ?????? ????? :
? ????? ?????? ?????? ??????
?? ?????? ?????? : ?? ? ?? ?????? ??????? ????? ?? ???? ??? ?? ?? ?? ???? ?? ???? ???? ? ? ???? ?? ???? :
The Pitcher plant (Nepenthes Khasiana),(Insect-eating plant or Insectivorous plant).
? ??? ????? : Pipal (Ficusreligiosa), Shisham (Shrea Robusta).
(?)??? : ? ????? ?????? ?????? ??????? ????? ???.
? ????? ?????? ?????? ???????
? ?????? ?? ?????
? ? 60% ?? ????? ????? ?? ?? ?????? ??????? ??? ???? ?????? ??????? ?? .
(?) ???: ? ????? ?????? ?????? ???????? ????? ??? .
? ???? ????? ?????? ? ??? ??? ?? ????? :
? The relict Dragonfly (Epiophlebialaidlawi)
? One Horned Rhinoceros (Rhinoceros nuicornis)
? ?????? ? ???? ???? ?????? Wild Asian water Buffalo
? ? ?? ?????? ? ?????? ? ????? ???? ? ????????? ?? ??????? ????? .
?:- ????? ??? Western Ghats
? ???? ?? ???? ???? ( ???????? ? ?????? ? ???? ????)
? ????? ????? ????? (????? ??? ?????)
? ??? ? ???? ?? ??? ????
? ????? ??? ?????? ?????Endemic Species of Western Ghats
? ????? ??? ?????? ??????Endemic Plants of Western Ghats
? ??? ????? ?? ?????? Dicotyledonous Plants
? ??? ????? ? Orchids( Orchids ?? ??? ???? ?? ?? ???? ?????? ???? ???)
? ????? ??? ?????? ???????Endemic Animals of Western Ghats
? ?????? :( ? ??? ?? ????? ????? )
? ???? : ?? ?????? ????? ??????? Nilgiri Laughing Trush, Wyhoodloughing Thrush
? ????? ?? ?????? : ? 60% ??? ???? ??????? ????? ?? ???????? ??? ???? ?????? ??????? ??? ????? Caecilians, Indotyphlus, Gegenophis Uraeyphlus.
? Lion-tioled macaque (Macacasilensus)
? Nilgiri leaf monkey (Trachypithecusjohni)
? Brown plam civet (Paradoxurus)
? Nilgiritahr (Hemitragushylocrius)
? ????? ??? ??????? ??????
? ?????? ????? ???? ? ???? ? ??? ? ??? .
?:- ???? ???? Indo-burma
???? ???? ???? ( ??????? ????? ? ???? ? ?????? ????? )
????? ???????
? ????? ????? ( ???????? ? ??????? ?? ??????????????????)
? ???? ????? ???? ???? ??????? ????? ? ?????? (Mangrove) ??? ?? ????????? . ? ?????? ??? ? ???? ????? ???? ???? ??? ?? ???????? ?? ?? ? ??????? ???? ? ??? ??? ?????? ???? ?? .
? ???? ? ????? ? ????? ????? ? ?????? ????? ? ?????? ? ?????? ? ????? ? ????? ????? ?? ???? ??? .
? ?? ?????? ??????? : Arunachal Macaque (Mucacamunzala)
Leotion rock rat
The leaf Muntjac
The BugunLiocicha
The Khasi Hills Toad
? ?????? ???????? ? ?????? ????? ???????
(Threats to Biodiversity)
???? ??? Hunting
??????? ? ????? ?? ?? ?? ? ?????? ????? ??? ???? ?? ?? ?? ????? ???? ???? ?? ?? ????? ?? ???? ??? ???? .
Poaching
? ???? ??? ?? ?? ? ??????? ?? ????? ????? ? ???????? ????? ?? poaching ??? ????. ? ???? ?? ???? Chiru ??? ????? ??? ???? ???? ??? ??? ?????? ??? ?? ???? ??? ?? ?? ?????? ???? ?? ????? ?????? ?? .
? ??????? ?? ????? ???
[
????
]
? ?? ????? ????? ?? ??????? ?? ???? ?? ? ??????? ?? ????? ??? ? ?????? ???????? ? ?????? ? ?? ????? ???? ??? ???? . ? ???? ?? ???? ? ??????? ????????? ????? ??? ??? ????? ? ???? ????? ? ? ?????? ??????? ? ? ?????? ????? ??? ??? ????????? ?? ?? ? ??? ?? ???? ????? ??????? ??? ??????? ?? ???? ????? ?? ?? ????? ?? ? ?????? ???????? ? ?????? ? ?? ????? ??? ??? ???? .
