Ten artykuł dotyczy rakietowego pocisku balistycznego V-2 . Zobacz te?: V2 .

Vergeltungswaffe-2

Rakieta V-2 w muzeum w Peenemunde
Pa?stwo	III Rzesza
Inne nazwy	A-4, A-4N2
Typ	SRBM
Wyrzutnia	l?dowe
Lata słu?by	7 wrze?nia 1944 ? 27 marca 1945
Długo??	14,26 m
?rednica	1,65 m
Rozpi?to??	3,56 m
Masa startowa	12 825 do 13 000 kg
Nap?d	jednostopniowy na paliwo ciekłe, o ci?gu 25 200 kG , rozp?dzaj?cy w ci?gu 80 s rakiet? do pr?dko?ci ponadd?wi?kowej
Pr?dko??	2900 do 5500 km/h
Zasi?g	320 (po?niej 380) km
Ud?wig	975 kg [1]
Celno??	CEP : ? 6400 m ? 1600 m w po?niejszej wersji
Multimedia w Wikimedia Commons

V-2 ( niem.   Vergeltungswaffe-2 ? bro? odwetowa nr 2, pierwotna nazwa Aggregat 4 - A-4 ) ? pierwszy w historii, udany konstrukcyjnie, rakietowy pocisk balistyczny , skonstruowany przez zespoł niemieckich konstruktorow pod kierunkiem Wernhera von Brauna w czasie II wojny ?wiatowej . Oficjalnie pocisk przemianował w pa?dzierniku 1944 roku Joseph Goebbels. Pocisk V-2 oznaczony jako MW 18014 jako pierwszy obiekt stworzony r?k? człowieka przekroczył lini? Karmana (wysoko?? 100 kilometrow), wchodz?c w przestrze? kosmiczn? . Nazwa pochodzi od niemieckiego słowa Vergeltung oznaczaj?cego odwet ^[2] .

Prace konstrukcyjne rakiety przed wybuchem wojny [ edytuj | edytuj kod ]

Projekt rakiety pionowego startu A-4 ( niem.   Aggregat 4 ), znanej po?niej pod wojskowym oznaczeniem V-2, opracowano ju? w połowie lat trzydziestych przez Hermanna Obertha i Wernhera von Brauna. Był to projekt konstrukcji nowej broni prowadzony pod nadzorem dowodztwa Wojsk L?dowych Wehrmachtu , na ktory przeznaczono ogromne ?rodki finansowe. Prace prowadzone były w do?wiadczalnym o?rodku rakietowym w pobli?u wioski Kummersdorf-Gut , obecnie w gminie Am Mellensee , w lasach na południe od Berlina. Kierownikiem projektu z ramienia Wehrmachtu został gen. Walter Dornberger , dyrektorem technicznym kieruj?cym pracami badawczymi był Wernher von Braun.

Ze wzgl?du na wag? przywi?zywan? do prac nad now? broni? przez kierownictwo III Rzeszy i Adolfa Hitlera oraz z powodu niewystarczaj?cych mo?liwo?ci o?rodka w Kumersdorfie, w 1937 roku wybudowano nowy o?rodek badawczy na wyspie Uznam w pobli?u wioski Peenemunde . W tym samym roku prace nad broni? rakietow? zostały przeniesione do nowego o?rodka i były tam prowadzone do ko?ca wojny ^[3] .

Prace konstrukcyjne i proby rakiety w trakcie wojny [ edytuj | edytuj kod ]

Pierwszy udany start rakiety A-4/V-2 przeprowadzono 13 czerwca 1942 roku, ale rakieta eksplodowała po przeleceniu 1300 m. Całkowicie udana proba odbyła si? 3 pa?dziernika tego samego roku.

7 marca 1943 roku w swojej kwaterze głownej Wilczy Szaniec Hitler odebrał raport Wernhera von Brauna o stanie prac nad pociskiem rakietowym A-4/V-2. W czasie spotkania z Hitlerem von Braunowi towarzyszył gen. Walter Dornberger. W uznaniu osi?gni?tych wynikow Hitler nadał von Braunowi tytuł profesorski ^[4] .

