Zbrosławice

Zbrosławice
	wie?
	; O?rodek je?dziecki w Zbrosławicach (2005)
Pa?stwo	Polska
Wojewodztwo	?l?skie
Powiat	tarnogorski
Gmina	Zbrosławice
Liczba ludno?ci (2017)	2553
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	42-674
Tablice rejestracyjne	STA
SIMC	0225302
	Poło?enie na mapie gminy Zbrosławice Zbrosławice
	Poło?enie na mapie Polski Zbrosławice
	Poło?enie na mapie wojewodztwa ?l?skiego Zbrosławice
	Poło?enie na mapie powiatu tarnogorskiego Zbrosławice
	50°24′57″N 18°45′08″E / 50,415833 18,752222
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Zbrosławice ( niem. Broslawitz , Dramatal-West 1936?1945 ^[3]) ? wie? sołecka w Polsce , poło?ona w wojewodztwie ?l?skim , w powiecie tarnogorskim , w gminie Zbrosławice .

Zdaniem geografa Roberta Krzysztofika, Zbrosławice miały uzyska? lokacj? miejsk? przed 1300 rokiem i zosta? zdegradowane przed 1700 rokiem ^[4].

Charakterystyka [ edytuj | edytuj kod ]

Wie? le?y w dolinie Dramy . Istniej?cy w Zbrosławicach mikroklimat sprzyja leczeniu chorob układu oddechowego i nerwowego. Obecnie funkcjonuj? we wsi: Dom Pomocy Społecznej prowadzony w K?pczowicach przez OO. Kamilianow ^[5] oraz Stacja Opieki ? Caritas ” w Zbrosławicach ^[6].

Nazwa [ edytuj | edytuj kod ]

Nazwa patronimiczna powstała z nazwy osobowej (imienia) Zbrosław , z formantem - ice , oznaczaj?cym, ?e jest to osada 'potomkow Zbrosława' (st?d liczba mnoga) ^[7].

Około 1300 roku w łaci?skiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. "Ksi?ga uposa?e? biskupstwa wrocławskiego") miejscowo?? wymieniona jest jako Sbroslawitz ^[8].

W alfabetycznym spisie miejscowo?ci na terenie ?l?ska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowo?? wyst?puje pod polsk? nazw? Broslawice oraz nazw? zgermanizowan? Broslawitz ^[9]. Topograficzny słownik Prus z 1835 roku notuje wie? pod polsk? nazw? Brosławice , a tak?e niemieck? Broslawitz ^[10].

Administracja III Rzeszy poł?czyła z dniem 1 pa?dziernika 1936 gminy Zbrosławice i Ptakowice w now? gmin? o nazwie Dramatal ('dolina Dramy'), likwiduj?c jednocze?nie tradycyjne nazwy polskiego pochodzenia Ptakowitz (wie?), Broslawitz (wie?) i Kempczowitz (cz??? wsi), przy czym wie? Zbrosławice z K?pczowicami otrzymały niemieck? nazw? Dramatal-West ^[11] ('zachodnia dolina Dramy').

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Miejscowo?? poło?ona na wschod od Pyskowic i na zachod od Tarnowskich Gor. Pierwotnie teren zajmowany przez obecn? wie? Zbrosławice znajdował si? na rubie?y terytorium plemiennego Opolan, na przełomie XIII i XIV w. istniej?ca ju? wowczas wie? rycerska le?ała w ko?cielnym okr?gu pyskowickim i kasztelanii toszeckiej, a po?niej w ksi?stwie toszeckim.