? ?? ???? ?? ???? ?? ????? ????????????????????????????????????????? ? ??? ????? ??? ?? ???? ?? ???? ?????.
? ??? ??? ???? ( ? ??????? ?? ????? ???) ?????????????????? ?????? ? ???? ? ? ????????????? ? ????? ?????????????????? ????? ????? ??? ???? ?? ???? ????? .
? ?????? ?????? ???????
[
????
]
??? ?????? ?? ??????? ?? ?? ????????? ?? ????? ???? ? ?????? ?????? (Exotic Species) ?? ??? ??? ??????? ???? ?? ???? ????? ?? ??? ?????? ??? ????? ??? ?? ? ??? ???????? ????????? ?? ???? ???? ?? ???? ??? ??? ?? ???? ??? ????:- ???? ??????? ?? ???? ????? ???? .
?????? ?? ??????? ?? ?? ????????? ?? ???????? ???? ? ?????? ?????? ?? ??? ?????? .
?????? (Pollution)
? ????? ???? ???? ? ????? ? ????? ?? ??????? ??????? ?? ???? ??? Poler ??? ?? Peugins ? ????? ?? ???? ???? ?? ???? ??? ????? ?? ???? ?? ???? ???? ? ?????? ? ?????? ?? ?? .
? ??????? ???????? ?? ????? ????? ?? ????
Poler ??? ?? Peugins ?? ????????? ?? ???
?? ???? ?? ???????? ???? ?? ? ?????? (Pest) ??????
? ??????? ???? ?????? ???? ??????? ? ?????? ????? ?? ????? ??? ?? ???? ???? ?? DDT ?? .
???? ???? ????? ??? ?? ?? ?? ?? ??? ???? (Over Exploitation)
???? ?? ???? ??? ? ?????? ?? ??? ?? ??? ?????????? ???? ?? ????? ?????? ? ???? ???? ????( ???? ????? ??????? ? ?????????????????? ? ????? ?? ???? ??? ) ?? ?? ?????????? ????? ( ????? Fiber ? Fodder ? ????? ??? ????? ????? Gums ? Resins ?? ???? ???? ????? ???? ??? ?? . ?? ?? ? Biodiversity ? ?? ????? ??? ???? ??.
? ????? ????????
?? Biodiversity ????? ???? ( ???? ????? ??????? ? ????? )
???? ( ????? Fibre ? Fodder ? ????? ) ????? ???? ?? .
?????
[
????
]
?????? ?? ????? ????? ?? ? ???????? ?? ???????? ? ??? ???? ??? ? ??? ? ?????? ?? ???????? ?? ???? ?????? (Necrosis) ?? ??????? ?? ? ?????? ? ?? ????? ??? ???? ???? .
? ???????? ?? ??????? ??? ???
[
????
]
??????? ?? ??? ??? ?? ?????? ?????? ?? ? ????? ????? ? ???? ? ????? ????????? ??? ??? ?? ?????? ?????? ????? ???? ????? ?? ? ????? ???????? ?????? ??? ? ???? ? ????? ??????? ?????? .
Shifting and Jhoom cultivation
??????? ? ??? ???? ???? ????? ?? ?? ??? ?? ?? ????????? ?? ? ??? ???? ???? ????? ?? ?? ??? ?? ?????? ? (Slash and bun Agriculture) ?? ??? ?????? ?? ?? ?? Biodiversity ?????? ??? ?? ?? ?????? ??????? ?? ????? ???? .
? ???????? ?????? ????? Endemic Species of India
???? ????? ?? ???? ???? ?????? ?? ????? ???? ?? ? Endemic Species ?? ??? ??? ?????? ? ?????? ?????? ???? ??? ???? ???? ?? ? Endemism ?? ??? ??? ?????? .
? ???? ?????? ?????? ?????? Endemic Plant Species Eastern Himalia
?? ????? ? ?? ?????? ??????? ?????? ?? ???? ????? ??????? ?????? ?? Insectivorous Plant
???? ????? : Shorearolousta (Shisha), Ficusretigosa (Pipal), Piper longam (long)
? ???? ?????? ?????? ??????? Endemic Animal Species of Eastern Himalia
Lizard’s ?? ?????? (Turtles)
60% ??? ???? ????? ?? ????? ?? ???????? ??? ???? ?????? ??????? ??.