W połowie lata 1943 roku w o?rodku do?wiadczalnym w Peenemunde uruchomiona została linia monta?owa rakiet V-2. Uruchomienie drugiej linii oraz szersz? produkcj? rakiet uniemo?liwił Niemcom nalot na Peenemunde przeprowadzony przez alianckie lotnictwo bombowe w sierpniu 1943 roku ^[3] .

Masow? produkcj? rakiet V-2 Niemcy uruchomili w pa?dzierniku 1943 roku i w styczniu 1944 pierwsze rakiety tego typu mogły by? ju? dostarczane na uzbrojenie Wehrmachtu , jednak ?adna z nich nie miała odpowiednio wysokiej jako?ci, ?eby mogła zosta? wykorzystana bojowo. Rakiet? całkowicie nie dało si? sterowa?, bardzo trudno było okre?li? dokładny zasi?g tych pociskow, a sama rakieta bardzo cz?sto chybiała celu o odległo?? kilku kilometrow. Oznaczało to, ?e mogła ona zosta? u?yta tylko jako ?bro? terroru”. Na pocz?tku produkowano ok. 500 rakiet V-2 miesi?cznie, ale celem Niemcow było zwi?kszenie produkcji do 900 sztuk miesi?cznie. Nale?y jednak pami?ta?, ?e ok. 6% wszystkich V-2 eksplodowało natychmiast po starcie, a kolejne 60% miało zbyt du?e wady techniczne oraz konstrukcyjne i zanim mogły zosta? wprowadzone do słu?by, potrzebowały one dodatkowych ulepsze? ^[5] .

Powstało tak?e wiele projektow, ktore były oparte na V-2. Mi?dzy innymi dwustopniowa wersja, maj?ca zasi?g na ponad 5500 km oraz obsadzona załog? wersja kamikaze tej rakiety. Zbudowano tak?e specjalne okr?ty podwodne , ktore miały wystrzeliwa? pociski V-2 w zanurzeniu. Były to okr?ty podwodne, ktore poło?yły podwaliny pod rozwoj okr?tow podwodnych przenosz?cych pociski balistyczne z okresu zimnej wojny . Kryptonim tego projektu nazywał si? ?Prufstand XII”, czasami nazywany rakietowym U-Bootem . Istniały nawet plany ataku na Nowy Jork za pomoc? V-2, ktore miały zosta? wystrzelone wła?nie z okr?tu podwodnego tego typu ^[5] .

Rozpoznanie roli o?rodka Peenemunde przez aliantow [ edytuj | edytuj kod ]

Do 1943 roku alianci nie zdawali sobie sprawy z wagi prac prowadzonych przez Niemcow w ramach projektu A-4/V-2 i powstaj?cego w zwi?zku z tym zagro?enia dla Wielkiej Brytanii. Nie znali te? roli o?rodka do?wiadczalnego w Peenemunde, ktorego znaczenie odkryte zostało przez polski wywiad AK w lutym 1943 roku.

Mi?dzy innymi informacje polskiego wywiadu stały si? podstaw? decyzji o zbombardowaniu Peenemunde przez brytyjskie lotnictwo bombowe RAF . Bombardowanie odbyło si? w nocy z 17 na 18 sierpnia 1943. Zniszczenie znacznej cz??ci o?rodka do?wiadczalnego opo?niło prace nad rozwojem rakiety i co wa?niejsze, opo?niło uruchomienie masowej produkcji pociskow (rakieta V-2 została u?yta przez Niemcow dopiero po l?dowaniu aliantow w Normandii 6 czerwca 1944).

