Thomas Augustine Arne
(ur.
12 marca
1710
w
Londynie
, zm.
5 marca
1778
tam?e) ?
angielski
kompozytor
, autor
sonat
,
kantat
,
oper
i masek (
masque
). Konkurent muzyczny
Handla
.
Tworca znanej kantaty ?Bacchus and Ariadne” i pie?ni ?
Rule, Britannia!
” (z maski ?
Alfred
”).
Swoj? karier? muzyczn? rozpocz?ł w 1732 roku i był wysoko ceniony. Według niektorych opinii obecno?? takich kompozytorow jak Arne,
John Stanley
,
William Boyce
,
William Croft
czy
Thomas Linley (starszy)
i
Thomas Linley (młodszy)
na osiemnastowiecznej scenie angielskiej burzy mit o całkowitej dominacji na niej Handla, jak rownie? o małej kreatywno?ci owczesnych tworcow muzyki.
Arne urodził si? na King Street w dzielnicy Covent Garden (Londyn) 12 marca 1710 roku i został ochrzczony w 11 tygodni po?niej 28 maja w ko?ciele ?w. Pawła w tej samej dzielnicy.
Dziadek i ojciec Arne’a byli stolarzami i obaj nale?eli do
cechu
stolarzy w londy?skiej
City
. Dziadek zmarł w wi?zieniu
Marschalsea
za długi. Ojciec miał jednak do?? pieni?dzy, by wynaj?? du?y dom w Londynie i wysła? syna do elitarnego
Eton College
. Młody Arne przemycił szpinet na strych i tam grał w tajemnicy przed ojcem, u?ywaj?c chusteczki do tłumienia d?wi?kow (przygody te przypisywane były
Handlowi
). Jak pisał historyk muzyki tej epoki,
Charles Burney
, Arne przebrał si? za dostawc?, by mie? dost?p do gmachu Covent Garden Opera House. Tam Arne zawarł znajomo?? z pierwszym kompozytorem, ktorym był
Michael Festing
. Festing był pod wra?eniem wiedzy i umiej?tno?ci młodego Arne’a i zabierał go na przedstawienia muzyczne. W 1733 roku Arne słuchał w Oksfordzie opery
Handla
Athalia
. Ojciec odkrył w ko?cu tajemnic? syna, lecz dał si? przekona? (prawdopodobnie Festingowi), by pozwoli? synowi zaj?? si? muzyk? obok kształcenia go na prawnika, jak to wcze?niej planowano.
Jako katolik, Arne miał niektore drogi do kariery muzycznej zamkni?te. Jego pierwsz? muzyczn? ucieczk? od obowi?zkow prawniczych było uczenie ?piewu swej siostry Susanny Marii Arne i brata Richarda Arne. Cała trojka uczestniczyła w wykonaniu dzieła
Handla
Acis and Galatea
w
Haymarket Theatre
w kwietniu 1732 roku. Arne’owie poł?czyli wkrotce siły z dwoma innymi ?piewakami:
Henry Carey
i
J.F. Lampe
.
Pierwsz? wa?n? kompozycj? Arne’a była adaptacja muzyczna dzieła
Josepha Addisona
Rosamond
. W 1736 roku Arne po?lubił Cecili? Young, cork? organisty z All Hallows Church z dzielnicy Barking.
Cecilia Young
zd??yła si? ju? wcze?niej odznaczy? jako znakomita ?piewaczka i interpretatorka oratoriow
Handla
.
W 1738 roku Arne skomponował
mask?
Comus
, wystawion? w
Drury Lane Theatre
4 marca 1738 roku. Dzieło to było bardzo popularne jeszcze sto lat po ?mierci kompozytora.
William Hogarth: Ksi??? Walii i pozostałe dzieci krolewskie graj?ce na instrumentach
W nienawykaniu United States Army Strings.
W 1740 roku wystawiono jego drug? mask?
The Judgement of Paris
(
S?d Parysa
). Muzyka z finałowego choru niestety zagin?ła. Była ona wykonana na uroczysto?ci organizowanej przez ksi?cia Walii z okazji ?lubu jego corki ksi??niczki Augusty i 25-lecia sukcesji hanowerskiej w Wielkiej Brytanii. Dla tej samej uroczysto?ci Arne skomponował drug? mask?
Alfred
, zawieraj?c? słynny chorał
Rule, Britannia!
,
odt?d nieformalny drugi
hymn
brytyjski, a tak?e przepi?kn? ari?:
Arise sweet Messenger of the Morn
.
Pod koniec roku 1740 rozpocz?ł adaptowanie dzieł
Shakespeare’a
:
As You like it
(
Jak wam si? podoba
),
Twelfth Night
(1741),
The Merchant of Venice
(
Kupiec wenecki
) (1742),
The Tempest
(
Burza
) (1746) i
Love Labour’s Lost
(1747).
W 1742 roku Arne odwiedził wraz z ?on?
Dublin
. Podczas sezonu muzycznego w tym mie?cie wystawił wiele dzieł Handla i własnych, w tym oratorium
The Death of Abel
(
?mier? Abla
) z 1744 roku.
W 1745 roku Arne przedstawił własn? wersj? orkiestracji hymnu brytyjskiego
God Save the Queen
w
Drury Lane Theatre
. Nast?pne udane dzieło
Colin & Phobe
uczyniło go najpopularniejszym kompozytorem w Londynie na 20 lat.