Endemic Species of Western Ghats
Endemic Plants of Western Ghats
? ??? ????? ?? ?????? Dicotyledonous Plants
? 245 ????? ? Ordids
Endemic Animals of Western Ghats
? ?????? :( ? ??? ?? ????? ????? )
? ???? : ?? ?????? ????? ? ?????? Nilgiri Laughing Trush, Wyhoodloughing Thrush
? ????? ?? ?????? : ? 60% ??? ???? ??????? ????? ?? ???????? ??? ???? ?????? ??????? ??? ????? Caecilians, Indotyphlus, Gegenophis Uraeyphlus.
? Lion-tioled macaque (Macacasilensus)
? Nilgiri leaf monkey (Trachypithecusjohni)
? Brown plam civet (Paradoxurus)
? Nilgiritahr (Hemitragushylocrius)
? ???????? ? ??? ??? ?? ?????
[
????
]
(Endangered species of India)
Liontioled Macaque ? ???? ???? ? ??????? ? ???? ????? ??? ????? ?? ???? ????? ????? ?? ????? ????? ???? ? ?????? ????? ???? ????? ???? ????? Chinlcara ???? ???? ?? ?????? ????.
(??) ??? :? ???????? ? ??? ??? ?? ?????? ????? ???.
◈ ????? ??? Reptiles ? ???? Python ? Green Sea turtle ? Trunk Turtle .
◈ ?????? ???? Crane? ???? ???? ?????? Crane ? Hooded Crane ? Great White Crane ? ? ????? ???? ?????? Crane .
? ???? ?????? ?? ??? ????? ?????
(Endangered species of Eastern Himalia)
◈ One Horned Minoceros
◈ ?????? ???? ? ???? ????
◈ ?? ??????? ????? ? ??????? ????????????? ? ??????? ????? .
? Biodiversity ????? ?? ? Biodiversity ????? :
Biodiversity Management))
????????? Extinction ?? ????????? ????? ?? ??? ????? ????? ?? ?? Evolutionary Process ??? ???? ?? ?? ? ????? Extinction ?? ??? ?????? .
? Extinction ???? (Rote) ??? ???? ?? ?? ???? ????? ?? ????? ??? .
? ???? ?? ???? ?????? ? Extinction ???? ??? ??? ?? ?? ?? ????? ?? ????? ???? ??? ?? ???? ?? ?? ?? ??? ??? ???????? ??????? ? ??? ?????? ?????? ?? ?? ?????? ???? ??? ?? ?????? ?? ?? ???? ? ???? ?? Biodiversity ?? ???? ?? ???? ??? ??? ?? ??? ? ?????? ??? ?????? ?? ???? ?? ????? ?????? ???? ???? ?? .
? ???????? ?? ??????? ? ?????? ?? ????? ?????? ???? ? ???????? ? ?????? ???? ???? ???? ? ??? ???? ? ?????? ????? ?? ?? ????? ?????? ? ??????????????? ? ??? ??? ?? ???? ?? ? ?????????? ???? ???? ?? ? (Accelerated Extension) ?? ??? ?????? .
???? ????? ???????? ???? ????????? ??????? ? ??????? ????? ?? ???? ??? ? Anthropogenic ????????? ??????? ?? . ? ???????? ??? ? ?? ????? ?????? ?????? ??????? ???? ????? Pick Headed Duck ? ?? ???? Quail ?? .
??? ????? ? ?? ?????? ?????? ?????? ?? ????? ? ??????? ?? ????? ? ???????? ? ???????????? ?? ?? ???? ????? Butterflies ? Moths ?? Beetle ? ?? ????? ??? ?? ??? ??? ?? ?? .
???????? ? ???? ??? ???? ????? ? ??????? ????? ? ??? ??? ?? ??????? ??? ???? ????? ???????? ? ????? ?? ????? ?????? ? ???? ????? ????? ?? ???? ??? ?? ? Biodiversity ? ????? ???? ???? ???? ?? ?? ???? ???? ????? ????? ?? ?????? ??? ? ???? ????? ? ?? ???? ?? ???? ?? ????? ?? .
?? ????? ??? ?? ??????? ?? ???? ???? ??? ???? ??? ?? ?? ????? ?? ????? ????? ?? ????? ????? ?? ????? ????? ??? ??? ????? ?? ???? ???? ?? ??? ?? ???? ??? ???? ?????? ??? ?? ?? ?????? ????? ??? ?????? ?? ??? ??? ???? .
?? ??? ???? ?? ? ??? ???? ? ???? ?? ?????? ?? ??? ?? ?????? ??????? ?? ?????? ?????? ?? ????? ???? ?? ??? ???? ?? ?? ???? ???? ??? ?? : ?????? ?? ? ?????? ?? ????? ????? ?? ????????? ?????? ??? ???? ??? ?? ? ?????? ???????? ????? ??? ?? ?? ?? ?? ?? ????? ????? ??? ? ???????? ???????? ?? ???? ?? ? ?????? ????? ???? ?? ?? ?? ? ???? ? ????? ??? ???? .
