Zygmunt Gloger

Data i miejsce urodzenia	3 listopada 1845 Tybory-Kamianka
Data i miejsce ?mierci	16 sierpnia 1910 Warszawa
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wiki?rodłach
Cytaty w Wikicytatach

Zygmunt Gloger herbu Prus II , ps. ?Pruski” ^[1] , Prus , Ziemianin , S?siad , Hreczkosiej ^[2] (ur. 3 listopada 1845 w Tyborach-Kamiance , zm. 16 sierpnia 1910 w Warszawie ) ^[3] ? polski historyk, archeolog, etnograf , folklorysta, krajoznawca .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Syn Jana i Michaliny z Woynow w wieku 14 lat zamieszkał w Je?ewie koło Tykocina , w XVIII-wiecznym dworze w nowo nabytym przez jego ojca maj?tku.

Kształcił si? w Warszawie, gdzie w latach 1858?1863 ucz?szczał do szkoły Jana Nepomucena Leszczy?skiego, a w roku 1867 uko?czył Szkoł? Głown? . Na jego zainteresowania mieli wpływ Julian Bartoszewicz , historyk, literaturoznawca i encyklopedysta oraz Jozef Ignacy Kraszewski , ktorzy bywali w maj?tku jego ojca.

W 1868 r. rozpocz?ł studia na Uniwersytecie Jagiello?skim z zakresu historii i archeologii. Na jego dalsz? prac? etnograficzn? miał wpływ spotkany w Krakowie Wincenty Pol , a tak?e Oskar Kolberg .

Od 1872 r. zamieszkał w maj?tku rodzinnym w Je?ewie, gdzie gospodarował na 1500-morgowym gospodarstwie. W 1883 r. o?enił si? z Aleksandr? Jelsk?, cork? etnografa i pisarza Aleksandra Jelskiego i bratanic? swego przyjaciela Michała Jelskiego . Mieli syna Stanisława i cork? Janin? ^[2] .

Pierwsze prace etnograficzne podj?ł ju? w 1867 r. Po?niej odbywał w?drowki etnograficzne i archeologiczne po ziemiach Polski i Litwy . Swoje liczne zbiory gromadził w domu rz?dcy browarnego i murowanym lamusie . Po jego ?mierci do 1939 r. mie?ciło si? tu jego muzeum .

Gloger utrzymywał kontakty z wieloma owczesnymi polskimi uczonymi i humanistami. W Je?ewie go?cili m.in. etnograf Jan Aleksander Karłowicz , wspomniany ju? Julian Bartoszewicz, antropolog i etnograf Jozef Tylko-Hryncewicz , folklorysta i przyjaciel z okresu studiow w Krakowie Michał Federowski oraz przyrodnik, pedagog i krajoznawca Wojciech Jastrz?bowski . Przyje?d?ali propagatorzy nowoczesnego rolnictwa i sadownictwa: Brunon Dłu?ewski , Michał Girdwoy? i kolega z lat szkolnych Tymoteusz Łuniewski . Je?ewo odwiedzali tak?e literaci: Henryk Sienkiewicz ? kolega Glogera z warszawskiej Szkoły Głownej, Eliza Orzeszkowa czy krewna matki Zygmunta, poetka Narcyza ?michowska . Bywali tu rysownicy: Michał Elwiro Andriolli ? znajomy Glogera z Warszawy i Julian Maszy?ski ? towarzysz jego wypraw krajoznawczych. Z muzykow przyje?d?ali do Je?ewa kompozytorzy Piotr Maszy?ski i Zygmunt Noskowski , a tak?e wspomniany ju? skrzypek Michał Jelski ^[2] .

W 1893 r. Gloger wydzier?awił maj?tek, zostawiaj?c sobie jedynie dwor z ogrodem i sadem. Pod koniec ?ycia w 1906 zamieszkał w Warszawie, tam te? po ?mierci pierwszej ?ony o?enił si? powtornie z Kazimier? z Weissenbornow Wilczy?sk?. Po ?mierci został pochowany na warszawskich Pow?zkach. 19 pa?dziernika 1911 roku jego zwłoki przeniesiono do nowego grobowca (kwatera 52-2-1/2) ^[4] z pomnikiem wykonanym przez rze?biarza Czesława Makowskiego ^[5] . Wyryto na nim napis: ?Kochał przeszło?? dla przyszło?ci” ^{[2] [6]} .