W 1750 roku siostra kompozytora i znana w Londynie aktorka Mrs. Cibber pokłociła si? ze słynnym aktorem brytyjskim
Davidem Garrickiem
w sprawie swej pensji i przeniosła do
Covent Garden Theatre
. Pod??ył za ni? Arne, co zapocz?tkowało wieloletni? walk? mi?dzy obu teatrami, zako?czon? powrotem pani Cibber do Drury Lane wiele lat potem.
W 1753 roku Arne skomponował kantat?
Cymon & Iphigenia
.
W 1755 roku Arne i jego ?ona zdecydowali si? na separacj?. Stosunki mi?dzy nimi ju? od dawna były złe. Humorzasta ?ona torpedowała wiele przedstawie?, ktore musiały by? przekładane z powodu jej ?niedomaga?”. Arne wypłacał jej od separacji 40 funtow rocznie.
W 1759 roku Arne otrzymał tytuł Doctor of Music na uniwersytecie w
Oksfordzie
. Arne dokonał ponownego wystawienia słynnej
Beggar’s Opera
z 1729 roku w Covent Garden (1759). W roli głownej wyst?piła jego uczennica Miss Brent.
W roku 1761 Arne wystawił swe oratorium
Judith
, a w 1762 haendlowski
Alexander’s Feast
.
John Stanley
i
John Christopher Smith
byli tym zdenerwowani, poniewa? s?dzili, ?e posiadaj? monopol na wystawienia oratorow mistrza, zmarłego w 1759 roku.
W lutym 1762 roku Arne odniosł najwi?kszy sukces w swoim ?yciu, jakim była
opera
Artaxerxes
.
Joseph Haydn
, ktory widział jej po?niejsze wystawienia, był oczarowany. Była to najpopularniejsza opera w
Wielkiej Brytanii
a? po gł?boki
XIX wiek
. Sukces został powtorzony przy
Love in a Village
, ktora procz arii Arne’a zawierała tak?e kilka popularnych piosenek z epoki.
1764 rok przyniosł jeszcze jeden sukces, jakim okazało si? wystawienie
The Arcadian Nuptials
(tym razem masque, nie opera).
W 1766 roku siostra Arne’a, Mrs Cibber, zmarła, a Miss Brent, jego uczennica, po?lubiła włoskiego skrzypka Pinto. W 1767 Arne wydał
The Four Symphonies
napisanych w stylu, w jakim komponował przybyły do Londynu w 1762 roku
Johann Christian Bach
, ktory wywarł du?y wpływ na po?n? muzyk? Arne’a.
Arne jako nowo przyj?ty członek
Gentleman’s Catch Club
i
Madrigal Society
dawał regularne koncerty. W 1769 roku Arne wystawił
Shakespeare’s Ode
(1769), nast?pnie mask?
The Fairy Queen
(1771) i
May Day
(1775). W pa?dzierniku 1777 Arne pojednał si? z ?on?, jednak ich szcz??cie trwało krotko, poniewa? Arne wowczas był ju? powa?nie chory i zmarł 5 marca 1778 roku. Według jego testamentu dziedziczyła po nim ?ona i jedyny syn
Michael Arne
.
Thomas Augustine Arne był jednym z najwi?kszych kompozytorow, ?yj?cych kiedykolwiek na Wyspach Brytyjskich, i prawdopodobnie najwi?kszym kompozytorem brytyjskim
XVIII
wieku, je?li nie liczy? pochodz?cego z Niemiec Handla. Jego muzyka jest dzi? naprawd? dobrze znana jedynie w Wielkiej Brytanii, gdzie jego wpływ na sztuk? kompozytorsk? jest widoczny po dzi? dzie?. Reszta ?wiata zna go przede wszystkim jako tworc?
Rule, Britannia!
.
Linki do ro?nych wykona? pie?ni
Rule Britannia
[
edytuj
|
edytuj kod
]
- Piano version
(9KB, format
MIDI
)
- Orchestral version
(121KB, format
MP3
)
- BBC Symphony Orchestra, Bryn Terfel, Last Night of the Proms, Live 1994 copyright BBC and Teldec Classics GmbH
, (4:27 min, ok. 4MB, format MP3, 4 zwrotki, przy czym trzecia zwrotka /powtorzenie pierwszej/ ?piewana jest w
j?zyku walijskim
)
- Beethoven Haus Bonn, Variationen uber das englische Volkslied "Rule Britannia" fur Klavier (D-dur) WoO 79
- Works by Thomas Arne
in the University of North Texas Virtual Rare Book Room
- Profile page for Thomas Arne
on the
Find A Grave
web site
- Encyklopedia muzyczna PWM
. El?bieta Dzi?bowska (red.). Wyd. I. T. 1: AB cz??? biograficzna. Krakow: PWM, 1979, s. 71?72.
ISBN
83-224-0113-2
.
(
pol.
)
.
- Encyklopedia muzyki
. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 52.
ISBN
83-01-11390-1
.
(
pol.
)
.
- The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. A
. Oxford University Press, 2004.
ISBN
978-0-19-517067-2
.
(
ang.
)
.
Brak numerow stron w ksi??ce