Dania (du?. Danmark ) ? pa?stwo w Europie Połnocnej , granicz?ce od południa z Niemcami , a przez cie?nin? Sund s?siaduje ze Szwecj? . 5 Dania 9,22 Demokracja pełna Monarchia konstytucyjna i demokracja parlamentarna, unikameralizm

Charakterystyka [ edytuj ]

Geografia [ edytuj ]

Powierzchnia Danii jest nizinna, o rze?bie lodowcowej, ukształtowanej w plejstocenie; zachodnia cz??? Jutlandii ? rowninna (obszary sandrowe) z pasmem nadmorskich wzniesie? wydmowych i licznymi przybrze?nymi jeziorami (najwi?ksze Ringkobing Fjord, Nissum Fjord). Na terenie kraju znajduje si? wiele jezior.

Połnocna cz??? Połwyspu Jutlandzkiego (wyspa Nordjylland) jest oddzielona cie?nin? Limfjorden. Wschodnia Jutlandia oraz wyspy maj? młod? rze?b? polodowcow?, wzgorza moren czołowych przekraczaj? 100 m wys., a na najwy?szym wzniesieniu Jutlandii ? Yding Skovhoj ? 173 m.

Linia brzegowa wybrze?y wschodnich dobrze rozwini?ta, zachodnich i połnocno-zachodnich ? powy?ej połwysep Djursland ? wyrownana, wzdłu? południowo-wschodnich wybrze?y Danii ci?gnie si? pas piaszczystych płycizn przybrze?nych, tzw. wattow, zalewanych 2 razy dziennie przypływami.

Rzeki s? krotkie i zasobne w wod?, ale nie maj? znaczenia gospodarczego. Najdłu?sza ? Gudena (158 km). Gleby Danii s? w wi?kszo?ci nieurodzajne i wymagaj? zabiegow agrotechnicznych oraz melioracji. W krajobrazie dominuj? obszary u?ytkowane rolniczo.

Ro?linno?? [ edytuj ]

Naturalna ro?linno?? zachowana tylko w rezerwatach. W zachodniej Jutlandii wyst?puj? rozległe wrzosowiska i torfowiska. Zło?a torfu s? eksploatowane na opał. Lasy zajmuj? ok. 11% powierzchni Danii, s? to lasy głownie wtorne ? d?bowe lub d?bowo-brzozowe, a na wyspach ? bukowe. Ro?nymi formami ochrony obj?to 1/3 terytorium kraju, a 5% pow. kraju stanowi? rezerwaty; d??y si? do zwi?kszenia wykorzystania materiałow pochodz?cych z odzysku i wi?kszej ekologizacji rolnictwa.

Klimat [ edytuj ]

Klimat jest umiarkowany ciepły, morski. ?rednia temperatura w lutym od 0°C do ?1°C, w lipcu 15?17°C. Roczna suma opadow od ok. 600 mm na wschodzie do ok. 800 mm na południowym zachodzie; cz?ste s? wiatry z kierunkow zachodnich, dni bezwietrznych jest niewiele.

Historia [ edytuj ]

Na obszarze Połwyspu Jutlandzkiego zamieszkiwali Germanowie, a nast?pnie Anglowie, Jutowie i Sasi. W V i VI wieku napłyn?li z południa Skandynawii Du?czycy, ktorzy stanowili szczep połnocnego odłamu ludow germa?skich, znanych po?niej jako Normanowie. Nazwa kraju ? Danmark (Las Danow) pochodzi od nazwy plemiennej Danow i wyst?puj?cych tu rozległych obszarow le?nych. W IX?X wieku miały miejsce zjednoczenie pa?stwa du?skiego oraz jego chrystianizacja. Przodkowie Du?czykow stworzyli pot??ne pa?stwo. Obj?li swoimi wpływami całe Morze Bałtyckie, walczyli nawet na Łotwie. W 1066 roku zdobyli Angli? i tworzyli wspolne krolestwo. St?d w Hamlecie słowa: ??le si? dzieje w pa?stwie du?skim”. Teraz s? małym pa?stwem z pi?cioma milionami obywateli. Pot?g? l?dow? Dania przestała by? na skutek wojen ze Szwecj?, a morsk? przez konflikt z Napoleonem.

Polityka [ edytuj ]

Dania jest monarchi? konstytucyjn? ? głow? pa?stwa jest krolowa Małgorzata II. Władz? ustawodawcz? sprawuje jednoizbowy parlament nosz?cy nazw? Folketing (179 deputowanych) wybierany na 4-letni? kadencj?.