? ???????? ?????? ????? ? ?????? ???????? ????? ????? ?? ????? ??? ?? ??? ????? ? ?????? ?????? ????? ? ???? ? ????? ?? ??????? ??? ??? ?? ?????? ?????? ?? ???? ?? ?? ???? ????????? ?? ?? ???? ???? .
? ?????? ?????? ?? ????? ????? ????? ????? ?? ?? ? ???? ?? ???? poaching ?? ????? ?? ???? ???? ??? ????? ?? ? ??????? ?? ?????? ????? ????? ??? : ??????? ??????? ???? ???? ? ?????? ?????? ?????? ? ????? ????????? ???? ???? ????? ????? ??????? ???? ?????? ????? ???? ????? ? ?????? ???????? ????? ??????? ??????? ? ? ???? ???????? ????? ???? ?? ? ??????.
??? ????? ? ?????? ?????? ????? ????? ?? ???? ??????????? ?? ??? ?? ????? ?? ???? ? ?????? ???????? ?????? ? ?? ????? ??? ?????? ???? ??? ?? ??????? ?????? ???? ??????????? ?? ????? ??? ??? ?? .
? ? ?????? ????
? ????? ????
? ? ?????? ????????
? ? ?????? ???????
? ? ?????? ???????
? ????? ????
? ?????
? ? ?????? ????? ????? ?? ? ?????? ???????.
?? ??? ?? ???? ????? ?? ? ?????? ???????? ????? ?? ? ?????? ?????? ???? ?? ????? ??? ?? ????? ???? .
?? ??? ??? ????? ?? ????? ???? ?? ??? ????? ?? ????? ?? : ????? ???????? ????????????? ????????? ?????? ????????? ????? ????? ??????????? ? ???? ???? ???????????? ?????? ????? ????????? ???????????? ???? ????(? ?????? ????? ???) ? ???????? ????????? ? ????? ????? ?????? ?? ??? ??? ?????? ????? .
????? ??????? ? ?????? ?? ????? ? ?? ????? ?????? ???? ? ?????? ?? ???? ???? ??? ?? ???? ? ?? ????? ?????? ???? ?? ? ?????? ?? ???? ? ?????? ???????? ???? ????? ?? ?????? ???? ????? ?? ? ?????? ? ????? ????? ???? ?? ????? ? ???? ???? ?????? ?????? ?????? ?? ????? ?? ??? ?? ?? ??????? ????? ??? ?? ? ????? ???? ?? ??? ????? ??????? ??? ?? ??? ? ????? ?????? ???? ?? ????? ? ?????? ????? ?? ????????? ???????? ?? ?? ??? ?? ????? ?? .
? ?????? ?????? ? ????? ??????
[
????
]
(Types of conservation of biodiversity)
A)? ??????? ?? ?????In-Situ Conservation) )
? ???????? ???? ???? ???? ?? ???? ????? ?? ?? ? ??????? ?? ???????? ????? ?? ?? ?? ???? ????? ??????? ??? ???? ????? ?? ?? ??? ????? ?? In-Situ Conservation ??? ????.
?? ?? ????? ?? ?????? ? ??? ????????? ?????? ???? ?? ??? ????? ???? ???? ???? ?????? ????? ????? ????? ?? .
? ????????? ?? ? ?????? ???????? ? ???????? ?????? ? ????? ? ????? ???? ?? ???? ???? ? ?????? ???? ??? ??? ?? ??? ?? .
? ?? ??? ?? ? ???? ???? ?? ??????? ?? ???? ???? ??? ?????? ???? ????? ?? .
? ? ?????? ???? ?? ? ????? ???? ? ?????? ???????? ??? ???? ?? ????? ???? ????? ?? .
? ???? ?????? ?? ???? ?? ???????? ???? ????? ?? .
? ? ?????? ???? ? ?????? ?????? ?? ???? ????? ???? ???? ??? ????? ??.
? ???? ?? ?????? ????? ???? ? ?????? ?????? ?? ????????? ? ????? ????? ????? ?? ????? .
?????? ????
[
????
]
? ?????? ?????? ? ????? ?????? ?????? ?????? ???? ???? ??????? ?? ( ? ?????? ?? ???? ????? ???? ? ???? ?? ???????? ??????? ???? ??? ????? ? ???? ?? ???? ??? ???????? ??? ?????? .
