Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wymieranie
,
wygini?cie
,
ekstynkcja
? proces zanikania
gatunkow
lub innej grupy
taksonomicznej
. Najcz??ciej naturalny proces zwi?zany z istnieniem ?ycia na Ziemi i towarzysz?cy jego istnieniu od samego pocz?tku. W skali milionow lat szacuje si? tempo wymierania gatunkow na zanikni?cie jednego gatunku co rok do pi?ciu lat. Na wielko?? t? ogromny wpływ maj? jednak okresowo nast?puj?ce
masowe wymierania
. Pomi?dzy nimi tempo wymierania jest niewielkie, szacowane na wymarcie jednego gatunku co kilkaset lat
[1]
. Wpływem cywilizacji ludzkiej tłumaczy si? zwi?kszone tempo wymierania gatunkow dokumentowane od kilkudziesi?ciu tysi?cy lat, zwłaszcza w okresie ostatnich kilkuset lat. Wspołcze?nie, według ro?nych ocen, wymiera od 5 tysi?cy do 500 tysi?cy gatunkow rocznie
[1]
.
Istniej? ro?ne przyczyny, ktore bezpo?rednio lub po?rednio mog? doprowadzi? do wygini?cia gatunku. Najpro?ciej mo?na tu mowi? o niemo?no?ci przetrwania lub
reprodukcji
w danym
?rodowisku naturalnym
oraz niemo?no?ci przemieszczenia si? do nowego, gdzie przetrwanie i rozmna?anie byłoby mo?liwe. Wymarcie mo?e nast?pi? nagle, np. przez toksyczne
zanieczyszczenie
siedliska
lub te? stopniowo, kiedy gatunek przegrywa we
wspołzawodnictwie
o
pokarm
z innym, silniejszym i lepiej przystosowanym gatunkiem (z tego powodu co roku wymieraj? ?rednio trzy gatunki ptakow). Inne powody wygini?? to m.in.:
- przyczyny genetyczne i
demograficzne
,
- degradacja
siedliska
,
- przemieszczenie z siedliska (przez ludzi, katastrofy naturalne, jak
powodzie
),
- choroby,
- wspołzawodnictwo,
- zmiany klimatyczne i geologiczne,
- wybicie (my?listwo, kłusownictwo,
przełowienie
).
Bardzo cz?sto zachodzi
synergiczne
wspołdziałanie ro?nych czynnikow, np. populacja zredukowana przez łowiectwo mo?e łatwiej ulec konkurencyjnemu wyparciu przez inn? populacj?.
- ↑
a
b
G. Dobrza?ski, B.M. Dobrza?ska, D. Kiełczewski:
Ochrona ?rodowiska przyrodniczego
. Białystok: Wydawnictwo Ekonomia i ?rodowisko, 1997.
ISBN
83-85792-44-9
.
brak strony w ksi??ce