Dla czytelnikow

Pierwsze kroki

Portal wikipedystow

Wyszukaj

U?yj

Zgło? bł?d

Kontakt

Wolne licencje

Zastrze?enia

Dla zaawansowanych

U podstaw Wikipedii le?y umo?liwienie (ka?demu, w nieskr?powany sposob) wykorzystywania wszelkich tekstow i plikow multimedialnych w dowolnych celach, tak?e komercyjnych, bez konieczno?ci wnoszenia opłat i pytania o zgod? wła?cicieli praw autorskich do tych materiałow, lecz pod pewnymi warunkami.

Aby dowolne wykorzystanie tre?ci było mo?liwe, Wikipedia wykorzystuje kilka tzw. wolnych licencji . Wła?cicielami praw autorskich do materiałow udost?pnionych w Wikipedii nie s? ani Wikipedia, ani te? instytucja, ktora za ni? prawnie odpowiada, czyli Wikimedia Foundation , tylko osoby pisz?ce w Wikipedii czy wstawiaj?ce pliki multimedialne. Musz? oni zgodzi? si? nieodwołalnie na obj?cie swojej tworczo?ci jedn? z wolnych licencji.

Dzi?ki temu, kiedy chcemy wykorzysta? materiały znalezione w Wikipedii:

• po pierwsze ? nie musimy nikogo pyta? o zgod?;
• po drugie ? musimy si? dowiedzie?, na jakiej licencji jest udost?pniony i zapozna? si? z warunkami tej licencji;
• po trzecie ? musimy si? do tych warunkow w pełni dostosowa?;
• po czwarte ? je?li warunki danej licencji nam nie odpowiadaj?, mo?emy sprobowa? dotrze? do autorow i poprosi? ich o zmian? licencji ? cz?sto jest to jednak trudne do wykonania.

Zobacz broszur? przekazuj?c? w streszczeniu opisane tu zasady u?ycia tre?ci z Wikipedii: Anatomia Wolnych Licencji

Podobnie jak ka?d? inn? tworczo??, zgodnie z polskim prawem autorskim, wolno cytowa? Wikipedi? na ogolnie przyj?tych zasadach , a wi?c przytacza? wyra?nie wyro?nione cudzysłowami, krotkie fragmenty artykułow z jawnym podaniem ?rodła, o ile ten fragment nie zast?puje tekstu własnego oraz jego umieszczenie jest uzasadnione struktur? tekstu oryginalnego.

W przypadku korzystania z prawa cytatu nie istnieje konieczno?? przestrzegania zasad wolnych licencji. Zalecamy jednak przy cytowaniu podawa? dokładnie ?rodło ? tj. dokładn? nazw? artykułu i czas dost?pu do niego. Wikipedia zaleca podawa? siebie jako ?rodło cytatu za pomoc? poprawnego odwołania bibliograficznego, ktory mo?na sobie wygenerowa? klikaj?c na ? Cytowanie tego artykułu ” w bocznym menu.

Prawie wszystkie teksty w Wikipedii s? dost?pne na licencji CC BY-SA 4.0 oraz rownolegle na licencji GNU FDL 1.3. U?ycie licencji GNU FDL jest bardziej kłopotliwe , dlatego zach?camy do korzystania z licencji CC BY-SA 4.0.

Pliki graficzne mog? by? dost?pne na innych wolnych licencjach, w szczegolno?ci starszych wersjach CC BY-SA. Informacj? o tym, jak? licencj? jest obj?ty dany plik multimedialny, mo?na znale?? na stronie opisu pliku.

Skroty w nazwie licencji oznaczaj?:

• CC ? jest to licencja stworzona przez Creative Commons ;
• BY ? wymagane jest uznanie autorstwa zgodnie z tym jak ?yczy sobie wła?ciciel praw autorskich; w przypadku tekstow z Wikipedii, zgodnie z przyj?tymi warunkami u?ycia wymagane jest obecnie podanie linku/ URL do oryginalnego artykułu lub pełnej listy autorow oraz informacji, ?e tekst jest dost?pny na licencji CC BY-SA;
• SA ? w przypadku tworzenia utworu zale?nego wymagane jest zachowanie licencji, tzn. utwory zale?ne musz? by? udost?pnione na tej samej licencji i musi by? podana informacja o ?rodle i autorach utworu pierwotnego.

W praktyce, w przypadku zarowno materiału u?ytego na stronie WWW, jak i w dowolnej formie ?off-line", spraw? załatwia doł?czenie do pliku w sposob widoczny dla czytelnika nast?puj?cego tekstu:

{{ Cytat }} Gołe linki: "tre??".

Zamiast linku do hasła w Wikipedii mo?na rownie? wypisa? wszystkich autorow danego artykułu. W takim przypadku nale?y zwroci? uwag? tak?e na opisy zmian w jego historii. Mog? znajdowa? si? w nich dodatkowe uwagi na temat autorstwa, ktore trzeba uwzgl?dni? podczas sporz?dzania listy.

Zwyczajowo (cho? nie jest to obowi?zkowe) doł?cza si? do opisu znaczek symbolizuj?cy t? licencj?.

