Zawał mozgu

Zawał mozgu
	Infarctus cerebri
	; Obraz TK prawostronnego zawału mozgu (lewa strona zdj?cia)
	Klasyfikacje
ICD-10	I63 ; Zawał mozgu

Zawał mozgu , udar niedokrwienny mozgu ? udar mozgu spowodowany niedokrwieniem. Od zawału nale?y odro?ni? dwa inne rodzaje udarow: krwotok ?rodmozgowy i krwotok podpaj?czynowkowy .

Klasyfikacja [ edytuj | edytuj kod ]

W?rod zawałow mozgu wyro?nia si?: zawały mia?d?ycowe, zatory pochodzenia sercowego ^[1] i zawały lakunarne w obr?bie małych naczy?. Dalsza klasyfikacja zawałow mozgu zwi?zana jest z rodzajem zamkni?tego naczynia t?tniczego (np. zawał w obszarze t?tnicy mozgu ?rodkowej , zawał w obszarze t?tnicy mo?d?kowej dolnej tylnej) i to ona determinuje jaki zespoł objawow b?dzie towarzyszył danemu zawałowi mozgu.

Inny podział zawałow mozgu to tzw. klasyfikacja oksfordzka, według ktorej wyro?nia si?:

TACI ( total anterior circulation infarct ), czyli zawał mozgu w obszarze całego przedniego unaczynienia tzn. t?tnicy ?rodkowej i t?tnicy przedniej mozgu

PACI ( partial anterior circulation infarct ), czyli cz??ciowy zawał mozgu z zakresu t?tnicy przedniej lub ?rodkowej

LACI ( lacunar infarct ), czyli zawał lakunarny albo zatokowaty

POCI ( posterior circulation infarct ), czyli zawał mozgu w obszarze unaczynienia tylnego, tzn. kr?gowo-podstawnego ^[2].

Te cztery typy okre?laj? rozległo?? zawału, nasilenie objawow, rokowanie oraz najbardziej prawdopodobn? przyczyn? ^[3]^[4].

Objawy [ edytuj | edytuj kod ]

Objawy zawału mozgu s? okre?lone przez topograficzn? lokalizacj? ogniska uszkodzenia mozgowia. I tak, je?li uszkodzenie obejmuje kor? mozgu ruchow?, to pojawia si? przeciwstronny niedowład, je?li czuciow? ? przeciwstronne zaburzenie czucia, wzrokow? ? korowe zaburzenia widzenia. W przypadku lokalizacji ogniska zawału w pniu mozgu objawy towarzysz?ce b?d? układa? si? w jeden z naprzemiennych zespołow pniowych: zespoł Wallenberga , zespoł Webera , zespoł Millarda i Gublera , zespoł Foville'a , zespoł Benedikta lub inne rzadsze ^[5].

Leczenie [ edytuj | edytuj kod ]

Od ko?ca lat 90., na wzor leczenia ostrego zawału serca, wprowadzono do leczenia udaru niedokrwiennego mozgu leki trombolityczne. S? to leki aktywuj?ce tromboliz? , czyli "rozpuszczanie" skrzepu b?d?cego przyczyn? niedokrwienia mozgu. Leczenie nale?y wykona? w trybie nagłym, dora?nym, najszybciej jak to jest mo?liwe, w trakcie tak zwanego okna terapeutycznego, ktore dla obecnie stosowanego leku ? rt-PA (rekombinowany tkankowy aktywator plazminogenu ) ? podawanego do?ylnie wynosi do 4,5 godziny od pierwszych objawow (w szczegolnych wypadkach do sze?ciu godzin). W Polsce, od roku 2003, na podstawie wytycznych Narodowego Programu Profilaktyki i Leczenia Chorob Sercowo-Naczyniowych POLKARD 2003?2005, prowadzone jest leczenie trombolityczne w udarze niedokrwiennym w specjalnie przygotowanych do tego oddziałach udarowych. Warunkiem podj?cia leczenia trombolitycznego jest dotarcie chorego z ostrym udarem niedokrwiennym mozgu do specjalistycznego o?rodka prowadz?cego leczenie przed upływem 4,5 godziny od zachorowania oraz brak przeciwwskaza? do takiego leczenia.