Dania jest najstarsz? europejsk? monarchi? z zachowan? ci?gło?ci? dziedzicznej władzy monarszej. Obecnie na tronie du?skim zasiada krolowa Małgorzata II, corka Fryderyka IX i krolowej Ingrid, z dynastii oldenburskiej, linii Sonderburg-Glucksburg, zam??na z ksi?ciem Henrykiem. Nast?pc? tronu jest starszy syn krolowej, ksi??? Fryderyk. Dania jest monarchi? konstytucyjn? od 5 czerwca 1849 roku.

Gospodarka [ edytuj ]

Dania to kraj rozwini?ty, głownie przemysłowo-rolniczo. Dania, opieraj?ca swoj? produkcj? przemysłowych w wi?kszo?ci na surowcach importowanych, jest obecnie (m.in. dzi?ki wysokiej wydajno?ci i niskim kosztom produkcji) eksporterem artykułow przemysłowych. Dania jest wa?nym ?wiatowym producentem statkow kontenerowych.

Dania eksportuje maszyny i wyroby przemysłowe oraz artykuły rolno-spo?ywcze, m.in. mi?so i wyroby mi?sne, produkty mleczne, jaja, ryby, materiały i produkty chemiczne. Głownymi partnerami handlowymi Danii s? kraje Unii Europejskiej, zwł. Niemcy, Szwecja, Wielka Brytania oraz Stany Zjednoczone i Norwegia.

Przemysł [ edytuj ]

W Danii eksploatuje si? rop? naftow? i gaz ziemny z bogatych zło? na szelfie Morza Połnocnego, poza tym w?giel brunatny oraz surowce ceramiczne i budowlane. Dobrze rozwini?te s? tak?e tradycyjne du?skie przemysły: spo?ywczy (zwłaszcza mi?sny, rybny i owocowo-warzywny), piwowarski (Carlsberg, Tuborg), stoczniowy, specjalizuj?cy si? m.in. w produkcji statkow motorowych i kontenerowcow, oraz ceramiczny (gł. na wyspie Bornholm) i szklany, poza tym hutnictwo ?elaza i aluminium oraz przemysł papierniczy. Wysok? jako?? maj? du?skie meble, odzie? i zabawki (m.in. klocki lego). Najwi?kszymi o?rodkami przemysłowymi s? du?e miasta portowe ? Kopenhaga , Aalborg i Aarhus .

Rolnictwo [ edytuj ]

Rolnictwo Danii cechuje nowoczesno??, du?a wydajno?? i mechanizacja. Powszechny jest ruch społdzielczy. Produkcja jest z nadwy?k? 3-krotn? i w du?ej mierze w zwi?zku z tym towary rolne s? eksportowane. Dania ma jeden z najwi?kszych w ?wiecie odsetkow gruntow ornych i sadow ? 63% powierzchni kraju. Uprawia si?: j?czmie?, pszenic?, ?yto i owies, buraki cukrowe, ziemniaki. Rozwini?ta jest hodowla: bydła, trzody chlewnej, i drobiu. Du?e znaczenie ma rybołowstwo morskie. Najwi?kszymi portami rybackimi s?: Esbjerg , Skagen , Thyboron .

Produkcja ogrodnicza koncentruje si? wokoł du?ych miast ? na Fionii, Zelandii. Lasy pokrywaj? 11% powierzchni kraju, a pozyskiwanie drewna zaspokaja 1/3 zapotrzebowania kraju.

Transport [ edytuj ]

Długo?? linii kolejowych wynosi 2,7 tys. km. Długo?? drog kołowych 72,3 tys. km. System poł?cze? kolejowych i drogowych został scalony po otwarciu poł?cze? tunelowo-mostowych przez cie?nin? Wielki Bełt (1998) i Sund do Szwecji (2000).

W transporcie wa?n? rol? odgrywa ?egluga morska. No?no?? floty handlowej si?ga 9,5 mln DWT (2005), przewa?aj? masowce, kontenerowce i tankowce. Głownymi portami s? Kopenhaga, Esbjerg, Arhus. Rozwini?ta jest ?egluga promowa mi?dzy wyspami i Jutlandi? oraz mi?dzy Dani? i Szwecj?, Niemcami, Norwegi?.

Du?e znaczenie w transporcie pasa?erskim i towarowym ma lotnictwo ? najwi?kszym w?złem komunikacyjnym jest Kopenhaga.

Telekomunikacja [ edytuj ]

Dania ma bardzo dobrze rozwini?t? sie? telefoniczn?, na 1000 mieszka?cow przypadało 2002 ? 689 aparatow telefonicznych telefonii stacjonarnej; w u?ytkowaniu jest 5,2 mln telefonow komorkowych.