Zbrosławice po raz pierwszy s? wymienione około 1300 roku we wspomnianej Liber fundationis Episcopatus Vratislaviensis . Wszelkie hipotezy o wcze?niejszych zapisach Zbrosławic, jak np. z 1235 ^[12] i 1256 r., s? bł?dne. Niepo?wiadczona ?adnym dokumentem jest rownie? bł?dna hipoteza o nadaniu w XIII w. Zbrosławicom praw miejskich. Tak?e układ przestrzenny wsi nie wskazuje istnienia jakichkolwiek ?ladow kreowania miasta. Prawdopodobnie hipoteza o rzekomej miejsko?ci Zbrosławic powstała z nierzetelnej interpretacji zapisu w Liber fundationis Episcopatus Wratislaviensis , gdzie Zbrosławice wyst?piły w tytule okr?gu wraz z parafialnymi ju? wowczas Pyskowicami, cho? w wyszczegolnieniu osad tego okr?gu brak informacji o statusie miasta dla Zbrosławic, co w przypadku miast jest wyra?nie podkre?lone w dokumencie.

W XIX wieku wła?cicielami okolicznych dobr była rodzina Baildonow z Łubia .

Zbrosławice (wraz z K?pczowicami i Nierad?) dopiero w 1818 r. utraciły administracyjny zwi?zek z Toszkiem i Gliwicami, kiedy to zostały przył?czone do powiatu bytomskiego, a po jego podziale w 1873 r. znalazły si? w powiecie tarnogorskim. W latach 1922?1945 Zbrosławice pozostawały w granicach Niemiec, wchodz?c najpierw w skład resztkowego powiatu tarnogorskiego (Restkreis Tarnowitz), a nast?pnie powiatu bytomsko-tarnogorskiego (Landkreis Beuthen-Tarnowitz, 1927?1945).

Historyczne cz??ci Zbrosławic [ edytuj | edytuj kod ]

Obecne Zbrosławice składaj? si? z trzech (dawniej samodzielnych) wsi, poło?onych wzdłu? obecnej ul. Wolno?ci:

Zbrosławice (wła?ciwe, poło?one na wschodzie, do ul. Szkolnej wł?cznie) z centrum przy ko?ciele Wniebowzi?cia NMP i pałacu ;
K?pczowice ( niem. Kempczowitz ; poło?ona po?rodku dzisiejszych Zbrosławic, na zachod od ul. Szkolnej, niem. Kempczowitz ) to wie? zało?ona w wiekach ?rednich, prawdopodobnie starsza ni? Zbrosławice. Johannes Chrz?szcz datuje j? na 1256 rok jako wie? uiszczaj?c? dziesi?cin? w zbo?u na rzecz proboszcza pyskowickiego. Podany przez niego rok nie jest jednak pewny. K?pczowice zostały ostatecznie wcielone do Zbrosławic w 1928 roku ^[13];
Nierada ( niem. Nierada ; poło?ona na zachodzie dzisiejszych Zbrosławic, mi?dzy Kamie?cem a K?pczowicami ? w rejonie ul. Hutniczej) nale?y do parafii w Kamie?cu. Została wł?czona do K?pczowic, a z nimi do dzisiejszych Zbrosławic.

Zabytki [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Pa?stwowy Rejestr Nazw Geograficznych ? miejscowo?ci ? format XLSX , Dane z pa?stwowego rejestru nazw geograficznych ? PRNG, Głowny Urz?d Geodezji i Kartografii , 5 listopada 2023, identyfikator PRNG : 160425
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerow Adresowych , Poczta Polska S.A. , pa?dziernik 2022, s. 1617 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Rozporz?dzenie Ministrow: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywroceniu i ustaleniu urz?dowych nazw miejscowo?ci ( M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262 )
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 86-87.
↑ Wspolnoty Kamilia?skie [online], KAMILIANIE.EU [dost?p 2020-02-28] ( pol. ) .
↑ Caritas , Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Caritas Diecezji Gliwickiej [online], Caritas Diecezji Gliwickiej [dost?p 2020-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-28] ( pol. ) .
↑ Henryk Borek, Gorny ?l?sk w ?wietle nazw miejscowych , Opole 1988.
↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
↑ Knie 1830 ↓ , s. 71.
↑ J.G. Muller 1835 ↓ , s. 429.
↑ "Amts-Blatt des Preußischen Regierung in Oppeln", Jg. 121, Stuck 35, 29.08.1936, S. 246, No. 522.
↑ Jak podrabiano dokumenty w Strzelcach Opolskich. Regiopedia, Opolskie, encyklopedia regionow [online], opolskie.regiopedia.pl [dost?p 2016-04-27] .
↑ Dramatal

