한국   대만   중국   일본 
Unicode ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Unicode

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Unikod )
Logo Unikodu

Unicode (formalnie Unicode Standard [1] , pol. Unikod) ? komputerowy standard kodowania zestawu znakow obejmuj?cego litery wi?kszo?ci u?ywanych na ?wiecie pism , a tak?e symboli, emoji i kodow formatowania . Standard Unicode rozwijany jest przez konsorcjum Unicode, składaj?ce si? z firm wytwarzaj?cych sprz?t komputerowy , producentow oprogramowania oraz instytutow naukowych, agencji mi?dzynarodowych i grup u?ytkownikow [2] . Konsorcjum wspołpracuje z organizacj? ISO .

W odro?nieniu od standardow takich jak ISO 10646 , oprocz kodowania znakow publikacje konsorcjum Unicode dostarczaj? rownie? wiele szczegołow o systemach pisma i sposobie ich wy?wietlania: reguły normalizacji, dekompozycji, kolacjonowania , renderowania i dwukierunkowej kolejno?ci wy?wietlania dla tekstow wieloj?zycznych. Zawieraj? rownie? referencyjne pliki danych i wykresy wizualne, ktore pomagaj? deweloperom poprawnie zaimplementowa? standard Unicode [3] .

Architektura [ edytuj | edytuj kod ]

Standard Unicode definiuje przestrze? kodow? ( ang.   codespace ), ktora jest zbiorem warto?ci numerycznych ( ang.   code points ) od 0 do 10FFFF w systemie szesnastkowym [4] . Wszystkie znaki Unicode zostaj? przypisane do jednej z warto?ci numerycznych przestrzeni kodowej i nazwane według wzoru U+0000, gdzie 0000 jest warto?ci? numeryczn? znaku [5] . Zapis warto?ci w tym systemie musi zawiera? co najmniej cztery cyfry ? gdy warto?? numeryczna znaku jest mniejsza, na jej pocz?tek zostaj? przypisane zera [6] . Przykładowo, znak dzielenia posiada warto?? numeryczn? F7 i jest zapisywany jako U+00F7, natomiast znak jednego z egipskich hieroglifow o warto?ci numerycznej 13254 zostaje zapisany bez ?adnych modyfikacji jako U+13254.

Metody kodowania [ edytuj | edytuj kod ]

Istnieje kilka metod zapisywania warto?ci numerycznych znakow Unicode jako ich bajtowe odpowiedniki w systemach komputerowych . Rozro?nia si? mi?dzy systemami mapowania UCS ( Universal Character Set ) i UTF ( Unicode Transformation Format ), ktore dziel? si? na podgrupy zale?ne od ilo?ci bajtow potrzebnej do zapisania jednego znaku [7] .

Do najpowszechniejszych metod bajtowego kodowania znakow nale??:

Mniej popularnymi kodowaniami Unicode s?:

Istniej? rownie? inne kodowania, stanowi?ce margines lub pozostaj?ce na etapie propozycji, na przykład:

Kompatybilno?? [ edytuj | edytuj kod ]

Standard Unicode zsynchronizowany jest ze standardem ISO 10646 , stosuj?c te same warto?ci numeryczne dla poszczegolnych znakow. Zapis binarny tekstu ASCII jest rownie? kompatybilny z metod? zapisu znakow Unicode UTF-8 [8] .

Nazewnictwo [ edytuj | edytuj kod ]

Według ogłoszonej w 2005 roku wypowiedzi Andrzeja Blikle , członka Rady J?zyka Polskiego na stanowisku przewodnicz?cego Zespołu Terminologii Informatycznej [9] , sugeruje si? u?ywanie nazwy Unikod nie tylko jako okre?lenie stworzonego przez konsorcjum Unicode standardu, ale rownie? wszystkich pozostałych systemow unifikacji liter [10] . Stosuj?c tak? definicj?, Unikodem byłby rownie? mi?dzy innymi standard ISO 10646 . Proponowana terminologia nie upowszechniła si? jednak w sposob prawidłowy i słowo Unikod najcz??ciej słu?y jako spolszczenie słowa Unicode, a nie odr?bne poj?cie w dziedzinie informatyki [11] [12] [13] , prawdopodobnie przez podobie?stwo obu nazw. Rownie? sama strona internetowa konsorcjum Unicode u?ywa Unikodu jako polskiego tłumaczenia Unicode [12] , co w 2017 roku spotkało si? z krytyk? Janusza S. Bienia [14] . Słowo Unikod nie znajduje si? w Encyklopedii PWN , w przeciwie?stwie do słowa Unicode [15] . Poniewa? pierwotna wypowied? Andrzeja Blikle stanowiła zaledwie zalecenie [10] , dokładna definicja słowa Unikod pozostaje niejasna.