??? ???????
[
????
]
? ??????? ??? ???? ?? ? ?????? ?????? ? ????? ????? ???? ??? ?? ? ??? ??????? ?? ??? ??? ??????.
? ? ???????? ?????? ?? ?????? ???? ?? ??? ? ??? ?? ?????? ?? .
? ? ????? ???????? ????? ????? ?? ??? ??????? ?? ???? ????? ? ???? ?? ???? ???? ? ?????? ? ????? ?? ???? ??? .
??? ?????? ( ? ???? ???? ??? ??????? ? ?????? ??? ??????)
? ???????? ?? ???????? ?????? ? ????? ?? ???? ? ???? ???? ???? ???? ???? ?? ??? ?????? ??? ????.
? ? ???????? ?????? ?? ?????? ???? ?? ???? ??? ?? ?????? ?? .
? ? ?????????? ???? ????? ???????? ? ??? ???? ???? ?????? ????? ????? ???? .
? ????? ??? ??? ?????? ?????
[
????
]
In-situ Conservation
? ?????? ???????? ? ????? ??? ??? ? ????? ? ???????? ??????? ????? ? ?????? ???????? ? ?????? ????? ?? ? ????? ??? ??? ? ????? ????? ?? In-situ Conservation ??? ???? . ? ???? ?? ???? ? ??????? ??????? ? ?????? ??????? ?? ???? ?????? ? ? ?????? ??????? ?? ???? ?????? ? ??? ?????? .
? ?????? ???????
[
????
]
?????? ?? ?? ? ??? ????? ?? ??? ?????? ?? ???????????? ?? ?? ???? ???? ????? ?? ? ?????? ?? ??????? ? ?????? ????? ??? ????? ????? ????????????????? Cryopreservation ?? ??? ??? ?????? .
??? ??????? ( Gene Bank)
? ?????? ?????? ?? ???????? ? ????? ????? ? ?????? ?? ??????? ? ?????? ????? ??? ????? ?? .
??? ??????
[
????
]
? ???????? ? ????? ????? ? ???????? ???? ????????? ????? ?? .
? ????? ??? ??? ? ????? ? ????? ???
? ? ??? ??? ?? ???????? ?? ??? ? ? ?????? ??? ?? ????? ???? ???? ????.
? ? ??? ??? ?? ???????? ? ???? ???? ???????.
? ? ????? ??????? ?? ???????.
? ????? ??? ??? ? ????? ? ????? ????????
? ? ????? ???? ??? ? ??????? ?? ???????? ? ????? ?????? ????? .
? ????? ?????? ????? ?? ?? ???? ???? .
? ?????????????? ? ?????? ? ????? ????????
[
????
]
Conservation Techniques Of Biodiversity))
A) ????? ???????? Genetic Engenering))
? ?????? ? ???? ???? ?? ???????? ???? ?? ? ?????? ????? ????? ??? ? ?????? ???????? ?? ???? ????? ????.
B) ????????? ???????? ????? GIS (Geographic Information System)
?????? ????? ?? ??? ???? ?????? ???????? ? ??? ??? ?? ????? ?? ???? ?? ???? ???? .
? ?????? ???????? ???????? ????? ????? ??????? ???
[
????
]
(International Effort to Save B iodiversity)
?) IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources)
? ????? ?? ????? ?????? ? ???? ????? ??????? ???????
????? ?????? ?? ????????? ?? ?? ? ?? ?? ?????? ?? ??? ??????? ?? ?????? ?? ???? ??? ?? ?? ? ??? ??? ????? ??? ?? ??? ????? ?? ???? ??? ?? ?? ??? ?? ? ??? ? ??? ??? ?? ???? ????? ??? ??? ?? .
? ?????? ?????? ??????
[
????
]
A) ?? ????? ???? ????? ?? ??? ??? ?????
? ??????? ?? ???????? ??? ????? ?? ?? ????? ???? ?? ????? ??? ?? ???? ?? ?????? ???? ??? ??? ?? ??? ?? ???????? ?? ? ????Dodo ???? ????? .
? ??? ??? ?? ?????
?????? ????? ?? ?? ???? ?? ????? ?? ?? ?? ??? ???? ?? ??? ?? ??? ?? ?? ?? ?? ? ?????? ? ??? ??? ??? ????? ?? ?? ?? ???? ???? ? ??? ??? ?? ?????? ?? ??? ?????? ????? . ? ??? ? ??? ??? ?? ????? ??? ??? ????? ? ????? ? ???? ? ???? ???? ?? ???? ??? ??? ?? .
