Uranos
(tak?e
Uran
,
Niebo
;
stgr.
Ο?ραν??
Ouranos,
łac.
Uranus
,
Caelus
‘niebo’) ? w
mitologii greckiej
bog i uosobienie
nieba
.
Jedno z najstarszych bostw (
Protogenoi
). Bez udziału innej istoty pocz?ła go i urodziła
Gaja
(Ziemia), ktora stała si? jego mał?onk?. Wspolnie spłodzili kolejne pokolenia bogow. Z ich zwi?zku na ?wiat przyszli kolejno:
Uranos, l?kaj?c si? siły oraz pot?gi
stur?kich
i
cyklopow
, str?cił ich wszystkich do
Tartaru
.
Gaja
, nie chc?c dopu?ci? do tego, by
tytani
rownie? zostali tam zesłani, wraz z Kronosem, ktoremu kazała jeszcze pozosta? na Ziemi, zorganizowała spisek przeciwko Uranosowi. Gdy ten zesłał nocn? por?, by zazna? miło?ci z Ziemi?, wszyscy jego synowie i corki rzucili si? na niego, natomiast najmłodszy z nich,
Kronos
, otrzymanym od Gai sierpem, odci?ł ojcu
j?dra
i wrzucił je do morza
[1]
. W buncie tym nie wzi?ł udziału najstarszy z tytanow,
Okeanos
. Z wsi?kaj?cych w ziemi? wi?kszych kropel krwi powstały trzy boginie zemsty
Erynie
, natomiast mniejsze krople dały ?ycie
nimfom
opiekuj?cym si?
jesionami
(nimfy jesionowe ?
meliady
), po?niej Gaja urodziła tak?e, dzi?ki tej krwi, pot??ne plemi?
gigantow
. Krew, ktora spadła do morza i poł?czyła si? z morsk? pian?, stworzyła
Afrodyt?
. Uranos stracił władz? nad ?wiatem i od tej pory nie mo?e ju? panowa? nad Gaj?. By? mo?e jest to symboliczne oddzielenie Nieba od Ziemi. Uranos jako bostwo usun?ł si? w cie?. Jego miejsce zaj?ł najmłodszy syn i głowny uczestnik buntu, Kronos.
Uranos pojawia si? jeszcze w mitologii: pogodzony ze sw? mał?onk? Gaj? pomaga corce,
tytanidzie
Rei
, urodzi? i wychowa? jej najmłodsze dziecko,
Zeusa
, przyszłego krola bogow. Gdy ten zdobywa ju? władz?, Uranos wraz z Ziemi? przepowiadaj? mu, jakiego potomstwa mo?e si? spodziewa? z obcowania ze sw? pierwsz? mał?onk?,
Metyd?
(Metis). Mianowicie najpierw urodzi mu ona
siln? bogini?
, a po?niej pot??nego boga, ktory pokona własnego ojca. Dzi?ki tej przepowiedni Zeus zapobiega takiemu rozwi?zaniu. Jego
rzymskim
odpowiednikiem był
Coelus
.