Powszechno?? [ edytuj | edytuj kod ]

Standard Unicode jest dominuj?cym systemem kodowania znakow, a UTF-8 jego najpowszechniejsz? implementacj?, u?ywany wewn?trznie w systemach operacyjnych takich jak Unix , Windows czy macOS . W roku 2020 u?ywało go około 98% stron internetowych [16] .

Historia standardu [ edytuj | edytuj kod ]

  • 1991 Unicode 1.0.0 (pa?dziernik [17] )
  • 1993 Unicode 1.1.0 (czerwiec [17] )
  • 1996 Unicode 2.0.0 (lipiec [17] )
  • 1998 Unicode 2.1.2 (maj [17] )
  • 1998 Unicode 2.1.5 (sierpie? [17] )
  • 1998 Unicode 2.1.8 (grudzie? [17] )
  • 1999 Unicode 2.1.9 (kwiecie? [17] )
  • 1999 Unicode 3.0.0 (wrzesie? [17] )
  • 2000 Unicode 3.0.1 (sierpie? [17] )
  • 2001 Unicode 3.1.0 (23 marca)
  • 2001 Unicode 3.1.1 (sierpie? [17] )
  • 2002 Unicode 3.2.0 (25 marca)
  • 2003 Unicode 4.0.0 (17 kwietnia)
  • 2004 Unicode 4.0.1 (marzec [17] )
  • 2005 Unicode 4.1.0 (31 marca [17] )
  • 2006 Unicode 5.0.0 (4 lipca [17] ) (ogłoszenie prasowe: 18 lipca)
  • 2008 Unicode 5.1.0 (15 marca) (ogłoszenie prasowe: 4 kwietnia [18] )
  • 2009 Unicode 5.2.0 (1 pa?dziernika [17] )
  • 2010 Unicode 6.0.0 (11 pa?dziernika [17] ), m. in. start standaryzacji emoji
  • 2012 Unicode 6.1.0 (31 stycznia [17] )
  • 2012 Unicode 6.2.0 (26 wrze?nia [17] )
  • 2013 Unicode 6.3.0 (30 wrze?nia [17] )
  • 2014 Unicode 7.0 (16 czerwca)
  • 2015 Unicode 8.0 (17 czerwca)
  • 2016 Unicode 9.0 (czerwiec)
  • 2017 Unicode 10.0 (czerwiec)
  • 2018 Unicode 11.0 (czerwiec)
  • 2019 Unicode 12.0 (5 marca)
  • 2019 Unicode 12.1 (7 maja [17] [19] )
  • 2020 Unicode 13.0 (10 marca [17] [20] )
  • 2021 Unicode 14.0 (wrzesie?) [21]

Relacje do UCS [ edytuj | edytuj kod ]

  • Unicode 1.1 ISO/IEC ? 10646-1:1993
  • Unicode 3.0 ISO/IEC ? 10646-1:2000
  • Unicode 3.2 ISO/IEC ? 10646-2:2001
  • Unicode 4.0 ISO/IEC ? 10646:2003
  • Unicode 5.0 ISO/IEC ? 10646:2003/Amd.2:2006
  • Unicode 5.1 ISO/IEC ? 10646:2003/Amd.4:2008
  • Unicode 5.2 ISO/IEC ? 10646:2003/Amd.6:2009
  • Unicode 6.0 ISO/IEC ? 10646:2010
  • Unicode 6.1 ISO/IEC ? 10646:2012

Wstawianie znakow Unicode [ edytuj | edytuj kod ]

  Głowny artykuł wstawianie znakow Unicode  (inne j?zyki) .

Klawiatura komputerowa udost?pnia tylko znaki ze strony kodowej wła?ciwej dla ustawionego j?zyka klawiatury. W przypadku polskiej klawiatury b?dzie to strona kodowa CP852 i Windows-1250 ( kodowanie polskich znakow ). Wszystkie znaki z tych stron mo?na wprowadzi? za pomoc? alt-kodow . Do wprowadzania znakow niedost?pnych przez alt-kody mo?na u?y? jednej z poni?szych metod:

  • W systemie Windows NT, Mac OS X (od wersji 10.2 ) oraz w licznych dystrybucjach Linuksa (ze ?rodowiskiem graficznym) dost?pna jest tablica znakow, w ktorej mo?na wyszuka? potrzebny znak, skopiowa? go do schowka, a nast?pnie wklei? w program. W systemach Windows 95, 98 i ME tablica znakow nie daje dost?pu do wszystkich znakow Unicode.
  • Znaj?c numer pozycji znaku (czy to dziesi?tny, czy to szesnastkowy), mo?na wprowadzi? ten znak na kilka sposobow (nie wszystkie programy obsługuj? wszystkie opisane tu sposoby):
    • Trzymaj?c naci?ni?ty (lewy) Alt i wpisuj?c z klawiatury numerycznej numer dziesi?tny tego znaku, po czym zwolni? klawisz Alt [22] .
    • Wpisa? numer szesnastkowy tego znaku, a nast?pnie wcisn?? kombinacj? (lewy) Alt + X [22] . Przed numerem szesnastkowym nie mo?e by? cyfra ani litera z zakresu a ? f (gdy? zostan? uznane jako cz??? kodu, ewentualnie nale?y poprzedzi? kod np. spacj? lub uzupełni? kod wiod?cymi zerami, tak by liczył dokładnie sze?? pozycji).
    • Trzymaj?c naci?ni?ty (lewy) Alt , nacisn?? klawisz plus, wpisa? numer szesnastkowy znaku, po czym zwolni? klawisz Alt . Metoda ta działa w systemie Windows XP i nowszych.
    • Trzymaj?c naci?ni?te klawisze Ctrl + ? Shift , wpisa? numer szesnastkowy znaku, a nast?pnie pu?ci? klawisze. Metoda ta działa w ?rodowisku GNOME . Od wersji GTK+ 2.10 nale?y nacisn?? Ctrl + ? Shift + U , wprowadzi? kod szesnastkowy znaku, nacisn?? ? Enter [22] .

Istniej? te? programy do tworzenia własnych układow klawiatur (np. Microsoft Keyboard Layout Creator), dzi?ki nim mo?na podpi?? dowolny znak Unicode pod dowoln? kombinacj? klawiszy (najcz??ciej wykorzystywana jest kombinacja AltGr + klawisz , gdzie AltGr to prawy klawisz Alt ). Niektore programy dla Windows pozwalaj? jedynie na wprowadzanie z klawiatury znakow istniej?cych w stronie kodowej wła?ciwej dla j?zyka klawiatury, np. w przypadku polskiego systemu Windows proba wpisania kombinacj? AltGr + klawisz znaku nieistniej?cego w stronie kodowej Windows-1250 nie da oczekiwanego efektu.

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Unicode Standard [online], unicode.org [dost?p 2022-03-25] .
  2. ↑ Diana , Members [online], Unicode [dost?p 2022-03-25] ( ang. ) .
  3. ↑ Technical Introduction [online], www.unicode.org [dost?p 2022-03-25] .
  4. ↑ Glossary [online], unicode.org [dost?p 2022-03-25] .
  5. ↑ Introduction to Unicode [online], mathias.gaunard.com [dost?p 2022-03-25] .
  6. ↑ Unicode Mail List Archive: Re: Origin of the U+nnnn notation [online], unicode.org [dost?p 2022-03-25] .
  7. ↑ FAQ ? UTF-8, UTF-16, UTF-32 & BOM [online], unicode.org [dost?p 2022-03-25] .
  8. ↑ HTML UTF-8 Reference [online], www.w3schools.com [dost?p 2022-03-25] ( ang. ) .
  9. ↑ Skład osobowy [online], web.archive.org, 13 sierpnia 2019 [dost?p 2022-03-25] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-13] .
  10. ↑ a b Unicode, unikod [online], rjp.pan.pl [dost?p 2022-03-25] .
  11. ↑ Ogonki w Unikodzie [online], www.unikod.pl [dost?p 2022-03-25] .
  12. ↑ a b What is Unicode? in Polish [online], unicode.org [dost?p 2022-03-25] .
  13. ↑ [ Domeny ? IDN ] Czym jest Unikod? [online], dawne.az.pl [dost?p 2022-03-25] .
  14. ↑ Re: Unicode vs. Unikod from Martin J. Durst via Unicode on 2017-04-11 (Unicode Mail List Archive) [online], unicode.org [dost?p 2022-03-25] .
  15. ↑ Unicode , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2022-03-25] .
  16. ↑ Usage Survey of Character Encodings broken down by Ranking [online], w3techs.com [dost?p 2022-03-25] .
  17. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Daty publikacji poszczegolnych wyda? .
  18. ↑ wydanie wersji 5.1.0 standardu .
  19. ↑ Unicode 12.1.0 [online], unicode.org [dost?p 2019-08-02] .
  20. ↑ Unicode 13.0.0 [online], unicode.org [dost?p 2020-05-22] .
  21. ↑ Unicode 14.0.0 [online], unicode.org [dost?p 2024-04-26] ( ang. ) .
  22. ↑ a b c How to Input Unicode [online], xahlee.info [dost?p 2020-03-18] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-14] .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Unicode&oldid=73617193 ”