B) ?????? ?????
?? ????? ?? ??????? ?????? ???? ??? ??? ? ??? ??? ?? ??? ?? ??? ????? ?? ??? ?? ? ?????? ????? ?? ??? ?? ??? ??? ?? ?? ?? ?? ???? ???? ?? ?????? ????? ? ?????? ?????? ?? ???? ?? ????.
C) ?? ??? ??? ?? ?????
??? ????? ??? ?? ? ?????? ??? ?? ?? ??? ??? ? ??? ?????? ?? ??? ?? ?? ?? ???? ???? ???? ?? ??? ??? ?? ????? ??? ????.
D) ??? ??? ?? ?????
?? ????? ??? ?? ?? ?? ???? ?? ????? ??? ?? ?? ????? ?? ???? ?? ???? ?? ????? ???? ?? ?? ??? ? ??? ??? ?? ?????? ?? ???? .
??? ?? ???? = ??? ??? ?? + ?????? ????? + ?? ??? ??? ?? .
????? ????? ?? ?? ???? ??????? ?????
?? ??? ????? ?? ??? ?? ??? ?? ???? ??? ??? ? ???? ? ???????? ?? ?? ???? ??? ?????? ????? ?? ?? ?? ??? ??? ?? ????? ????? ??? ???? ??? ? ????? ????? .
? ??? ??? ?? ??????? ??????
[
????
]
(Gymnosperm/ Pinusspp) Sandal wood tree (Saltanum album)
? ??? ??? ?? ??? ?????? :- Rhododendron spp. Orchards
? ??? ??? ?? ??? ?????? :- Atropa , Rauwolfiaserpentia
? ??? ??? ?? ???? ??????? :- Red panda (Ailnrustulgens)
?) ? ?????? ???????? ? ???????? ?? ????? ???? ??
CBD (Convention on Biological Biodiversity)
? ?????? ???????? ?????? ? ????????? ???????? ?? ????? ???? ???? ?? ?? ??? ???? ? ?????? ???????? ?????? ? ??? ???? ?? ?????? ???????? ?? ?? ? ???? ?? ?????? ?? ???? ? ?? ????? ?????? ?? ???? ?? ?? ?? ??? ???? ???? ??????????? ? ?? ????? ??? ?? ??? ? ????? ???? ????? ???? ????? ?? .
?? ????????? ? ??? ?? ??? ?????? ???? ? ?????? ???????? ???????? ??? ???? ?? ??????? ??? ????? ????? ?? ???????? ???? ??? ?? ?? ??? ???? ?????? ??? ?? ?? ????? ??? ??? ?? :
1. ? ?????? ???????? ???????? ? ???????? ?? ? ??? ??? ????? ?? ??????? ??? .
2. ? ????????? ?????? ??? ?? ???????? ???? ??????? ??? .
3. ? ????????? ?????? ??? ????? ?? ??????? ?? ? ??? ????? ??????? ?????? .
4. ?? ?????? ??? ? ????? ?????? ? ???????? ?????? ?? ?????? ???? ??? .
5. ? ??????? ???????? ? ????? ????? ? ???? ???????? ?? ?????? ??????? ?? ?????? ?????.
? ? ? ???? ???? (?????? ????) ????? ? Ramsar ???????? ? ???? ???? ? ????? ????? ?????? ???????.
????? ??????? ? ????? ?? ??? ???????? ????? ???? ??
[
????
]
? ??????? ????????? ?? ??? ? ???? ????? ?????? ???? ???? ????? ??? ??????? ????? ??????? ???? ? ???????? ???? ?? ???? ??? ??? ????????? ????? ??? ? ???? ?? ? ??? ????? ????? ???? ??????? ? ????? ????? ?? ?????? ?????? ??????? ????? ???? ???????? ? ????? ? ????? ??????? ? ???????? ?????? ?????? ?? ???? ??? ? ?????? ?????? ??? ???? ??? ?? ?? ? ?????? ???????? ? ???????? ?? ??? ???????? ?? ????? .
? ?????? ???????? ????? ?? ??? ????? ????? ?? ?? ? ????? ???? ??? ?????? ?? :
? ? ?????? ???????? ????? ?? ?? ???? ????? ?????? ??? ?? ?? ?? ????? ???? ??????? ???? ??? ??? ??? ? ??? ? ????? ????? ???? ?? ???? ??? .
? ? ?????? ???????? ? ???????? ?? ???? ????? ?? ?????????? ?????? ?? ????? ??? ? ??? ?????? ? ???? ?????? ? ??? ??????? ?? ????? ? ??????????? ?????? ????? ????? ????? ?? .