Mechaniczna trombektomia [ edytuj | edytuj kod ]

Innym dost?pnym rodzajem leczenia w ostrym udarze niedokrwiennym jest bezpo?rednie usuni?cie skrzepliny ze ?wiatła t?tnicy. Osi?ga si? to poprzez wprowadzenie cewnika do t?tnicy udowej , nast?pnie kieruje si? go do kr??enia mozgowego i za pomoc? urz?dzenia przypominaj?cego korkoci?g chwyta si? skrzep, a nast?pnie usuwa go z organizmu. Jak wykazały badania kliniczne mechaniczna embolektomia okazała si? skutecznym sposobem na przywrocenie przepływu krwi u pacjentow, ktorzy nie byli w stanie przyjmowa? lekow trombolitycznych, lub dla ktorych tromboliza do?ylna była nieskuteczna. Trombektomi? przeprowadza si? do 6 godziny od pocz?tku udaru, w wyj?tkowych przypadkach nawet do 24 godziny ^[6]. W Polsce od jesieni 2018 roku istnieje program pilota?owy obejmuj?cy od lipca 2019 ka?de wojewodztwo w ktorym to jest wyznaczony CILUM (Centrum Interwencyjnego Leczenia Udaru Mozgu) ktory przeprowadza zabiegi trombektomii 24 godziny na dob?, 7 dni w tygodniu ^[7].

Angioplastyka i stentowanie [ edytuj | edytuj kod ]

Angioplastyka i implantacja stentow naczyniowych zacz?ły by? uwa?ane za realnie mo?liwe w leczeniu ostrego udaru niedokrwiennego mozgu. W systematycznego przegl?dzie sze?ciu jednoo?rodkowych bada?, obejmuj?cych ł?cznie 300 pacjentow, z implantacj? stentu do wewn?trz czaszki w objawowym zw??eniu t?tnic wewn?trzczaszkowych, osi?gni?to zadowalaj?ce efekty (redukcja do zw??enia poni?ej 50%) w 90?98%, a cz?sto?? powa?nych powikła? okołozabiegowych wahała si? w zakresie 4?10%. Cz?sto?? restenozy i udaru mozgu po zabiegu utrzymywały si? rownie? na mo?liwym do zaakceptowania poziomie. ^[8] Dane te sugeruj?, ?e du?e, randomizowane badanie jest potrzebne do pełnej oceny ewentualnych korzy?ci terapeutycznych zwi?zanych z tym leczeniem.

Profilaktyka [ edytuj | edytuj kod ]

Z uwagi na du?e trudno?ci w leczeniu zawału mozgu bardzo wa?na dla ograniczenia zachorowalno?ci na udar niedokrwienny jest odpowiednia profilaktyka. Obejmuje ona przede wszystkim wczesne wykrywanie zw??e? t?tnic domozgowych (zwłaszcza tych najgro?niejszych, w t?tnicach szyjnych) i ich odpowiednie leczenie zabiegowe, czyli endarterektomi? t?tnicy szyjnej .

Do profilaktyki zawału mozgu nale?y tak?e stosowanie ogolnych zasad profilaktyki mia?d?ycy: dieta niskotłuszczowa, zwalczanie nadci?nienia t?tniczego, unikanie palenia tytoniu.

Klasyfikacja ICD10 [ edytuj | edytuj kod ]

kod ICD10	nazwa choroby
ICD-10 : I63	Zawał mozgu
ICD-10 : I63.0	Zawał mozgu spowodowany przez zakrzep t?tnic przedmozgowych
ICD-10 : I63.1	Zawał mozgu spowodowany przez zator t?tnic przedmozgowych
ICD-10 : I63.2	Zawał mozgu spowodowany przez nieokre?lon? niedro?no?? lub zw??enie t?tnic przedmozgowych
ICD-10 : I63.3	Zawał mozgu spowodowany przez zakrzep t?tnic mozgowych
ICD-10 : I63.4	Zawał mozgu spowodowany przez zator t?tnic mozgowych
ICD-10 : I63.5	Zawał mozgu spowodowany przez nieokre?lon? niedro?no?? lub zw??enie t?tnic mozgowych
ICD-10 : I63.6	Zawał mozgu spowodowany przez zakrzep ?ył mozgowych, nieropny
ICD-10 : I63.8	Inny zawał mozgu
ICD-10 : I63.9	Zawał mozgu nieokre?lony