Nalot u?wiadomił Niemcom, ?e o?rodek w Peenemunde znajduje si? w zasi?gu alianckiego lotnictwa bombowego i ?e aliantom znana jest jego rola. Zmusiło to Niemcow do rozproszenia produkcji pociskow V-2 po terenie Rzeszy oraz do przeniesienia prob poligonowych rakiety w bezpieczniejszy rejon. Cz??? produkcji przeniesiona została do ogromnej podziemnej fabryki w Nordhausen w gorach Harz , funkcjonuj?cej pod kryptonimem Dora (filia obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie ). Zarowno ?eby zbudowa? system tuneli w tej fabryce, jak i zbudowa? rakiety V-2 w ogromnej ilo?ci Niemcy wykorzystali do tego robotnikow przymusowych pochodz?cych głownie z obozow koncentracyjnych . Do tego celu Niemcy zatrudnili 60 tys. wi??niow, z ktorych wielu zmarło z powodu głodu , zimna i chorob ^{[5] [6]} . Proby poligonowe rakiety V-2 przeniesione zostały w rejon Pustkow ? Blizna ( niem. Heidelager Blizna ) na południu Polski. Pierwsz? rakiet? na nowym poligonie odpalono 5 listopada 1943 roku.

Michał Kasza z Niwisk , komendant gminny BCh, ktory zebrał i dostarczył 13 cz??ci rakiety, w tym jedn? o specjalnym przeznaczeniu, otrzymał podzi?kowanie od Komendy Głownej Armii Krajowej ^[7] .

W dniu 20 maja 1944 roku, w okolicach Sarnak , AK przej?ła niewybuch V-2. Po rozebraniu na cz??ci został on zbadany przez naukowcow wspołpracuj?cych z AK, w badaniach udział brali m.in. prof. Janusz Groszkowski , prof. Marceli Struszy?ski i in?. Antoni Kocjan . W nocy z 25 na 26 lipca 1944 brytyjski samolot Dakota z polsko-brytyjsk? załog? wyl?dował na terenie okupowanej Polski, na polowym lotnisku ?Motyl” w pobli?u Tarnowa (operacja ? Most III ”). W drodze powrotnej do Wielkiej Brytanii oficer wywiadu AK por. Jerzy Chmielewski ps. Rafał zabrał ze sob? do Londynu siedem najwa?niejszych cz??ci rakiety oraz 30 stron Meldunku specjalnego 1/R nr 242. Pociski rakietowe ^{[8] [9]} .

Latem 1944, w zwi?zku ze zbli?aniem si? frontu, proby balistyczne rakiet przeniesiono na poligon ?Heidekraut” (pol. ?Wrzos”) w okolicach Wierzchucina w Borach Tucholskich ^[10] .

W lipcu i sierpniu 1944 Amerykanie dokonali trzech nalotow na Peenemunde, podczas ktorych około 1200 samolotow B-17 (lataj?cych fortec) zrzuciło 3000 ton bomb. Pierwszy z tych nalotow (dzienny) odbył si? 18 lipca 1944 roku. 379 ci??kich bombowcow pod osłon? lotnictwa my?liwskiego zrzuciło 920,6 tony bomb na Peenemunde ^[3] .

Bojowe u?ycie rakiety V-2 [ edytuj | edytuj kod ]

Głownym przeznaczeniem pociskow V-2 był ostrzał miast Wielkiej Brytanii. W tym celu na francuskim wybrze?u kanału La Manche (rejon Eperlecques ) Niemcy przygotowali schrony-wyrzutnie do wystrzeliwania rakiet. Zniszczenie znacznej cz??ci wyrzutni przez alianckie lotnictwo zmusiło Niemcow do przygotowania wystrzeliwania rakiet V-2 z ruchomych wyrzutni, ktorych 45 miało by? rozmieszczonych na wybrze?u francuskim od Calais do Cherbourga . Inwazja wojsk alianckich w czerwcu 1944 w Normandii uniemo?liwiła realizacj? i tego planu.

