Twarz

Twarz ( łac. facies ) ? przednia cz??? głowy niektorych zwierz?t.

Owady [ edytuj | edytuj kod ]

Błonkowki [ edytuj | edytuj kod ]

U błonkowek twarz ma dwa znaczenia. W szerokim sensie okre?la si? tak przedni? powierzchni? głowy od otworu g?bowego na dole po przednie przyoczko na gorze, po bokach ograniczon? oczami zło?onymi. Do tak rozumianej twarzy nale?? wi?c tak?e nadustek i czoło . W w?skim sensie termin ?twarz” odnosi si? tylko do po?rodkowego rejonu, poło?onego ponad nadustkiem i czasem te? obok niego. Za gorn? granic? tak definiowanej twarzy przyjmuje si? umown?, poprzeczn? lini?, przeprowadzon? na poziomie brzusznych (dolnych) kraw?dzi toruli (panewek czułkowych) ^[1].

Muchowki [ edytuj | edytuj kod ]

U muchowek twarz obejmuje obszar głowy od nasad czułkow na gorze po kraw?d? otworu g?bowego na dole. Po bokach jej granic? stanowi? listewki twarzowe lub szew łukowaty , ktory zwykle schodzi znacznie w doł. Zwykle twarz kieruje si? prosto ku otworowi g?bowemu, jednak mo?e by? rownie? wyci?gni?ta w przod lub w doł tworz?c ryjek ^[2].

Ssaki [ edytuj | edytuj kod ]

U ssakow głow? dzieli si? na okolice twarzy i okolice czaszki. W skład twarzy wchodz?: okolice oczodołowe , okolice powiek gornych , okolice powiek dolnych , okolice podoczodołowe , okolice ?waczowe , okolice policzkowe , okolica nosowa , okolice stawow skroniowo-?uchwowych , okolica wargowa gorna , okolica wargowa dolna , okolica brodkowa , okolica mi?dzy?uchwowa , okolica szcz?kowa , okolice jarzmowe , okolice podgnykowe i okolica ?uchwowa ^[3].

Rusztowanie dla twarzy stanowi twarzoczaszka . Na jej ko?ciach zaczepiaj? si? mi??nie wyrazowe twarzy zwane te? mimicznymi. W ich obr?bie wyro?nia si? trzy zespoły topograficzno-funkcjonalne:

mi??nie warg, policzkow i nosa
mi??nie zewn?trzoczodołowe
mi??nie mał?owiny usznej

Oprocz mi??ni mimicznych na twarzoczaszce znajduj? si? te? przyczepy mi??ni ?uciowych ^[3].

W anatomii człowieka w skład twarzy wł?cza si? rownie? czoło ^[4], jednak w anatomii ssakow okolica czołowa nale?y do okolic czaszki. Ko?? czołowa wchodzi w skład mozgoczaszki ^[3].

Osobny artykuł: Twarz człowieka .

Twarz w komunikacji [ edytuj | edytuj kod ]

U wielu ssakow twarz odgrywa istotn? rol? w komunikacji niewerbalnej i identyfikacji osobnikow. W mozgu naczelnych (w tym ludzi) oraz owiec wykryto specjalne struktury odpowiedzialne za przetwarzanie informacji dotycz?cych twarzy ^[5].

Ju? od pierwszych chwil ?ycia zwierz?ta te wykazuj? szczegolne zainteresowanie twarzami osobnikow ich gatunku. Tak? preferencj? wykryto u noworodkow ludzi, szympansow , gibonow ungko , makakow orientalnych i trzymiesi?cznych jagni?t. Zdolno?? rozro?niania twarzy od innych bod?cow udokumentowano u ludzi, szympansow, makakow krolewskich , makakow orientalnych, makakow japo?skich , gibonow i kapucynek czarnobiałych ^[5].

Za podło?e mechanizmu rozpoznawania twarzy przyjmuje si? wczesne do?wiadczenie osobnika, ktory za wzorzec przyjmuje twarze opiekunow. Wykazano, ?e sze?ciomiesi?czne niemowl?ta ludzi rozpoznaj? twarze zarowno ludzi jak i innych naczelnych (przy czym w innych badaniach wykazano, ?e ju? w trzecim miesi?cu ?ycia istnieje preferencja w stosunku do twarzy ludzkich), natomiast u dziewi?ciomiesi?cznych umiej?tno?? odro?niania twarzy innych naczelnych zanika. Podobnie u owiec: samce wychowywane w?rod koz preferuj? potem samice koz. Analogiczne wyniki uzyskano u szympansow i makakow japo?skich ^[5].

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ John I Huber, Michael J. Sharkey: Chapter 3. Structure. W: Hymenoptera of the world: An identification guide to families . Henri Goulet, John T. Huber (red.). Ottawa: Minister of Supply and Services Canada, 1993, s. 13-59. ISBN 0-660-14933-8 .
↑ Przemysław Trojan: Klucze do oznaczania owadow Polski cz. XXVIII Muchowki ? Diptera, zeszyt 1 ? wst?pny . Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1957, s. 26.
↑ ^a ^b ^c Kazimierz Krysiak, Henryk Kobry?, Franciszek Kobry?czuk: Anatomia zwierz?t. T. 1. Aparat ruchowy . Wydawnictwo naukowe PWN, 2013.
↑ Peter M. Prendergast: Anatomy of Face and Neck. W: Cosmetic Surgery: Art and Techniques . Melvin A. Shiffman, Alberto Di Giuseppe (red.). Springer, 2007, s. 29-45.
↑ ^a ^b ^c Małgorzata Majcher: Podobie?stwa i ro?nice w mechanizmie rozpoznawania twarzy u ludzi i innych naczelnych. W: Zachowanie si? zwierz?t. Przegl?d wybranych zagadnie? z zakresu psychologii porownawczej . VizjaPress, 2007, s. 166-176.

[how-1] John I Huber, Michael J. Sharkey: Chapter 3. Structure. W: Hymenoptera of the world: An identification guide to families . Henri Goulet, John T. Huber (red.). Ottawa: Minister of Supply and Services Canada, 1993, s. 13-59. ISBN 0-660-14933-8 .

[Trojan-2] Przemysław Trojan: Klucze do oznaczania owadow Polski cz. XXVIII Muchowki ? Diptera, zeszyt 1 ? wst?pny . Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1957, s. 26.

[Krysiaketal-3] Kazimierz Krysiak, Henryk Kobry?, Franciszek Kobry?czuk: Anatomia zwierz?t. T. 1. Aparat ruchowy . Wydawnictwo naukowe PWN, 2013.

[Prendergast-4] Peter M. Prendergast: Anatomy of Face and Neck. W: Cosmetic Surgery: Art and Techniques . Melvin A. Shiffman, Alberto Di Giuseppe (red.). Springer, 2007, s. 29-45.

[Majcher-5] Małgorzata Majcher: Podobie?stwa i ro?nice w mechanizmie rozpoznawania twarzy u ludzi i innych naczelnych. W: Zachowanie si? zwierz?t. Przegl?d wybranych zagadnie? z zakresu psychologii porownawczej . VizjaPress, 2007, s. 166-176.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]