Traktat o całkowitym zakazie prob z broni? j?drow?

Traktat o całkowitym zakazie prob z broni? j?drow? ( ang. Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty , CTBT ) ? podpisany 24 wrze?nia 1996 w Nowym Jorku , zakładaj?cy całkowity zakaz przeprowadzania prob nuklearnych .

Traktat sporz?dzono w 6 j?zykach : arabskim , chi?skim , angielskim , francuskim , rosyjskim i hiszpa?skim (art. 17). Depozytariuszem jest Sekretarz Generalny ONZ (art. 16). Siedziba Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty Organization (inne j?zyki) (CTBTO), organizacji monitoruj?cej przestrzeganie traktatu, znajduje si? w Wiedniu.

Ratyfikacja [ edytuj | edytuj kod ]

Do jego wej?cia w ?ycie wymagana jest ratyfikacja przez 44 pa?stwa (w tym Polsk?) ^[1] wyszczegolnione w układzie (Zał?cznik 2 do artykułu 14). Do pa?dziernika 2023 r. proces ratyfikacyjny zako?czył si? w 36 spo?rod nich, a Indie , Pakistan i Korea Połnocna w ogole nie zło?yły swych podpisow ^[a]. Ł?cznie traktat podpisany został przez 187 pa?stwa, z czego 178 go ratyfikowały ^[3].

W pa?dzierniku 2023 roku Duma Pa?stwowa Federacji Rosyjskiej przyj?ła ustaw? uchylaj?c? ratyfikacj? traktatu, uzasadniaj?c to brakiem ratyfikacji przez USA ^[4]. 2 listopada prezydent Rosji, Władimir Putin , podpisał t? ustaw? ^[5]^[6].

Zobowi?zania [ edytuj | edytuj kod ]

Traktat w art. 1 zobowi?zuje strony, by nie przeprowadzały jakichkolwiek wybuchow j?drowych oraz zapobiegały wszelkim takim wybuchom na wszystkich obszarach podlegaj?cych ich władzy. Strony zobowi?zane s? tak?e, ?e powstrzymaj? si? od powodowania, zach?cania do lub uczestniczenia w jakikolwiek sposob w przeprowadzaniu takich wybuchow.

Spory , jakie mog? wynikn?? ze stosowania lub wykładni Traktatu, za zgod? stron rozstrzyga? ma Mi?dzynarodowy Trybunał Sprawiedliwo?ci (art. 6).

Zastrze?enia do Traktatu i zał?cznikow s? zakazane, do Protokołu (omawiaj?cego nadzor nad przestrzeganiem) oraz zał?cznikow do niego zakazane s? zastrze?enia sprzeczne z celami i zadaniami Traktatu (art. 15).

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Spo?rod 44 pa?stw z Zał?cznika 2, do pa?dziernika 2023 traktat podpisały, ale go nie ratyfikowały: Chiny , Egipt , Iran , Izrael i USA ^[2].

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Ustawa z 22 stycznia 1999 r. o ratyfikacji Traktatu o całkowitym zakazie prob j?drowych ( Dz.U. z 1999 r. nr 15, poz. 136 )
↑ Status of Signatures and Ratifications. Annex 2 States Only , CTBTO [dost?p 2023-11-07] [zarchiwizowane 2023-10-12] ( ang. ) .
↑ Status of Signatures and Ratifications , CTBTO [dost?p 2023-11-07] [zarchiwizowane 2023-11-02] ( ang. ) .
↑ Lauren L. Irwin Lauren L. , Russia simulates nuclear strike after lawmakers revoke test ban treaty ratification [online], 25 pa?dziernika 2023 [dost?p 2023-11-07] ( ang. ) .
↑ Rosja wycofuje si? z traktatu o zakazie prob j?drowych. Jest podpis Putina [online], TVN24, 2 listopada 2023 [dost?p 2023-11-07] .
↑ Andrew A. Osborn Andrew A. , Putin revokes Russian ratification of global nuclear test ban treaty [online], Reuters, 2 listopada 2023 [dost?p 2023-11-07] ( ang. ) .

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Marcin Kaczmarski: Problematyka zbroje? i rozbrojenia. W: Ryszard Zi?ba : Bezpiecze?stwo mi?dzynarodowe po zimnej wojnie . Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2008, s. 535. ISBN 978-83-60501-92-4 .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty Organization ( ang. )
Tekst traktatu ( ang. )
Tekst traktatu ( fr. ) , ( ros. ) , ( hiszp. )
Traktat o całkowitym zakazie prob j?drowych
Lista stron Traktatu . treaties.un.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-26)]. ( ang. ) .

[3] Spo?rod 44 pa?stw z Zał?cznika 2, do pa?dziernika 2023 traktat podpisały, ale go nie ratyfikowały: Chiny , Egipt , Iran , Izrael i USA ^[2].

[1] Ustawa z 22 stycznia 1999 r. o ratyfikacji Traktatu o całkowitym zakazie prob j?drowych ( Dz.U. z 1999 r. nr 15, poz. 136 )

[StatusA2-2] Status of Signatures and Ratifications. Annex 2 States Only , CTBTO [dost?p 2023-11-07] [zarchiwizowane 2023-10-12] ( ang. ) .

[Status-4] Status of Signatures and Ratifications , CTBTO [dost?p 2023-11-07] [zarchiwizowane 2023-11-02] ( ang. ) .

[Irwin-5] Lauren L. Irwin Lauren L. , Russia simulates nuclear strike after lawmakers revoke test ban treaty ratification [online], 25 pa?dziernika 2023 [dost?p 2023-11-07] ( ang. ) .

[tvn24-6] Rosja wycofuje si? z traktatu o zakazie prob j?drowych. Jest podpis Putina [online], TVN24, 2 listopada 2023 [dost?p 2023-11-07] .

[Osborn-7] Andrew A. Osborn Andrew A. , Putin revokes Russian ratification of global nuclear test ban treaty [online], Reuters, 2 listopada 2023 [dost?p 2023-11-07] ( ang. ) .

[1]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[2]

Bro? masowego ra?enia	Konwencje haskie (1899 i 1907) Protokoł genewski (1925) LTBT (1963) NPT (1968) BWC (1972) CWC (1993) CTBT (1996) TPNW (2017)
Strefy bezatomowe	Układ Antarktyczny (1959) Traktat z Tlatelolco (1967) Traktat o dnie morza (1971) Traktat z Rarotonga (1985) Konferencja dwa plus cztery (1990) Traktat z Bangkoku (1995) Traktat z Kairu (1996) Traktat z Semipałaty?ska (2006)
Zbrojenia morskie	Traktat waszyngto?ski (1922) Traktat londy?ski (1930) Drugi traktat londy?ski (1936)
Pomi?dzy USA a ZSRR / Rosj?	SALT I (1972) ABM (1972) TTBT (1974) SALT II (1979) INF (1987) START I (1991) START II (1993) SORT (2002) New START (2010)
Pozostałe traktaty	Deklaracja petersburska (1868) Deklaracja brukselska (1874) Traktat wersalski (1919) Traktat w Saint-Germain-en-Laye (1919) Traktat w Neuilly-sur-Seine (1919) Traktat w Trianon (1920) Traktat w Sevres (1920) Protokoł genewski (1925) Traktat o przestrzeni kosmicznej (1967) ENMOD (1977) CCWC (1980) CFE (1990) Traktat o otwartych przestworzach (1992) Porozumienie Wassenaar (1994) Traktat ottawski (1997) CCM (2008)