Wojna rosyjsko-perska 1826-1828
| wojny persko-rosyjskie
|
Transport rosyjskich dział
|
| Czas
|
1826?1828
|
| Miejsce
|
płd. Kaukaz, płn. Iran
|
| Terytorium
|
Kaukaz
|
| Wynik
|
zwyci?stwo Rosjan
|
| Strony konfliktu
|
|
|
| Dowodcy
|
|
|
| Siły
|
|
|
| Straty
|
|
|
| brak wspołrz?dnych
|
|
|
Wojna rosyjsko-perska
? ostatnia z cyklu
wojen rosyjsko-perskich
, stoczona w latach 1826?1828 (poprzednie cztery wojny miały miejsce w latach: 1651?1653, 1722?1723, 1796 i 1806?1813).
Po podpisaniu układu pokojowego w Gulistanie, ko?cz?cego
wojn? rosyjsko?persk? z lat 1804?1813
, szach perski
Fath Ali Szah
zwrocił si? przeciwko
Brytyjczykom
, ktorzy wykorzystuj?c konflikt, zaj?li niektore rejony
Persji
.
Po obj?ciu tronu przez
Mikołaja I
w roku 1825, do Persji wysłany został
Aleksander Mienszykow
, ktorego zadaniem było zaproponowanie władcy perskiemu sojuszu skierowanego przeciwko
Turcji
. Plan ten spalił jednak?e na panewce, a w?rod przyczyn wymienia si? m.in. szorstkie obycie Mienszykowa, jak rownie? aroganckie zachowanie Fatha Ali Szaha. Wiosn? 1826 r. na wysłannika rosyjskiego nało?ono areszt domowy.
19 lipca
?
/31 lipca 1826 armia perska, licz?ca 30 tys. ludzi, dowodzona przez
Abbasa Mirz?
[1]
, bez wypowiedzenia wojny przekroczyła granic? rosyjsk?, wkraczaj?c na tereny
chanatow
Tałysz oraz Karabach.
Krotko po wkroczeniu armii perskiej, na stron? Ali Szaha przeszła ludno?? zamieszkuj?ca chanaty Baku, Quba i Tałysz. Na wie?? o tym rosyjski gubernator
Kaukazu
Aleksiej Jermołow
nakazał ewakuacj? ludno?ci z Jelizawietpola (obecnie
Gand?a
). Nast?pnie na czele nielicznego wojska wycofał si? do
?u?y
, gdzie oblegany przez siły perskie przebywał do 5 wrze?nia, do chwili nadci?gni?cia posiłkow generała
Waleriana Madatowa
. Tego samego dnia Madatow zaj?ł Jelizawietpol.
W tej sytuacji Abbas Mirza przerwał obl??enie ?u?y i skierował si? ku siłom Madatowa. W mi?dzyczasie oddziały Madatowa wzmocnione zostały posiłkami dowodzonymi przez
Iwana Paskiewicza
. Ł?cznie stan sił rosyjskich w Jelizawietpolu wynosił 8 tys. ludzi. Po nadej?ciu Persow, w pobli?u miasta Rosjanie uderzyli na przeciwnika rozbijaj?c go i wypieraj?c jego niedobitki poza rzek?
Araks
.
W maju 1827 roku Paskiewicz pomaszerował do
Erywania
, zajmuj?c po drodze
Eczmiadzyn
,
Nachiczewan
oraz Abbasabad. Nast?pnie walki przeniosły si? do Armenii. Stolica chanatu erywa?skiego została zaj?ta przez Rosjan po trwaj?cym 6 dni obl??eniu w dniu 1 pa?dziernika. Dwa tygodnie po?niej generał Eristow wtargn?ł do
Tebrizu
, zmuszaj?c Ali Szaha do odwrotu.
W styczniu 1828 roku Rosjanie doszli a? do
Jeziora Urmia
, co skłoniło ostatecznie Abbasa Mirz? do podpisania traktatu pokojowego. Układ zawarto dnia 22 lutego 1828 roku w miejscowo?ci Turkmanczaj. W jego wyniku Persowie utracili wpływy w chanatach erywa?skim oraz nachiczewa?skim, ktore przeszły pod kontrol? rosyjsk?. Dodatkowo Fath Ali Szah musiał zapłaci? zwyci?zcom 20 milionow srebrnych rubli. Rosjanie odzyskali rownie? panowanie na
Morzu Kaspijskim
.
- N. Dubrovin: История войны и владычества русских на Кавказе, Bande 4?6. SPb, 1886?88.
- Gen. V.A. Potto. Кавказская война..., SPb, 1885?86, neu aufgelegt 2006.
ISBN
5-9524-2107-5
.