Trzymamy Stra? Nad Odr?
? zlot młodzie?y zorganizowany w
Szczecinie
w kwietniu 1946 roku, pierwotnie planowany jako impreza cykliczna. Przerodził si? w pierwsze uliczne wyst?pienia antyrz?dowe.
Pomysł zorganizowania zlotu przedstawił w lutym 1946 roku wojewoda szczeci?ski
Leonard Borkowicz
. Zlot miał zamanifestowa? polsko?? Szczecina i wol? Polakow do posiadania miasta. Dat? zlotu wyznaczono na 13-14 kwietnia 1946 roku, a zaplanowano zawody sportowe, koncerty i parad? okr?tow wojennych oraz ?aglowek na
Odrze
. Na zlot przyjechali
harcerze
, członkowie
Organizacji Młodzie?y Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego
,
Zwi?zku Młodzie?y Wiejskiej ?Wici”
, młodzie?owki Stronnictwa Demokratycznego Młodzie? Demokratyczna i
Zwi?zku Walki Młodych
. Ł?cznie do Szczecina przyjechało ok. 50.000 ludzi, z czego 15.000 stanowili harcerze
[1]
.
Przed zjazdem wojewodzki
Urz?d Bezpiecze?stwa
zorganizował obław?, aresztuj?c ok. 250 osob, w tym nieposiadaj?cych dokumentow oraz potencjalnie nieprzychylnych władzom
[1]
.
Wydarzeniem powi?zanym ze zlotem był start 12 kwietnia w
Gda?sku
sztafety harcerzy, członkowow ZWM, OM TUR, kombatantow, byłych wi??niow obozow koncentracyjnych i wojskowych, ktorzy przekazywali sobie symboliczn? pałeczk?, w ktorej zamkni?to wod? morsk? i ziemi? z grobow
załogi Westerplatte
[2]
.
Zaj?cia pod trybun? honorow?
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Pierwszego dnia zaplanowano przemowienia z trybuny honorowej na
Wałach Chrobrego
. W?rod dygnitarzy znale?li si? m.in. prezydent
Bolesław Bierut
, premier
Edward Osobka-Morawski
, minister obrony narodowej marsz.
Michał Rola-?ymierski
oraz wicepremier
Stanisław Mikołajczyk
, ministrowie i przedstawiciele innych pa?stw, w tym ZSRR, Wielkiej Brytanii i Francji
[1]
.
Przemowienie Bieruta zostało przerwane przez popieraj?cych go członkow ZWM, ktorzy skandowali jego nazwisko, jednak na okrzyk z widowni ?wsio bierut, a niczewo nie dajut!” harcerze i członkowie ?Wici” zacz?li skandowa? nazwisko wicepremiera Mikołajczyka, po czym zacz?li wykrzykiwa? hasła antykomunistyczne. Przemowienia zostały przerwane, a Bierut i inni dygnitarze opu?cili mownic?
[1]
.
Wieczorem w centrum miasta doszło do star? mi?dzy działaczami ZWM i pozostał? młodzie??. W zaplanowanej na nast?pny dzie? manifestacji na
Jasnych Błoniach
oraz defiladzie, prawdopodobnie na polecenie Bieruta, harcerze mieli nie bra? udziału. Jeszcze przed manifestacj? na placu przed magistratem zebrał si? tłum, ktory słuchał przemawiaj?cego wicepremiera Mikołajczyka, jednak wojsko i członkowie UB, ktorzy pojawili si? na placu, zacz?li wyłapywa? harcerzy w obawie, ?e mog? oni zakłoca? po?niej przemowienia na Jasnych Błoniach. Zebrani na placu uformowali jednak kolumny, ktore skierowały si? w stron? miejsca, gdzie miała si? odby? parada. Cz??ci harcerzy drog? zagrodziły czołgi, piechota i aktywi?ci ZWM, jednak harcerzom udało si? przełama? obron?
[1]
.
Po zako?czeniu parady harcerze przeszli przed trybun? honorow?, na ktorej stan?ły władze harcerskie, a potem przeszli do centrum miasta, ?piewaj?c piosenki antykomunistyczne
[1]
.
W trakcie zlotu wmurowano kamie? w?gielny pod budow? pomnika Trzymamy Stra? nad Odr?, ktory jednak nigdy nie powstał
[1]
. W miejscu planowanego pomnika powstał
Pomnik Wdzi?czno?ci dla Armii Radzieckiej
[2]
. Z obawy przed kolejnymi wyst?pieniami zrezygnowano tak?e z organizacji kolejnych edycji zlotu, ktore pierwotnie miały odbywa? si? co roku. W 1986 roku odbył si? natomiast festiwal młodzie?y szkolnej ze Szczecina pod tak? sam? nazw?, a powodem jej organizacji był spor z
NRD
o granic? morsk? na
Zatoce Pomorskiej
[1]
.
Przez kilka dni po zlocie funkcjonariusze UB zastraszali harcerzy i instruktorow harcerskich, a 3 lipca władze Szczecina przyznały Bierutowi honorowe obywatelstwo miasta
[1]
.
Po zlocie powstał ?Raport o działalno?ci polskiej reakcji w?rod młodzie?y” dla Ministerstwa Spraw Wewn?trznych ZSRR. W 1981 roku działacz ?Solidarno?ci”
Andrzej Milczanowski
zaproponował powołanie O?rodka Bada? Społecznych, ktory miał zbada? ukrywane fragmenty powojennej historii Szczecina, m.in. zlot z 1946 roku
[1]
.