Vlachovo

Vlachovo
	; Ko?cioł lutera?ski
Pa?stwo	Słowacja
Kraj	koszycki
Powiat	Ro?niawa
Starosta	Peter Pakes
Powierzchnia	37,33 km²
Wysoko??	403 m n.p.m.
Populacja ( 2023 ) ; ? liczba ludno?ci ; ? g?sto??	; 764 ; 20,59 os./km²
Nr kierunkowy	058
Kod pocztowy	049 24
Tablice rejestracyjne	RV
	Poło?enie na mapie kraju koszyckiego Vlachovo
	Poło?enie na mapie Słowacji Vlachovo
	48°46′19″N 20°24′45″E / 48,771944 20,412500
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Vlachovo ? wie? ( obec ) na Słowacji poło?ona w kraju koszyckim , w powiecie Ro?niawa .

Poło?enie [ edytuj | edytuj kod ]

Wie? le?y nad rzek? Slana , na terenie historycznego Gemeru , w obr?bie dwoch mezoregionow Rudaw Słowackich ; po lewej stronie rzeki Slana s? to Volovske vrchy , po prawej Pogorze Rewuckie ( Revucka vrchovina ) ^[5].

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Vlachovo powstało prawdopodobnie w pierwszej połowie XIV w., a zało?y? je mieli gornicy z niedalekiej Dobszyny . Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi jednak z 1427 r. ^[6], kiedy to liczyła ona 40 gospodarstw i nazywano j? Alahpathaka , a po w?giersku ? Lampertfalva . Z niemieckiego nazywano j? Lampertdorf , po łacinie ? Lampertvilla . Miejscowa ludno?? słowacka z kolei nazywała j? Lampertovo . Nazwa ta utrzymała si? do ko?ca XVI w. Pochodziła by? mo?e od Lamperta ? pierwszego sołtysa , a mo?e od imienia ?w. Lamberta ? patrona wsi.

A? do pocz?tku XV w. była wsi? czysto gornicz?, istniała w niej prymitywna huta ?elaza z ku?nic? (hamerni?). W pierwszej ?wierci XV w. nad Vlachovskim Potokiem pojawili si? pierwsi osadnicy wołoscy i od nich poszła obecna nazwa wsi.

Pierwotnie nale?ała do rodu Bebekow ze ?titnika . Z czasem wła?ciciele zacz?li podnosi? wysoko?? obci??e? feudalnych mieszka?cow wsi i zamienia? je na rent? pieni??n? . To sprawiło, ?e zarowno gornicy jak i osadnicy wołoscy stracili wi?kszo?? swoich przywilejow.

W 1566 r. wraz z okolicznymi wsiami została spustoszona przez Turkow i nast?pnie musiała im płaci? trybut . W latach 1709?1710 okolic? nawiedziła zaraza morowa , w wyniku ktorej zmarła wi?ksza cz??? mieszka?cow wsi. W roku 1728 wie? miała dwoch wła?cicieli: Jozefa Andrassyego i Zygmunta Erdodyego. W roku 1773 jako jedyny wła?ciciel wyst?puje ju? jednak tylko Karol Andrassy. W tym roku ?yło we wsi 63 zagrodnikow i 37 komornikow , ktorzy pracowali w dwoch miejscowych hamerniach.

Na pocz?tku XIX w. istniały we wsi 4 piece do wytopu ?elaza i 4 ku?nice (hamernie). W roku 1828 liczba mieszka?cow wsi wynosiła 967. Pracowali oni w kopalniach rudy, ku?nicach, wypalali w?giel drzewny i zajmowali si? furmanieniem. W 1843 r. decyzj? Karola Andrassyego został wybudowany wielki piec , ktory pracował do ko?ca XIX w., chocia? ku?nice zaprzestały działalno?ci ju? w połowie XIX stulecia.

Demografia [ edytuj | edytuj kod ]

Według danych z dnia 31 grudnia 2012, wie? zamieszkiwało 860 osob, w tym 428 kobiet i 432 m??czyzn ^[7].

W 2001 roku pod wzgl?dem narodowo?ci i przynale?no?ci etnicznej 99,58% mieszka?cow stanowili Słowacy , a 0,32% W?grzy ^[8].

Ze wzgl?du na wyznawan? religi? struktura mieszka?cow kształtowała si? w 2001 roku nast?puj?co ^[8]:

Katolicy rzymscy ? 10,63%
Grekokatolicy ? 0,21%
Ewangelicy ? 76,95%
Atei?ci ? 11,37%
Nie podano ? 0,42%

Zmiany liczby ludno?ci w miejscowo?ci Vlachovo od 1996 roku.
?rodło: ?tatisticky urad Slovenskej republiky

Zabytki [ edytuj | edytuj kod ]

tzw. Huta Karola (słow. Karlova huta ) z 1843 r. ? cenny zabytek techniki;
Dwor (słow. ka?tiel ) Andrassych z pierwszej ?wierci XIX w.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Zoznam zvolenych starostov a primatorov pod?a obci, miest a mestskych ?asti . ?tatisticky urad Slovenskej republiky, 2014. [dost?p 2017-11-28]. ( słow. ) .
↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvate?stva - obce . www.statistics.sk. [dost?p 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 37,33S_SK , om7014rr_ukaz: Rozloha (?tvorcovy meter) .
↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Po?et obyvate?ov pod?a pohlavia - obce (ro?ne) . www.statistics.sk. [dost?p 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK .
↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvate?stva - obce . www.statistics.sk. [dost?p 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK .
↑ Turystyczna i satelitarna mapa Słowacji . [dost?p 2017-08-17].
↑ Statystyki ogolne miejscowo?ci . Statistical Office of the Slovak Republic. [dost?p 2013-09-09]. ( ang. ) .
↑ Dane statystyczne dotycz?ce liczby mieszka?cow . ?tatisticky urad Slovenskej republiky. [dost?p 2013-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-20)]. ( słow. ) .
↑ ^a ^b Statystyki mieszka?cow na podstawie spisu statystycznego z roku 2001 . Statistical Office of the Slovak Republic. [dost?p 2013-09-09]. ( ang. ) .

[zarządzający-1] Zoznam zvolenych starostov a primatorov pod?a obci, miest a mestskych ?asti . ?tatisticky urad Slovenskej republiky, 2014. [dost?p 2017-11-28]. ( słow. ) .

[2] Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvate?stva - obce . www.statistics.sk. [dost?p 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 37,33S_SK , om7014rr_ukaz: Rozloha (?tvorcovy meter) .

[3] Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Po?et obyvate?ov pod?a pohlavia - obce (ro?ne) . www.statistics.sk. [dost?p 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK .

[4] Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvate?stva - obce . www.statistics.sk. [dost?p 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK .

[SK-5] Turystyczna i satelitarna mapa Słowacji . [dost?p 2017-08-17].

[6] Statystyki ogolne miejscowo?ci . Statistical Office of the Slovak Republic. [dost?p 2013-09-09]. ( ang. ) .

[7] Dane statystyczne dotycz?ce liczby mieszka?cow . ?tatisticky urad Slovenskej republiky. [dost?p 2013-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-20)]. ( słow. ) .

[spis-8] Statystyki mieszka?cow na podstawie spisu statystycznego z roku 2001 . Statistical Office of the Slovak Republic. [dost?p 2013-09-09]. ( ang. ) .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]