Titicaca
(
hiszp.
Lago Titicaca
) ? jezioro poło?one na terenie
Peru
i
Boliwii
, w połnocnej cz??ci zagł?bienia
Altiplano
, pomi?dzy wschodnimi i zachodnimi pasmami
Andow
(obszar
Andow ?rodkowych
). Najwi?ksze jezioro wysokogorskie na Ziemi. Najwy?ej poło?one jezioro, na ktorym uprawiana jest ?egluga statkami handlowymi. Najwi?ksze zarowno pod wzgl?dem powierzchni, jak i pod wzgl?dem obj?to?ci wody
jezioro
w
Ameryce Południowej
[2]
[3]
[4]
. Laguna
Maracaibo
ma wi?ksz? powierzchni? i bywa nazywana jeziorem (
hiszp.
Lago de Maracaibo
), jednak w istocie jest zatok? morsk?, a nie jeziorem.
Jezioro Titicaca znajduje si? na wysoko?ci 3812 m n.p.m., przeci?tna gł?boko?? 107 m, maksymalna 281, długo?ci 190 km, najwi?ksza szeroko?? 80 km, powierzchnia jeziora 8372 km²
[5]
. Jezioro składa si? z dwoch cz??ci (Lago Huinaymarca i Lago Chucuito) poł?czonych
cie?nin? Tiquina
. Poziom wody jeziora zmienia si? okresowo nawet o pi?? metrow.
Jest to
jezioro tektoniczne
powstałe najprawdopodobniej w
miocenie
. ?lady dawnej
linii brzegowej
wskazuj?, ?e w przeszło?ci było wi?ksze. Jest pozostało?ci? ?rodl?dowego morza nazwanego
Lago Ballivian
, ktore niegdy? pokrywało całe
Altiplano
. Procesy geologiczne i intensywne parowanie doprowadziły do opadni?cia poziomu wod.
Do jeziora wpływa co najmniej 25 rzek (Suches, Ilave, Coata, Ramis, powierzchnia zlewiska wynosi 22 400 km²), a wypływa z niego jedna (
Desaguadero
, ł?czy ona Titicaca z bezodpływowym jeziorem
Poopo
). Niewielki przepływ wod w tych rzekach sprawia, i? jezioro jest w zasadzie bezodpływowe.
Na Titicaca znajduje si? kilka naturalnych wysp (
Amantani
,
Taquile
,
Suriqui
,
Wyspa Sło?ca
(
Isla del Sol
) oraz ponad 40 niewielkich sztucznych wysepek pływaj?cych (zwanych
Uros
), z ktorych cz??? jest zamieszkana przez Indian
Uru
i ch?tnie odwiedzana przez turystow.
Najch?tniej odwiedzana przez turystow jest słyn?ca z zabytkow z czasow
inkaskich
Wyspa Sło?ca
? według legend Inkow tutaj narodził si? biały bog
Wirakocza
oraz pierwsi Inkowie:
Manco Capac
oraz jego siostra, a zarazem ?ona
Mama Ocllo
, a tak?e samo Sło?ce czyli
Inti
. Wyspa ta jest wci?? miejscem ?wi?tym dla zamieszkuj?cych Boliwi? oraz Peru Indian
Ajmara
i
Keczua
. Wyspa Sło?ca ma 10 km długo?ci i 5 km szeroko?ci. Zamieszkana jest przez 2 tys.
Indian
. Na terenie całej wyspy zachowały si? pozostało?ci z okresu inkaskiego, z ktorych najsłynniejsze to Pilko Kaina oraz kompleks Chincana, w skład ktorego wchodzi ?wi?ta skała zwi?zana z inkask? legend? stworzenia. W Challapampa znajduje si? muzeum przedmiotow znalezionych tu przez archeologow, z ktorych cz??? wykonano ze szczerego złota. Nieco mniejsza od Wyspy Sło?ca jest
Wyspa Ksi??yca
, gdzie znajduje si? klasztor kapłanek sło?ca.
