Mapa wielu tras w sieci umownego szlaku
Kolej Podziemna
, wydana w 1895
Kolej Podziemna
(
ang.
Underground Railroad
) ? umowny szlak ucieczki
ameryka?skich
zbiegłych
niewolnikow
,
Afroamerykanow
, b?d?cym w istocie sieci? drog, pomocnych domostw, organizacji i społeczno?ci.
Jako osoby pomocne, uczestniczyli w tym przedsi?wzi?ciu głownie
abolicjoni?ci
: dawniej zbiegli niewolnicy i wolni biali Amerykanie, ci drudzy zaanga?owani na tle wyznaniowym,
protestanckim
, pocz?tkowo głownie
kwakrzy
pensylwa?scy
. Szlakami Underground Railroad przerzucano ludzi z południa na połnoc (w du?ej mierze, dalej do Kanady), lecz tak?e do
Meksyku
.
Przykładowo,
rewolwerowiec
Dziki Bill Hickok
wychował si? na wy?mienitego strzelca z konieczno?ci, jako dziecko w obronie domostwa wiejskich abolicjonistow, stanowi?cym schronisko na szlaku Underground Railroad w połnocnym regionie stanu
Illinois
.
Obecnie, nowo utworzone
National Underground Railroad Freedom Center
, muzeum narodowe USA po?wi?cone sieci Underground Railroad, znajduje si? u brzegu rzeki
Ohio
w jednym z głownych o?rodkow tej sieci,
Cincinnati
w południowo-zachodnim k?cie stanu
Ohio
, na dawnej granicy z niewolniczym południem, stanem
Kentucky
.
Pochodzenie nazwy i stosowane nazewnictwo
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Harriet Tubman
,
abolicjonistka
, zbiegła niewolnica, działaczka w ramach
Underground Railroad
, kombatant zbrojny i zwiadowca w armii
Unii
podczas
wojny secesyjnej
, pierwsza kobieta-przywodca tej wojny: zbrojnego rajdu, ktory uwolnił ponad 750 osob. Przed wojn? odbyła z nara?eniem ?ycia i własnej wolno?ci 19 misji z powrotem do niewolniczego stanu
Maryland
, umo?liwiaj?c tym?e ucieczk? z niewolnictwa ponad 300 osobom
[1]
Underground Railroad nadano kolejowe brzmienie, lecz nie z powodu przerzucania ludzi kolej?, chocia? co poniektore przerzucane osoby podro?owały w ten sposob, przynajmniej po cz??ci: znakomita wi?kszo?? uciekała pieszo lub jako pasa?erowie wozow konnych. Raczej, sam
szyfr
u?ywany przez abolicjonistow zawierał nazewnictwo kolejowe:
- Ludzie udzielaj?cy si? w pomocy to "agenci" (ang.
agents
) lub pasterze (and.
shepherds
),
- Przewodnicy byli znani jako "konduktorzy" (ang.
conductors
),
- Miejscami ukrycia były "stacje" (ang.
stations
),
- Abolicjoni?ci z kolei naprawiali "tory" (ang.
tracks
),
- "Zawiadowcy" (ang.
stationmasters
) ukrywali niewolnikow we własnych domach czy na fermach,
- Zbiegli niewolnicy byli znani jako "pasa?erowie" lub "towar" (ang.
passengers
lub
cargo
),
- Niewolnicy otrzymywali "bilet" (ang.
ticket
),
- Podobnie jak w tradycji muzyki
gospel
, "koła miały si? toczy? [dosł. obraca?]" (ang.
the wheels would keep on turning
),
- Dobrodziejami finansowymi Underground Railroad byli "udziałowcy" (ang.
stockholders
)
William Still
, nazywany "Ojcem Underground Railroad", pomogł setkom niewolnikow uciec (zazwyczaj do 60 osob miesi?cznie), czasem ukrywaj?c ich we własnym domu w pensylwa?skiej metropolii
Filadelfii
. Utrzymywał on przez cały czas dokładny rejestr z lapidarnymi informacjami biograficznymi, wła?nie nacechowany cz?stym u?yciem kolejowych przeno?ni. Pisywał listy do wielu ze swoich dawnych podopiecznych, cz?sto wyst?puj?c w roli po?rednika pomi?dzy nimi a ich bliskimi, pozostawionymi na południu. Z czasem wydał swoje wspomnienia z tymi zapiskami,
The Underground Railroad
(
1872
)
[2]
.
Według Stilla, przesyłane wie?ci były zaszyfrowane słownictwem w taki sposob, ?eby pozostały zrozumiałe tylko dla protagonistow tego przedsi?wzi?cia. Np. "Wysłałem via o czternastej cztery du?e i dwie małe szynki" (ang.
"I have sent via at two o'clock four large and two small hams"
), oznaczało, ?e 4 dorosłe osoby z dwojga dzie?mi wysłano poci?giem z miasta
Harrisburg
do Filadelfii. Natomiast wtr?cone dodatkowo słowo
via
udzielało wskazowki, i? "pasa?erowie" ci nie zostali wysłani rozkładowo (poci?giem odje?d?aj?cym o podanym czasie ze stacji w Harrisburgu i przybywaj?cym według rozkładu jazdy na stacj? głown? w Filadelfii o okre?lonej porze), lecz przechwyceni zostali na przystanku w filadelfijskim przedmie?ciu
Reading
. Domniemani łowcy zbiegow byli tym?e wyprowadzeni w pole, a Still mogł zbiegow przechwyci? i ukry?, docelowo przemyci? do Kanady
[2]
.
Flaga stanowa
Alaski
przedstawia swoistego rodzaju nocn? map? dla ludzi korzystaj?cych z Underground Railroad
Tak?e,
asteryzm
Wielkiego Wozu
(na niebie w
gwiazdozbiorze
Wielkiej Nied?wiedzicy
), w angloj?zycznej tradycji "Wielki Czerpak" (ang.
Big Dipper
), ktorego "naczynie" otwiera si? na
Polaris
(po ang. "Gwiazd? Połnocy"), znany był jako "skorupa pitna" (ang.
drinkin' gourd
) i została uwieczniona w pie?ni ludowej pochodz?cej z tego okresu, pt. "Follow the Drinkin' Gourd". Sama sie? Underground Railroad cz?sto była zwana "poci?giem do wolno?ci" (ang.
freedom train
) czy "poci?giem gospelowym" (ang.
Gospel train
), ktory to zmierzał do nieba (ang.
Heaven
) czy do ziemi obiecanej (ang.
the Promised Land
): do Kanady.