Oprocz tego licencja ta daje pełn? wolno?? w dysponowaniu, kopiowaniu i modyfikowaniu materiałow ni? obj?tych, w tym rownie? w celach komercyjnych, czyli jej działanie jest bardzo zbli?one do GNU FDL.

Jest ona jednak prostsza do stosowania od GNU FDL, poniewa?:

• po pierwsze ? nie trzeba doł?cza? do pliku pełnego tekstu licencji ? wystarczy poda? do niej link,
• po drugie ? nie trzeba podawa? linku do tekstu angielskiego ? mo?na poda? do tekstu w kilku innych j?zykach, w tym rownie? do tekstu polskiego,
• po trzecie ? nie ma ?adnych dodatkowych wymaga?, np. doł?czania do pliku sekcji niezmiennych.

Ponadto, osoba wykorzystuj?ca utwor na licencji CC BY-SA 4.0, gdyby okazało si?, ?e nie dochowała jej wymogow, ma 30 dni na napraw? swoich uchybie?. Je?li zmie?ci si? w tym terminie, mo?e dalej korzysta? z utworu na zasadach odpowiedniej licencji (jest to zmiana wzgl?dem wersji 3.0, gdzie licencja od razu wygasała dla tej osoby).

Ka?dy plik multimedialny w Wikipedii zawiera stron? ze swoim opisem. Wi?kszo?? plikow multimedialnych znajduje si? w repozytorium plikow Wikimedia Commons , a cz??? jest załadowana bezpo?rednio na Wikipedi?. Niezale?nie od tego czy co? znajduje si? bezpo?rednio w Wikipedii, czy te? jest załadowane do Wikimedia Commons, po klikni?ciu w zdj?cie wy?wietla si? strona z du?? wersj? obrazka oraz z jej ?metryczk?". Metryczka ta zawiera zwykle nast?puj?ce informacje: oryginalna wielko?? (wy?wietlana jest najcz??ciej miniatura) i rozdzielczo?? oraz rodzaj pliku; nazwa pliku i informacja czy znajduje si? on na Commons; opis pliku, a poni?ej tak?e data i ?rodło (praca własna lub inne oryginalne ?rodło); autor pliku (imi? i nazwisko lub nazwa u?ytkownika, je?li ten nie chce ujawnia? swoich danych); licencja na jakiej jest udost?pniony w Wikipedii; historia edycji pliku (lista poprzednich wersji i autorow wraz z datami modyfikacji); poprzedni autorzy mog? czasami nie by? wymienieni w polu ?autor” powy?ej; list? stron, na ktorych został u?yty plik.

Z tego wszystkiego najwa?niejsze s? informacje o licencji i autorze. Informacja o licencji jest umieszczona w specjalnym szablonie (tekst w ramce, jak poni?ej), w ktorym s? zazwyczaj linki do oryginalnego tekstu tej licencji i kilka dodatkowych informacji, ułatwiaj?cych ewentualne wykorzystanie tego pliku. Na przykład:

Ten plik udost?pniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa Na?tych?samych?warunkach?2.5 .

https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5 CC BY-SA 2.5 Creative Commons Attribution-Share Alike 2.5 true true

Cz??? grafik i zdj?? (coraz mniejsza) znajduje si? bezpo?rednio w Wikipedii, natomiast wi?kszo?? w repozytorium plikow o nazwie Wikimedia Commons . Zasady licencjonowania grafik i zdj?? w Wikipedii s? identyczne z tymi na Wikimedia Commons. Opis wszystkich licencji dozwolonych w Wikimedia Commons znajduje si? na stronie http://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Licensing .

Najcz??ciej spotykane licencje zdj?? i grafik to:

• CC BY-SA (ro?ne wersje, zasady u?ycia zostały ju? wyja?nione wy?ej),
• CC BY ? czyli wymagaj?ca podania ?rodła i autorow, ale nie wymagaj?ca obejmowania utworow zale?nych t? sam? licencj?, wszystkie pozostałe warunki s? identyczne z CC BY-SA,
• GNU FDL,
• FAL (Free Art Licence),
• Copyrighted Free Use.

Ponadto w Wikipedii i Wikimedia Commons s? te? dost?pne grafiki i zdj?cia, do ktorych wygasły prawa autorskie, lub ktore tymi prawami nie s? z ro?nych wzgl?dow obj?te, czyli b?d?ce w domenie publicznej .

Uwaga

Wszystkie pozostałe licencje Creative Commons nie s? dopuszczalne w projektach Wikimedia. W szczegolno?ci nie s? dozwolone licencje ?NC” i ?ND” ? to jest zabraniaj?ce wykorzystania komercyjnego lub modyfikowania obj?tych nimi plikow.