Ostatecznie rakiety V-2 wystrzeliwano z terenu Holandii z okolic Hagi . Poniewa? stałe wyrzutnie V-2 zostały całkowicie zniszczone przez alianckie lotnictwo bombowe, a plan rozmieszczenia 45 ruchomych wyrzutni na wybrze?u Normandii nie powiodł si?, V-2 miały by? wystrzeliwane z ruchomych ramp. Ka?da ruchoma jednostka rakietowa składała si? z 25 specjalnych pojazdow, ktore przemieszczały si? tylko podczas nocy ?eby unikn?? ataku ze strony alianckiego lotnictwa. Rakiety były wystrzeliwane w lasach, aby chroni? je zarowno przed wiatrem, jak i nieprzyjacielskim lotnictwem. Pierwsza rakieta V-2 odpalona została 7 wrze?nia 1944 o godz. 8.30 na Pary? . Do 27 marca 1945 roku z Holandii odpalono około 5500 rakiet, z ktorych 2894 trafiły Londyn , a około 1600 Antwerpi? . Celem były tak?e inne miasta, m.in. Liege i Bruksela w Belgii , Lille i Pary? we Francji , Maastricht w Holandii i most w Remagen (ju? po zaj?ciu przez wojska alianckie). Przeciwko ostatnio wymienionemu celowi wystrzelono 11 rakiet, ale ?adna z nich nie trafiła w cel ^[5] . Od 12 pa?dziernika Hitler wydał rozkaz atakowania rakietami tylko Londynu i Antwerpii (jedynego w 1944 du?ego portu aliantow zaopatruj?cego front zachodni).

Do zako?czenia działa? bojowych przez jednostki rakietowe ogołem odpalono 5500 rakiet V-2 ^[5] . Około 70% z nich trafiło w cele. Ostatni? rakiet? odpalono 27 marca 1945 ^[5] . Ogołem ataki rakiet V-2 spowodowały ?mier? 7250 ?ołnierzy i cywilow.

Po wojnie [ edytuj | edytuj kod ]

Po zako?czeniu wojny Wernher von Braun przechwycony został przez Amerykanow (zobacz: operacja Paperclip ). V-2 stał si? podstaw? rozwoju pociskow balistycznych w USA, ZSRR, Chinach oraz Francji ^[11] .

Du?a grupa naukowcow i konstruktorow programu V-2 została aresztowana, wielu z nich zostało przewiezionych do USA , gdzie stanowili nast?pnie trzon personalny programu balistycznego US Army . Zwi?zek Radziecki dla przechwyconych przez siebie niemieckich specjalistow programu V-2 ? w tym Helmutta Groettrupa , prawej r?ki Brauna ^[12] ? utworzył pierwotnie o?rodek naukowo-badawczy Instytut Rabe w Nordhausen , gdzie mieli kontynuowa? swoj? prac?. 22 pa?dziernika 1946 roku jednak?e NKWD aresztował ich wraz z rodzinami oraz specjalistami innych dziedzin techniki wojskowej i t? grup? około pi?ciu tysi?cy osob wywieziono w gł?b ZSRR, gdzie mieli kontynuowa? swoje prace pod ?cisłym nadzorem ^{[11] [13]} . W konsekwencji niemieccy konstruktorzy V-2 wnie?li znacz?cy wkład zarowno do ameryka?skich, jak i radzieckich programow balistycznych ^[11] .

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

• SSM-A-14 Redstone ? ameryka?ski pocisk nazwany bezpo?rednim nast?pc? V-2
• R-1 (SS-1A Scunner) ? radziecka kopia V-2

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Tracy Dungan: V-2: A Combat History of the First Ballistic Missile , Westholme Publishing ( [1] ) 2005, ISBN  1-59416-012-0 .
• Michał M.   Wojewodzki   Michał M. , Akcja V-1, V-2 , Warszawa: Pax, 1984, ISBN  83-211-0521-1 , OCLC   233461726   . brak strony (ksi??ka)
• Bogusław B.   Wołosza?ski   Bogusław B. , Tajna wojna Hitlera , Warszawa: ?Colori”, 1997, ISBN  83-904972-2-0 , OCLC   830087833   . brak strony (ksi??ka)
• Claremont Institute: SS-1A . missilethreat.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-18)]. ( ang. )

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Rakieta V2 ? ?Operacja Trzeci Most”, lipiec 1944 . zurakowskiavroarrow.weebly.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)].
• The A-4/V-2 Resource Site ? The V-2 Rocket ( ang. ) .