? ? ?????? ???????? ???????? ????? ?? ? ??????? ??????? ?? ????? ?? ????? ???? ? ??? ??? ?? ?????? ?????? ????? ?? ? ????? ?????? ?? ????? ?? ?????? ???? ??? .
?? ????? ??????? (??????? ? ??????? ? ?????? ?? ??????????????????) ????? ?? ? ?????? ??? ?? ?????? ????? ??????? ??? ? ?????? ?? ???? ??????? ????? ?? ??? ? ?????? ?? ??? ?? ?? ? ????? ???? ?? ??? ??? ?? ???? ?? ??? ????? ???? ???? ?? ? ?????? ???????? ? ????? ????? ???? ??????? ????? ?? .
? ?????? ???????? ? ?????? ?????? ?????? ?? ?? ?? ?????? ????? ?? ??? ????????? ????? ?? ?? ???????? ????????? ??????? ?? ?????????????????? ?? ? ???? ? ???? ?????? ??????? ?????? ??????? ??? ?? ???? ???? ?????? ?? ? ???? ????? ? ????? ?? ???? ???????? ? ???? ?? ???? ? ??????? ???? ? ??????? ?? ??? ???? ??????? ?? ?????? ???? ?????? ?????? ?? ????? ?? ??? ??? ????? ????. ??? ????? ? ????? ??? ????? ??? ?? ? ??????? ?? ????? ?? ? ?????? ? ???? ???? ?? ????? ?????????? .?????? ????? ?? ?????? ??????? ? ??????? ?? ????? ?? ? ?????? ????? ??????? ??????? ??? ???? .
??? ??? ?? ? Gelidium sp., Gracilaria sp. And Hypnea sp.?? ??? ???? ??? ?? ??? ???? ? ????? ?? ???? ?? ? ?????? ???? ? ??????? ?? ????? ??????????? ??? ????? ? ??????? ?? ???? ?? ??????????????? ???????? ?? ? ?????? ????? ?? ??? ????? ??? ????? ????? ????? ????? ?? ???????? ????????? ??? ?????? ?? ???? ???? ????? ????? ?? ????????? ????.
?????? ?????? ?? ?????????? ?? ?? ????? ?????? ?? ???????? ?? ????????? ? ???????? ????? ?? ?? ??? ???? ?????? ?? ?? ? ??? ?? ????? ??????????? ??? ????? ? ?????? ????? ?? ??? ????? ????? ?? ?? 95% ? ?????? ????? ?? ??????? ?? ???????????? ?? ??????????.
????? ????????? ??????? ??? ??????? ? ?????? ? ????? ?? ?????????????????? ?? ???? ????? ???? ??? ????? ??? ?? ?? ???? ???? ?????? ? ??????? ???????? ??? ? ?????? ?? ?????? ?? ?????? ?? ??????? ??? .
??? ??? ?? ??????? ???????? ? ?????? ??? ? ?????? ???? ? ?????? ??????? ????? ???? ?? ????? ???? ?? ??? ????? ?????? ????? ?? ??? ?? ????? ???? ? ??? ??? ? ????? ?? ?? ???? ?????? ??????? ?? ????????? ???? ?? ?? ???? ???? ????? ?? .
?? ???????? ????? ?? ????? ?????? ?? ????? ???????? ?? ????? ?? ???? ??????? ?? ???????? ???? ???? ?? ? ???? ?? ???? ? (Amiah) ?? ??? ? ????? ????? ?? ? ????? ???? ? ???? ???? ?????? ???? ???? ?? ???????? ??? ?? ? ???? ? ????? ?????? ??? ?? . ??? ????? ????? ??????? ?? ?????? ?? ?? ????? ?? ? ???? ?? ??? ??? ???? ?? ? ???? ????? ???? ??? ? ??? ????? (Nag ?dewta) ?? ??? ??? ?? ? ?? ??????? ?? (Gao Davi) ? ? ???? ??? ?? ? ?????? Borgad ??? ?? ? ??? ????? ????? ???? ?? ? ???? ????? ???? .
?? ??? ? ?????? ?????? ? ????? ?????? ???????? ?? ?? ?? ?? ????? ????? ??? ??? ??? ?? ?????? ?? ?? ???? ???? ? ??? ??? ?? ??? ?? ???? ?? ? ?????? ???????? ? ????? ????? ???? ????????? ?? ??? ????? ??? ? ???? ?? ???? ? ???? (Chipko) ?? ??? ?? ?????? ?? ? ?????? ???? ???? ? ??????? ? ??? ???? ? ?????? ?? ????? ???? ??? ?? ??? ??? ?? ?? ???? ????? ??? ?? ?? ????? ?? ?????? ???? ?????? ????? ??? ??? ?? ?? ???? ??? ?? ?? ??? ????? ??.