Swoje zbiory zapisał w testamencie Polskiemu Towarzystwu Krajoznawczemu , ktorego był jednym z zało?ycieli i pierwszym prezesem, Towarzystwu Etnograficznemu, i Towarzystwu Bibliotek Publicznych w Warszawie oraz Muzeum Przemysłu i Rolnictwa .

Dzieła [ edytuj | edytuj kod ]

Dziełem ?ycia Glogera była Encyklopedia staropolska ilustrowana (1900?1903) ^{[7] [8] [9] [10]} , ktora nadal jest cennym przewodnikiem po kulturze staropolskiej. Inne wa?niejsze prace: Obchody weselne ^[11] (1869), Pie?ni ludu ^[12] (1892), Ksi?ga rzeczy polskich ^[13] (1896), Rok polski w ?yciu, tradycji i pie?ni ^[14] (1900). Dwie publikacje ? Pie?ni ludu oraz Encyklopedia staropolska ilustrowana ukazały si? dzi?ki sfinansowaniu edycji przez Witolda Zglenickiego uzyskanych za po?rednictwem Kasy Mianowskiego . ?mier? autora przerwała w połowie drugiego tomu encyklopedyczne wydawnictwo Budownictwo drzewne i wyroby z drzewa w dawnej Polsce ^{[15] [16]} (1907?1909, litery A?L). Napisał około 800 prac i artykułow.

Dzieła Zygmunta Glogera dost?pne online [ edytuj | edytuj kod ]

• Obrz?d weselny polski z pie?niami i przemowami , Warszawa 1901
• Budownictwo drzewne i wyroby z drzewa w dawnej Polsce , T. 1 i 2, Warszawa 1907-1909
• Dolinami rzek. Opisy podro?y wzdłu? Niemna, Wisły, Bugu i Biebrzy , Warszawa 1903
• Geografia historyczna ziem dawnej Polski , Krakow 1903
• Encyklopedia staropolska , T. 1?4, Warszawa 1900?1903
• Ksi?ga rzeczy polskich , Lwow 1896
• Słownik rzeczy staro?ytnych , Krakow 1896
• Sen Ziemianina , Łom?a 1910

Konkurs im. Zygmunta Glogera [ edytuj | edytuj kod ]

Od 1983 roku łom?y?skie Społeczne Stowarzyszenie Prasoznawcze ?Stopka” organizuje Konkurs im. Zygmunta Glogera. W konkursie przyznawane s? nagroda i medal Zygmunta Glogera za szczegolne osi?gni?cia w badaniu, ochronie i rozwoju kultury. W?rod laureatow konkursu znalazły si? takie osobisto?ci polskiej humanistyki jak prof. Jan Miodek , Julian Krzy?anowski , Anna Kutrzeba-Pojnarowa , Czesław Hernas , Jadwiga Klimaszewska , Roman Reinfuss , Jacek Kolbuszewski , Dorota Simonides , Roch Sulima , Andrzej Strumiłło , Piotr Eberhardt . A tak?e liczne grono pasjonatow i kontynuatorow dzieła Glogera w swoich ?małych ojczyznach”. Konkurs glogerowski w ostatnich latach znalazł mocnego sojusznika w Ministerstwie Kultury oraz samorz?dzie. Kapitule konkursu przewodniczył do roku 2015 prof. Janusz Tazbir , a po?niej ? prof. Henryk Samsonowicz .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Utwory Zygmunta Glogera w serwisie Wolne Lektury
• Zygmunt Gloger ? Staro?ytnik z Je?ewa . lomza.friko.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-04-01)].
• Białowie?a w Albumie
• Dzieła Zygmunta Glogera w bibliotece Polona