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Johann Georg J.G. Knie Johann Georg J.G. , Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dorfer, Flecken, Stadte und andern Orte der Konigl. Preuß. Provinz Schlesien ... , Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 ( niem. ) .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Zbrosławice - historia miejscowo?ci i parafii
Zbrosławice
Brosławice , [w:] Słownik geograficzny Krolestwa Polskiego , t. I: Aa ? Dereneczna, Warszawa 1880, s. 382 .

[prng-1] Pa?stwowy Rejestr Nazw Geograficznych ? miejscowo?ci ? format XLSX , Dane z pa?stwowego rejestru nazw geograficznych ? PRNG, Głowny Urz?d Geodezji i Kartografii , 5 listopada 2023, identyfikator PRNG : 160425

[2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerow Adresowych , Poczta Polska S.A. , pa?dziernik 2022, s. 1617 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[MP-3] Rozporz?dzenie Ministrow: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywroceniu i ustaleniu urz?dowych nazw miejscowo?ci ( M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262 )

[4] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 86-87.

[5] Wspolnoty Kamilia?skie [online], KAMILIANIE.EU [dost?p 2020-02-28] ( pol. ) .

[6] Caritas , Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Caritas Diecezji Gliwickiej [online], Caritas Diecezji Gliwickiej [dost?p 2020-02-28] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-28] ( pol. ) .

[7] Henryk Borek, Gorny ?l?sk w ?wietle nazw miejscowych , Opole 1988.

[8] Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online

[CITEREFKnie183071-9] Knie 1830 ↓ , s. 71.

[CITEREFJ.G._Muller1835429-10] J.G. Muller 1835 ↓ , s. 429.

[autonazwa7-11] "Amts-Blatt des Preußischen Regierung in Oppeln", Jg. 121, Stuck 35, 29.08.1936, S. 246, No. 522.

[12] Jak podrabiano dokumenty w Strzelcach Opolskich. Regiopedia, Opolskie, encyklopedia regionow [online], opolskie.regiopedia.pl [dost?p 2016-04-27] .

[13] Dramatal

[:a-14] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v W wyniku plebiscytu na Gornym ?l?sku (1921) wi?ksza cz??? powiatu Tarnowitz przeszła pod władz? polsk?, z ktorej utworzono powiat tarnogorski. Fragmenty powiatu Tarnowitz, ktore pozostały w Niemczech utrzymano przy szcz?tkowym powiecie Tarnowitz do 1 stycznia 1927, kiedy to poł?czono go z okrojonym powiatem Beuthen w nowy powiat Beuthen-Tarnowitz

[:b-15] Obszary dworskie zniesiono w Polsce w 1924, a w Niemczech w 1928

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[A]

[B]

sołectwa	Boniowice Czekanow Jasiona Ja?kowice Kamieniec Karchowice Kopienica Ksi??y Las Laryszow Łubie Łubki Miedary Przezchlebie Ptakowice Szałsza ?wi?toszowice Wieszowa Wilkowice Zawada Zbrosławice Ziemi?cice
miejscowo?ci niesołeckie	Łubki
Integralne cz??ci miejscowo?ci	D?browa Gaj Glinice K?pczowice Kopacz Konary Kopanina Krasowe Ku?nica Łubie Dolne Łubie Gorne Nierada Osiedle Osiedle Wilkowice Piekło Wygiełzow