? ????? ?? ???????? ????? ?????? ? ?????? ?????? ????? ?? ??? ??? ?? ?? ?? ???? ?? ???????????? ? ????? ?????? ???? ???? ??? ?? ?? ? ???? ????? ?? ?? ?????? ??? ??? ? ?????? ???????? ? ?????? ? ???? ???????? ?? ????? ??????? ?? ??????? ???? ?????? ?? ?? ??? ?? ??? ? ????? ???? ?????? ??????? ?? ?? ?? ????? ?? .
? ??? ??????? ????? ??? ???? ??? ???????? ???? ? ??????? ???? ?? ????? ?????? ?? ?????????????????? ?? ????? ???? ???? ?? ? ??????? ???? ?????? ?? ??? ????? ??????? ??? ????? ?????????? ???? ?? ??????? ?? ? ??? ?????? ????. ?? ????? ?????? ?? ?????? ?? ??? ???? ? ?????? ????????? ???? ?????? ? ?????? ????? ??? ????? ??? ????? . ??? ????? ? ????? ?????? ? ??????? ? ???? ???? ? ?? ?? ???? ?????? ?? ??????? ?? ??? ?????? ???????? ???? ? ???? ??? ??? ???? ????? ?? ?? Arjun tree (Terminalia arjuma) ? Aloe vera ? Neem???? ? Tulsi ?? ???? ???.
A)?????? ????? Direct Value
??? ? ?????? ???????? ??????? ??? ????? ???? ????????? ??????? ( ????? ???????? ????? ?????? ????? ????? ???????? ???????? ?????? ? ???? ?? ??? ??????? ) ?????? ???? . ?????? ?? ??? ???? ? ????? ????? ( ??????????M, E, C, E, B, A ? ???????? ? ????? ? ??????? ? ???????? ???????? ?????? ?? ????? ???????? ????? ???????????? ?????????? ? ??????? ?????? ?????? ? ????????? ? ?????? ? ????? ? ?????? ?? ???????????? ??? .
B) ????????? ????? Indirect Value
?) ???????? ?????
??? ???????? ?? ?? ??? ?? ? ?????? ???????? ????? ? ???? ???? ????? ????? ??????? ? ???????? ????? ?? ??? ??? ????? ? .
i. ?????????? ?????
? ?????? ???????? ????? ????? ????? ?????? ???:
? ? ????? ?????
? ? ??? ?????
? ? ???? ?????
? ? ????? ????? ?? ???? ? ????? ??????
? ???? ??????
? ? ????? ???????? ???? ??????
ii. ??? ?????
????? ???? ???? ????? ???????? ?????? ?? ?? ???? ?? ?? ????? ??? ??? ?? .
? ? ??? ? ????? ????? Terminalia arjuna
? ? ??? ? ?????? ????? Ocimum sp. (Yulsi)
iii. ? ? ?????? ???? ?????
? ??? ???? ? ????? ??? ?????? ?? ??? ?????????? .
?) ?????? ???????? ?????? ?????
?? ???????? ?? ????? ???? ? ?????? ???????? ? ?????? ? ???????? ????? ?????? ???? ? ???? ?? ???? : ?????? ? ????? ??? ????? ??? ????? ??? ?? ?????? ??? ? ??? ? ?????? ???? ??? ????? ?????? ? ??????? ??????? ?? ???? ???? ?????? ???????? ????? ??? .
?) ? ????? ?? ???? ???? ?????
? ?????? ???????? ????? ????? ? ???? ???? ????? ????? ??? ??? ???? ? ???? ?? ???? : ? ??????? ????? ? ??????? ?? ?????? ???? ?????? ? ?????? ????? ? ?????? ?????? ??? ??? ? ?? ????? ??????? ? ?? ?????? ??????? ?? ???? ???
(??) ???: ? ?????? ????? ????? ??? .
??????
[
????
]
1. Agarwal Di and Agarwal M . k.2015 Text book of Enviromental Science . Daya publishing hous new Dahli >
2. Baracha Erach , the Biodiversity of India , Mapin publishing 3 8 00 13 , India >
3. Hey wood , v.h waston , z. t 1995 Global Biodiversity Assessepent . combrigde univ .press .
4. Baracha , E.2004 . Text Book for Environmental studies . university Grants commission , New Dahli .2004.