Zofia Jaroszewska

Zofia Jaroszewska
	; Zofia Jaroszewska z Juliuszem Osterw? w przedstawieniu ?Romans” w Teatrze Miejskim im. J. Słowackiego w Krakowie
Data i miejsce urodzenia	25 wrze?nia 1902 ; Irbit
Data i miejsce ?mierci	25 wrze?nia 1985 ; Warszawa
Zawod	aktorka , pedagog
	Odznaczenia

Zofia Jaroszewska , 1 v. Niedzielska , 2 v. Friedrich (ur. 25 wrze?nia 1902 w Irbicie , zm. 25 wrze?nia 1985 w Warszawie ) ? polska aktorka teatralna , filmowa i telewizyjna , re?yser , pedagog .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Urodziła si? 25 wrze?nia 1902 w miejscowo?ci Irbit na Uralu , owcze?nie na terenie Imperium Rosyjskiego . Uko?czyła pensj? Zofii Kurmanowej w Warszawie. W 1920 po zdaniu matury studiowała krotko gr? na fortepianie w Konserwatorium Warszawskim, a nast?pnie w Warszawskiej Szkole Dramatycznej (1921?1922). W 1922 uko?czyła Oddział Dramatyczny przy Konserwatorium Muzycznym w Warszawie. 29 wrze?nia 1923 zadebiutowała rol? Elsinoe w Irydionie Zygmunta Krasi?skiego na deskach Teatru Polskiego w Wilnie . Po uko?czeniu studiow pracowała w teatrach wile?skich, krakowskich i warszawskich.

W 1928 powrociła do Krakowa i do wybuchu wojny wyst?powała na scenie Teatru im. Juliusza Słowackiego . Podczas okupacji pracowała jako urz?dniczka Elektrowni Miejskiej w Krakowie. Mieszkała w Tenczynku ^[1].

Po wyzwoleniu nadal wyst?powała na scenach krakowskich: Teatru im. Juliusza Słowackiego (1945?1946, 1955?1957 i 1961?1972), Teatrow Dramatycznych (1946?1954) oraz Starego Teatru (1954?1955 i 1957?1961).

Odtworczyni zarowno rol komediowych, jak i dramatycznych. W latach 1963?1972 wykładała w Pa?stwowej Wy?szej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie, od 1967 b?d?c profesorem PWST.

Po przej?ciu na emerytur? w 1972 grała jeszcze go?cinnie na deskach Starego Teatru. Przed wojn? zagrała w dwoch filmach, wraz z wyjazdem do Warszawy jej kontakt z filmem uległ zerwaniu. Dopiero po przej?ciu na emerytur? teatraln? przyj?ła kilka rol filmowych i telewizyjnych. Była członkiem zasłu?onym ZASP-u .

Wyst?powała rownie? w Teatrze Telewizji , m.in. w spektaklach: Moralno?? pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej w re?. Lidii Zamkow jako pani Dulska (1968), Zygmunt August Stanisława Wyspia?skiego w re?. Zygmunta Hubnera jako krolowa Bona (1969), Niemcy Leona Kruczkowskiego w re?. Kazimierza Dejmka jako Berta (1969), Klara i Angelika Marii Dabrowskiej w re?. Ireneusza Kanickiego jako Klara (1971) oraz w Pigmalionie George’a Bernarda Shawa w re?. Jozefa Słotwi?skiego jako pani Higgins (1971), a tak?e w przedstawieniu Las Aleksandra Ostrowskiego w re?. Edwarda Dziewo?skiego jako Raisa Gurmyska (1978) i Nocy listopadowej Stanisława Wyspia?skiego w re?. Andrzeja Wajdy jako Demeter (1974 ^[2]. ? Stary Teatr, 1978 ? przeniesienie spektaklu ze Starego Teatru w plener do Łazienek Krolewskich , Belwederu i Starego Miasta w Warszawie , zarejestrowany przez Teatr Telewizji TVP ^[3]).

Zmarła 25 wrze?nia 1985 w Warszawie, pochowana na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie (sektor SC14-1-1) ^[4].

Filmografia [ edytuj | edytuj kod ]

Zazdro?? ( 1922 ) ? Małgorzata
Dwana?cie krzeseł ( 1933 ) ? zarz?dzaj?ca domem sierot
Dom moich synow ( 1975 ) ? Jadwiga Gorecka
Lalka ( serial telewizyjny ) ( 1977 ) ? prezesowa Zasławska:
- odc. 3. Wielkopa?skie zabawy ,
- odc. 6. Wiejskie rozrywki ,

- odc. 8. Damy i kobiety .
Granica (1977) ? Kolichowska, ciotka El?biety
Panny z Wilka ( 1979 ) ? ciotka Wiktora
Okno ( 1981 ) ? Lola

Ordery i odznaczenia [ edytuj | edytuj kod ]

Order Sztandaru Pracy I klasy (1969) ^[5]
Order Sztandaru Pracy II klasy (1959)
Krzy? Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1952) ^[6]
Złoty Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1938) ^[7]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (28 stycznia 1955) ^[8]

Nagrody [ edytuj | edytuj kod ]