Przynale?no?? wojewodzka	prow. ?l?sk , rejencja opolska (1873?1919) prow. Gorny ?l?sk , rejencja opolska (1919?22/27 ^[A]) woj. ?l?skie (1922?39) woj. ?l?skie (1945?50) woj. katowickie (1950?53) woj. stalinogrodzkie (1953?56) woj. katowickie (1956?75)
Miasta (1873?1975)	Brzeziny ?l?skie (1951?75) Brzozowice-Kamie? (1962?72) Miasteczko ?l?skie ( Georgenberg ) (1892?1945 i 1963?75) Piekary ?l?skie (od 1947) Radzionkow (1951?75) Strzybnica (1967?75) Tarnowskie Gory ( Tarnowitz )
Gminy wiejskie jednostkowe (1873?1945)	Bobrowniki ( Bobrownik ) Boruszowice ( Boruschowitz ) Brynica ( Brinitz ) Chechło Nowe ( Neu Chechlau ) (do 1929 → ) Chechło Stare ( Alt Chechlau ) (do 1929 → ) Glinice ( Glinitz ) Gorniki ( Friedrichswille ) (do 1926 → ^[A]) Grzybowice ( Grzibowitz , 1877 Pilzendorf ) (do 1926 → ^[A]) J?drysek ( Jendryssek ) (do 1933 → ) K?pczowice ( Kempczowitz ) (do 1926 → ^[A]) Kolonia Grzybowska ( Marienau ) (do 1877) Kolonia Wieszowska ( Philippsdorf ) (do 1877) Konary ( Kunary ) (do przed 1908) Kozłowa Gora ( Koslowagora ) Kunszt ( Friedrichsgrube ) (do przed 1885) Laryszow ( Larischhof ) (do 1926 → ^[A]) Lasowice ( Lassowitz ) (do 1940) Miasteczko ( Georgenberg ) (do 1890 → ) Miedary ( Miedar ) (do 1926 → ^[A]) Mikołeska ( Mikoleska ) ( ← od 1922) Mikulczyce ( Mikultschutz ) (do 1926 → ^[A]) Nakło ( Naklo ) Nierada ( Nierada ) (do przed 1908) Opatowice ( Oppatowitz ) Orzech ( Orzech ) Piaseczna ( Piassetzna ) (do 1939) Piekary Rudne ( Rudy-Piekar ) (do 1939) Pniowiec ( Groß Pniowitz , 1908 Pniowitz ) (do 1939) Ptakowice ( Ptakowitz ) (do 1926 → ^[A]) Radzionkow ( Radzionkau ) Repty Nowe ( Neu Repten ) Repty Stare ( Repten ) Rybna ( Rybna ) (do 1941) Sowice ( Sowitz ) Stolarzowice ( Stollarzowitz ) (do 1926 → ^[A]) Sucha Gora ( Trockenberg ) ?wierklaniec (od 1924) Tarnowice Stare ( Alt Tarnowitz ) Truszczyca ( Truschutz ) (do 1933 → ) Wieszowa ( Wieschowa ) (do 1926 → ^[A]) Wilkowice ( Groß Wilkowitz ) (do 1926 → ^[A]) Wilkowice-Osiedle ( Georgendorf ) (do przed 1908) Zbrosławice ( Broslawitz ) (do 1926 → ^[A]) ?yglin ( Groß Zyglin ) ?yglinek ( Klein Zyglin )