FAL

Licencja Free Art . Jest to licencja w duchu podobna do GNU FDL, ale lepiej dostosowana do dzieł sztuki. Daje ona takie same prawa jak GNU FDL, tj. mo?liwo?? dowolnego kopiowania, dystrybucji i modyfikacji obj?tego ni? dzieła. Ustala ona jednak bardziej precyzyjnie, jaki tekst nale?y doł?czy? do dzieła. Brzmi on dokładnie:

[Oryginalny opis dzieła]
[Opis jego modyfikacji]
Prawa autorskie ⓒ [data] [nazwa autorow lub artystow]
Copyleft: to dzieło sztuki jest wolne, mo?esz je rozprowadza? i/lub
modyfikowa? zgodnie z warunkami Licencji Free Art.
Wzor tej licencji mo?esz znale?? na stronie Copyleft Attitude
http://artlibre.org
 jak rownie? na innych stronach.

W tej chwili nie ma bezpo?rednio w Wikipedii grafik na licencji FAL ? ale s? one dost?pne w Wikimedia Commons [2] i mo?na z nich swobodnie korzysta? w Wikipedii i innych miejscach. Licencja FAL 1.3 i CC BY-SA 4.0 z sob? wzajemnie kompatybilne ^[1] .

Copyrighted Free Use

Copyrighted Free Use to ?pseudo-licencja”, w ktorej autor pozostawia sobie prawa autorskie do pliku, ale daje jednocze?nie pełn? swobod? do korzystania z niego. Nie wymaga zatem ani podania informacji o ?rodle ani o autorze, zezwala na dowolne modyfikowanie i udost?pniania modyfikacji pod dowolnymi innymi licencjami. Wymagane jest tylko ? przy kopii dosłownej podanie informacji, do kogo nale?? prawa autorskie do oryginalnego pliku.

Obecnie nie ma bezpo?rednio w Wikipedii grafik ?Copyrighted Free Use", ale s? one dost?pne w Wikimedia Commons [3] i mo?na z nich swobodnie korzysta? w ramach Wikipedii.

Copyrighted Free Use Provided That

Inn? odmian? tej ?pseudo-licencji” jest:

Copyrighted Free Use Provided That , ktora pozwala na dowolne dysponowanie obj?tym ni? plikiem, ale po spełnieniu okre?lonych, wyło?onych osobi?cie przez autora warunkow; w ramach Wikipedii warunki te nie mog? by? jednak sprzeczne z podan? w pierwszej sekcji tego tekstu definicj? ?wolno?ci u?ytkowania".

Obecnie nie ma bezpo?rednio w Wikipedii grafik ?Copyrighted Free Use Provided That", ale s? one dost?pne w Wikimedia Commons [4] i mo?na z nich swobodnie korzysta? w ramach Wikipedii.

Pliki w domenie publicznej

Domena publiczna to ogoł tworczo?ci, ktora z ro?nych powodow nie jest w ogole obj?ta niczyimi prawami autorskimi.

Nieoficjalnym znakiem, ktorym s? opatrywane w Wikipedii pliki znajduj?ce si? w domenie publicznej, jest:

Pliki mog? si? znale?? w domenie publicznej z wielu ro?nych powodow, m.in:

• bo zgodnie z polskim prawem ? wszelkie maj?tkowe prawa autorskie ustaj? w 70 lat po ?mierci tworcy dzieła ? w innych krajach ten limit czasowy jest inny (np. w Izraelu jest to tylko 50 lat). W UE i USA jest to rownie? 70 lat, nale?y pami?ta?, i? w polskim systemie prawnym tzw. prawa osobiste ? najwa?niejsze z nich to prawo do autorstwa ? s? niezbywalne i niegasn?ce;
• bo dzieło jest w domenie publicznej na podstawie zapisow prawa danego kraju ? np. w USA w domenie publicznej s? automatycznie wszelkie dzieła wykonane na zamowienie rz?du tego kraju za pieni?dze podatnika; w Polsce w domenie publicznej s? teksty wszystkich pa?stwowych aktow prawnych, a tak?e wzory urz?dowych symboli stosowanych przez wszelkie organa pa?stwa (np: oficjalne herby miast);
• bo tak postanowił pierwotny wła?ciciel praw autorskich do danego dzieła ^[2] .

W Wikipedii pliki dost?pne na zasadzie domeny publicznej s? opatrywane specjalnymi szablonami, ktore informuj? dlaczego uznano, ?e s? one w tej domenie. Przykład:

Na podstawie art. 4 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych ( Dz.U. z?2021?r. poz.?1062 ) nie stanowi? przedmiotu prawa autorskiego akty normatywne, ich projekty, urz?dowe dokumenty, materiały, znaki i symbole. Powy?szy plik nale?y do tej grupy, a zatem nie jest przedmiotem prawa autorskiego (nale?y wi?c do domeny publicznej ).

Pliki w domenie publicznej mo?na wykorzystywa? w zupełnie dowolny sposob, jednak ? o ile autor wyra?nie nie zrezygnował z tego wymogu lub utwor jest anonimowy ? nale?y podawa? jego autorstwo, gdy? osobiste prawa autorskie s? wieczne i niezbywalne.

 Osobna strona: dla zaawansowanych .

• Wikimedia Foundation: Warunki u?ytkowania : Licencjonowanie tre?ci