Dojazd [ edytuj ]

Samochodem [ edytuj ]

Samolotem [ edytuj ]

Głownym portem lotniczym jest stolica kraju Kopenhaga i lotnisko Kastrup . Wi?ksze lotniska znajduj? si? tak?e w Aarhus i Aalborg .

Statkiem [ edytuj ]

Podział administracyjny [ edytuj ]

Znaczna cz??? kraju (około 70%) poło?ona jest na Połwyspie Jutlandzkim, natomiast reszta znajduje si? na 443 wyspach, z czego tylko 76 jest zaludnionych. Do Danii nale?y rownie? Grenlandia oraz Wyspy Owcze. Zabudowa kraju zaskakuje prostot? i wygod?. Malownicze wioski, pi?kne, złote pola uprawne, zabytkowe miasteczka, w ktore wkomponowano nowoczesno?? nie burz?c tradycji piel?gnowanej od wielu lat.

W Danii obowi?zuje podział administracyjny na 5 regionow:

• Region Stołeczny ,
• Jutlandia ?rodkowa ,
• Jutlandia Połnocna ,
• Zelandia ,
• Dania Południowa .

Grenlandia i Wyspy Owcze wchodz? rownie? w skład Krolestwa Danii w ramach tzw. Rigsfællesskabet. Grenlandia jest najwi?ksz? wysp? ?wiata z powierzchni? ponad 2 mln km².

Jako ciekawostk? warto doda?, ?e Dania składa si? z 406 wysp, z ktorych cz??? jest niezamieszkana.

Miasta [ edytuj ]

Według danych oficjalnych pochodz?cych ze stycznia 2017 roku Dania posiadała 75 miast o ludno?ci przekraczaj?cej 10 tys. mieszka?cow (62 najwi?ksze miasta, w latach 2012?2017 nie traciły mieszka?cow). Dla porownania, 80 lat wcze?niej takich miast istniało 48: 1 z ludno?ci? ponad 500 tys., 1 z ludno?ci? 100÷500 tys., 3 z ludno?ci? 50÷100 tys., 7 z ludno?ci? 20÷50 tys. i 36 z ludno?ci? 10÷20 tys.

• Kopenhaga
• Aalborg
• Aarhus
• Esbjerg
• Helsingør
• Horsens
• Nuuk ? stolica i najwi?ksze miasto Grenlandii
• Odense

Ciekawe miejsca [ edytuj ]

Obiekty z listy ?wiatowego dziedzictwa UNESCO [ edytuj ]

• Fiord Ilulissat na Grenlandii
• Jelling ? kurhany, kamienie runiczne i ko?cioł
• Katedra w Roskilde
• Zamek Kronborg

J?zyk [ edytuj ]

J?zykiem urz?dowym jest du?ski. J?zyk du?ski jest niepodobny do ?adnego innego. Ciekawostk? jest, ?e du?skie słowo ?tak” oznacza po polsku ?dzi?kuj?”. Du?czycy maj? tak?e magiczne słowo ?hygge”, ktore oznacza mił? i przytuln? atmosfer? (jest ono trudne do przetłumaczenia na j?zyk polski).

Zakupy [ edytuj ]

Gastronomia [ edytuj ]

Noclegi [ edytuj ]

Bezpiecze?stwo [ edytuj ]

Jest to kraj bezpieczny, gdzie wielk? wag? przywi?zuje si? do ochrony ?rodowiska naturalnego. Du?czycy sortuj? ?mieci, a około 60 proc. odpadow podlega powtornemu przetworzeniu. Od kilku lat zamiast elektrowni buduje si? tu farmy wiatrowe (w 2002 r. w Danii utworzona została najwi?ksza farma wiatrowa na ?wiecie).

Kontakt [ edytuj ]

Przedstawicielstwa dyplomatyczne [ edytuj ]

Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Danii [ edytuj ]

Ambasada RP w Kopenhadze

Adres: Richelieus Alle 12, DK-2900 Hellerup

Telefon: +45 39 46 77 00

Fax: +45 39 46 77 66

Strona www: https://kopenhaga.msz.gov.pl/pl/

E-mail: copenhagen.info@msz.gov.pl

Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce [ edytuj ]

Ambasada Danii w Warszawie

ul. Marszałkowska 142, 00-061 Warszawa

Telefon: +48 22 565 29 00

Fax: +48 22 565 29 70

Strona www: http://polen.um.dk

E-mail: wawamb@um.dk