Obszary dworskie (1873?1924/28 ^[B])	Bibiela ( Bibiella ) (do 1924) Bobrowniki ( Bobrownik ) (do 1924) Chechło Stare ( Alt Chechlau ) (do 1923) Grzybowice ( Grzibowitz , 1877 Pilzendorf ) (do 1926 → ^[A]) J?drysek ( Jendryssek ) (do 1924) Karłuszowiec - Segiet ( Karlshof-Segeth ) (1909?24) K?pczowice ( Kempczowitz ) (do 1926 → ^[A]) Konary ( Kunary ) (do przed 1908) Kopanina ( Kopanina ) (1904?1926 → ^[A]) Kozłowa Gora ( Koslowagora , Ziegenberg ) (do 1924) Lasowice - Sowice ( Lassowitz-Sowitz , 1922 Lasowice ) (do 1924) Miedary ( Miedar ) (do 1926 → ^[A]) Mikołeska ( Mikoleska ) ( ← 1922?24) Mikulczyce ( Mikultschutz ) (do 1926) Nakło ( Naklo ) (do 1924) Opatowice ( Oppatowitz ) (do 1924) Orzech ( Orzech ) (do 1924) Pasieki ( Passiecken ) (do 1924) Piaseczna ( Piassetzna ) (do 1924) Piekary Rudne ( Rudy-Piekar ) (do 1923) Pniowiec ( Groß Pniowitz ) (do przed 1908) Ptakowice ( Ptakowitz ) (do 1926 → ^[A]) Radzionkow ( Radzionkau ) (do 1924) Repty Stare ( Repten ) (do 1924) Rybna ( Rybna ) (do 1923) Stolarzowice ( Stollarzowitz ) (do 1926 → ^[A]) Strzybnica ( Friedrichshutte ) (do 1924) Sucha Gora ( Trockenberg ) (do 1924) Tarnowice Stare ( Alt Tarnowitz ) (do 1924) ?wierklaniec ( Neudeck ) (do 1924) Truszczyca ( Truschutz ) (do 1923) Wieszowa ( Wieschowa ) (do 1926 → ^[A]) Wilkowice ( Groß Wilkowitz ) (do 1926 → ^[A]) Zbrosławice ( Broslawitz ) (do 1926 → ^[A]) ?yglinek ( Klein Zyglin ) (do 1924)
Gminy wiejskie zbiorowe (1945?54 i 1973?75)	Bobrowniki (1945?54) Boruszowice (1945?54) Brzeziny ?l?skie (1945?51) Brzozowice-Kamie? (1945?54) D?browka Wielka (1945?54) Krupski Młyn (1973?75) Miasteczko ?l?skie (Miasteczko) (1946?54) Miedary ( ← 1951?54) Nakło (Nakło ?l?skie) (1945?46 i 1973?75) Piekary ?l?skie (1945?46) Radzionkow (1945?51) Repty Stare (1945?54) Stolarzowice ( ← 1951?54 i 1973?75) Strzybnica (1945?54) ?wierklaniec (1945?54 i 1973?75) Tarnowice Stare (1945?46) T?pkowice (1973?75) Tworog ( ← 1951?54 i 1973?75) Wieszowa ( ← 1951?54) Zbrosławice ( ← 1951?54 i 1973?75) ?yglin (1945?46)
Gromady (1954?72)	Bobrowniki (1954?72) Boruszowice (1954?72) Brzozowice-Kamie? (1954) D?browka Wielka (1954?57) Kozłowa Gora (1954?72) ~~Krupski Młyn~~ ( ← ~~1956~~ ) Miasteczko ?l?skie (1954?57) Miedary (1954?72) Nakło (1954?57) O?arowice ( ← 1957?72) Pot?pa (1954?61) Repty (1954?72) Rybna (1954?61) Stolarzowice (1954?57) Strzybnica (1954?57) Sucha Gora (1954?72) ?wierklaniec (1954?72) T?pkowice ( ← 1957?72) Tworog (1954?72) Wieszowa (1954?57) Wojska (1954?72) Zbrosławice (1954?57) ?yglin (1954?72)
Osiedla (1954?72)	Brzozowice-Kamie? (do 1962) D?browka Wielka (1958?72) Krupski Młyn ( ← ) (1956?72) Miasteczko ?l?skie (1958?63) Nakło (1958?72) Stolarzowice (1958?72) Strzybnica (1958?66) Wieszowa (1958?72) Zbrosławice (1958?72)