Mieszka?cy miast znajduj?cych si? nad jeziorem Titicaca (najwi?ksze z nich to
Puno
w Peru i
Guaqui
w Boliwii) utrzymuj? si? przede wszystkim z
rybołowstwa
i turystyki. Na południowo-wschodnim brzegu jeziora (na terenie Boliwii) znajduj? si? pozostało?ci prekolumbijskich budowli, m.in. w
Tiahuanaco
, gdzie mie?cił si? głowny o?rodek kultury o tej samej nazwie. Miejscowo??
Copacabana
słynie z pielgrzymek do niewielkiej drewnianej figury
Matki Boskiej
Opiekunki Jeziora, ktora pojawiła si? w tamtejszym ko?ciele w
XVI w.
, a ktorej wykonanie przypisuje si? potomkowi Inki. Pos??ek na czas mszy ustawiany jest przodem do wiernych, w pozostałym czasie zwraca si? go w kierunku Jeziora, tak aby Matka Boska miała baczenie na wszystko co si? na jeziorze dzieje.
Wody jeziora s? powa?nie zagro?one poprzez ?cieki komunalne z peruwia?skich miast Puno i
Juliaca
oraz z boliwijskiej Copacabany. Miasta te nie maj? oczyszczalni ?ciekow. Zwłaszcza zanieczyszczona jest zatoka miasta Puno, pokryta grub? warstw? zielonej
rz?sy
. Dodatkowym zagro?eniem jest spływanie do jeziora wod z pol wraz z nawozami sztucznymi. Poprzez wprowadzenie
pstr?ga
kanadyjskiego zaburzono rownowag? ekosystemu. Doprowadziło do zubo?enia mikrofauny i flory i wygini?cia prawie połowy gatunkow i tak nielicznych ryb. Sytuacj? pogarsza fakt podzielenia jeziora pomi?dzy Peru i Boliwi? oraz nie najlepsze stosunki polityczne pomi?dzy tymi pa?stwami, co utrudnia skoordynowane akcje ochrony wod jeziora. Celem ochrony zasobow jeziora zało?ono w 1978 roku, na terenie
Peru
,
Rezerwat Narodowy Titicaca
.
Nazwa jeziora pochodzi z india?skiego j?zyka
keczua
. W wolnym tłumaczeniu oznacza pum? poluj?c? na krolika. Powstała ze skojarzenia jakie rodzi kształt akwenu. Lokalne ludy stosuj? ro?ne nazewnictwo, np. Boliwijczycy nazywaj? jego mniejsz? cz??? Lago Huinaymarca, a wi?ksz? Lago Chucuito, podczas gdy Peruwia?czycy zw? je odpowiednio Lago Pequeno i Lago Grande.
-
?wi?to na Wyspie Taquile
-
Jedna z pływaj?cych Wysp Uros
-
Tubylec w łodzi na jeziorze Titicaca
-
Peru - Puno - Titicaca Lake - Aimara (Aymara) Village on the water
-
Jezioro Titicaca podczas wschodu sło?ca
-
Hotel na wyspie na jeziorze Titicaca
- ↑
a
b
c
d
e
Data Summary: Lago Titicaca (Lake Titicaca)
. [dost?p 2009-11-28]. [zarchiwizowane z
tego adresu
(2012-10-18)].
- ↑
Grove, M. J., P. A. Baker, S. L. Cross, C. A. Rigsby and G. O. Seltzer 2003 Application of Strontium Isotopes to Understanding the Hydrology and Paleohydrology of the Altiplano, Bolivia-Peru.
Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology
194:281-297.
- ↑
C.
C.
Rigsby
C.
C.
,
M.S. Aldenderfer
M.S.A.
P. A. Baker
M.S. Aldenderfer
M.S.A.
,
Fluvial History of the Rio Ilave Valley, Peru, and Its Relationship to Climate and Human History.
, ?Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology”, 194, 2003, s. 165-185
.
- ↑
Questions
Q.
Unlimited
Questions
Q.
,
Who Wants to Be a Judge at the National Academic Championship?
[online], National Academic Championship, 2003
[dost?p 2016-12-06]
.
- ↑
International Lake Environment
I.L.E.
Committee
International Lake Environment
I.L.E.
,
Data Summary: Lago Titicaca (Lake Titicaca)
[online] [zarchiwizowane z
adresu
2011-10-16]
.