Nagroda II stopnia na Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich za rol? tytułow? w sztuce Konstantego Treniewa Lubow Jarowaja w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1949)
Nagroda Pa?stwowa II stopnia za rol? Anny Pawłowny w spektaklu Płody edukacji Lwa Tołstoja w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1953)
Nagroda Pa?stwowa II stopnia ?za działalno?? aktorsk? w minionym 10-leciu” (1955) ^[9]
Nagroda Miasta Krakowa za całokształt osi?gni?? artystycznych (1958)
Nagroda Ministra Kultury i Sztuki za rol? Raisy Gurmyskiej w spektaklu Las Aleksandra Ostrowskiego w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (1965)
Nagroda Pa?stwowa II stopnia za osi?gni?cia aktorskie w teatrze i w telewizji (1968)
Dyplom honorowy na V Telewizyjnym Festiwalu Teatrow Dramatycznych za rol? Dulskiej w spektaklu Moralno?? pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej (1968)

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Ja po prostu jestem st?d (podkrakowska.pl) . [dost?p 2013-03-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].
↑ Noc listopadowa , [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dost?p 2022-02-01] .
↑ Stanisław Wyspia?ski ?Noc listopadowa” (1978) . VOD TVP. [dost?p 2022-02-01]. ( pol. ) .
↑ Cmentarz parafialny Krakow Salwator ? wyszukiwarka osob pochowanych [online], krakowsalwator.artlookgallery.com [dost?p 2020-05-21] .
↑ Z okazji srebrnego jubileuszu Polski Ludowej. Dekoracja zasłu?onych działaczy najwy?szymi odznaczeniami . ?Dziennik Polski”. Rok XXV, Nr 170 (7906), s. 1, 4, 19 lipca 1969. Krakow. [dost?p 2023-05-02].
↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 ?za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 606 ?za zasługi dla polskiej sceny”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410 ? Uchwała Rady Pa?stwa z dnia 28 stycznia 1955 r. nr 0/245 ? na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
↑ Nagrody Pa?stwowe za osi?gni?cia w dziedzinie nauki, post?pu technicznego, literatury i sztuki . ??ycie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy ?Czytelnik”. [dost?p 2024-05-29].

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Krystyna Zbijewska , Jaroszewska ? legenda teatru , Oficyna Cracovia, Krakow 1996.
Zofia Jaroszewska , [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dost?p 2021-04-10] .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Zofia Jaroszewska w bazie filmpolski.pl .
Zofia Jaroszewska w bazie Filmweb .
Zofia Jaroszewska w bazie IMDb ( ang. )
Zofia Jaroszewska na zdj?ciach w bazie Filmoteki Narodowej ? Fototeka ”

[1] Ja po prostu jestem st?d (podkrakowska.pl) . [dost?p 2013-03-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].

[2] Noc listopadowa , [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dost?p 2022-02-01] .

[3] Stanisław Wyspia?ski ?Noc listopadowa” (1978) . VOD TVP. [dost?p 2022-02-01]. ( pol. ) .

[4] Cmentarz parafialny Krakow Salwator ? wyszukiwarka osob pochowanych [online], krakowsalwator.artlookgallery.com [dost?p 2020-05-21] .

[5] Z okazji srebrnego jubileuszu Polski Ludowej. Dekoracja zasłu?onych działaczy najwy?szymi odznaczeniami . ?Dziennik Polski”. Rok XXV, Nr 170 (7906), s. 1, 4, 19 lipca 1969. Krakow. [dost?p 2023-05-02].

[6] M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 ?za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[7] M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 606 ?za zasługi dla polskiej sceny”.

[8] M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410 ? Uchwała Rady Pa?stwa z dnia 28 stycznia 1955 r. nr 0/245 ? na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[9] Nagrody Pa?stwowe za osi?gni?cia w dziedzinie nauki, post?pu technicznego, literatury i sztuki . ??ycie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy ?Czytelnik”. [dost?p 2024-05-29].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

1974?1980	Ludmiła Kasatkina i Małgorzata Pritulak (1974) Jadwiga Bara?ska , Zofia Jaroszewska i Maja Komorowska (1975) Jadwiga Jankowska-Cie?lak (1977) Halina Łabonarska (1979) Dorota Stali?ska (1980)
1981?1990	Mirosława Marcheluk (1981) Dorota Stali?ska (1984) Ewa Błaszczyk (1985) Ewa Wi?niewska (1986) Magda Teresa Wojcik (1987) Maria Chwalibog i Gra?yna Szapołowska (1988) Krystyna Janda (1990)
1991?2000	Ryszarda Hanin (1991) Teresa Budzisz-Krzy?anowska (1992) Anna Dymna (1993) Gra?yna Bł?cka-Kolska i Stanisława Celi?ska (1994) Magdalena Cielecka (1995) Maja Komorowska (1996) Jadwiga Jankowska-Cie?lak (1997) Maja Ostaszewska (1998) Katarzyna Figura (1999) Maja Ostaszewska (2000)
2001?2010	Ewa Kasprzyk i Kinga Preis (2001) Katarzyna Figura (2003) Krystyna Feldman (2004) Karolina Gruszka i Krystyna Janda (2005) Jowita Budnik (2006) Danuta Szaflarska (2007) Swietłana Chodczenkowa (2008) Agata Buzek (2009) Magdalena Boczarska (2010)
2011?2020	Roma G?siorowska (2011) Agnieszka Grochowska (2012) Agata Kulesza (2013) Zofia Wichłacz (2014) Agnieszka Grochowska (2015) Aleksandra Konieczna (2016) Jowita Budnik i Eliane Umuhire (2017) Gra?yna Bł?cka-Kolska (2018) Magdalena Boczarska (2019) Magdalena Kole?nik (2020)
2021?2030	Maria D?bska (2021) Dorota Pomykała (2022) Lena Gora (2023)