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Allan H. Ropper, Raymond Delacy Adams, Robert F. Brown, Maurice Victor: Adams and Victor's principles of neurology . New York: McGraw-Hill Medical Pub. Division, 2005. ISBN 0-07-141620-X .
↑ Janusz Siebert, Andrzej Basi?ski, Walenty Michał Nyka: Udar mozgu : post?powanie diagnostyczne i terapia w ostrym okresie udaru . Gda?sk: Via Medica, 2006, s. 9. ISBN 83-60072-37-X .
↑ J. Bamford, P. Sandercock, M. Dennis, J. Burn i inni. Classification and natural history of clinically identifiable subtypes of cerebral infarction. . ?Lancet”. 337 (8756), s. 1521-6, Jun 1991. PMID : 1675378 .
↑ JM. Bamford. The role of the clinical examination in the subclassification of stroke. . ?Cerebrovasc Dis”. 10 Suppl 4, s. 2-4, 2000. PMID : 11070389 .
↑ Peter Duus, Rolf Hassler: Diagnostyka topograficzna w neurologii: anatomia, fizjologia, klinika . Warszawa: Pa?st. Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1989. ISBN 83-200-1444-1 .
↑ Matthew R.B. M.R.B. Evans Matthew R.B. M.R.B. i inni , Revolution in acute ischaemic stroke care: a practical guide to mechanical thrombectomy , 2017 .
↑ Aktualizacja wykazu realizatorow przezcewnikowej trombektomii mechanicznej w pilota?u [online], www.politykazdrowotna.com [dost?p 2019-12-03] .
↑ CP. Derdeyn, MI. Chimowitz. Angioplasty and stenting for atherosclerotic intracranial stenosis: rationale for a randomized clinical trial. . ?Neuroimaging Clin N Am”. 17 (3), s. 355-63, viii-ix, Aug 2007. DOI : 10.1016/j.nic.2007.05.001 . PMID : 17826637 .

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Rowland LP (red) "Neurologia Merritta" (tłum.: Kwieci?ski H i Kami?ska AM), Elselvier Urban&Partner, Wrocław, 2008, ISBN 83-89581-11-6 .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Aktualne wytyczne w zakresie post?powania z chorymi z podejrzeniem udaru niedokrwiennego mozgu (2007 rok)

Przeczytaj ostrze?enie dotycz?ce informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii .

[1] Allan H. Ropper, Raymond Delacy Adams, Robert F. Brown, Maurice Victor: Adams and Victor's principles of neurology . New York: McGraw-Hill Medical Pub. Division, 2005. ISBN 0-07-141620-X .

[2] Janusz Siebert, Andrzej Basi?ski, Walenty Michał Nyka: Udar mozgu : post?powanie diagnostyczne i terapia w ostrym okresie udaru . Gda?sk: Via Medica, 2006, s. 9. ISBN 83-60072-37-X .

[Bamford-1991-3] J. Bamford, P. Sandercock, M. Dennis, J. Burn i inni. Classification and natural history of clinically identifiable subtypes of cerebral infarction. . ?Lancet”. 337 (8756), s. 1521-6, Jun 1991. PMID : 1675378 .

[Bamford-2000-4] JM. Bamford. The role of the clinical examination in the subclassification of stroke. . ?Cerebrovasc Dis”. 10 Suppl 4, s. 2-4, 2000. PMID : 11070389 .

[5] Peter Duus, Rolf Hassler: Diagnostyka topograficzna w neurologii: anatomia, fizjologia, klinika . Warszawa: Pa?st. Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1989. ISBN 83-200-1444-1 .

[6] Matthew R.B. M.R.B. Evans Matthew R.B. M.R.B. i inni , Revolution in acute ischaemic stroke care: a practical guide to mechanical thrombectomy , 2017 .

[7] Aktualizacja wykazu realizatorow przezcewnikowej trombektomii mechanicznej w pilota?u [online], www.politykazdrowotna.com [dost?p 2019-12-03] .

[pmid-8] CP. Derdeyn, MI. Chimowitz. Angioplasty and stenting for atherosclerotic intracranial stenosis: rationale for a randomized clinical trial. . ?Neuroimaging Clin N Am”. 17 (3), s. 355-63, viii-ix, Aug 2007. DOI : 10.1016/j.nic.2007.05.001 . PMID : 17826637 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]