Talent
(
łac.
t?lent?m
od
gr.
τ?λαντον talanton ? ci??ar) ? najwi?ksza
jednostka miary
masy i pieni?dza, u?ywana w
staro?ytno?ci
(w
Asyrii
,
Babilonii
,
staro?ytnej Grecji
i
Palestynie
).
Z przekazu
Herodota
wiadomo, ?e w
Mezopotamii
odpowiadała masie 30,12 kg (
Dzieje
III 89,2), Izraelici w czasach
Starego Testamentu
przej?li j? jako
kikkar
(kr?g) wagi ok. 34-36 kg, za? jej odpowiednik na Krecie liczył ok. 29 kg
[1]
.
W
Babilonii
talent stanowił rownowarto?? 60
min
i 3600
szekli
. W Grecji stosowany na długo przed wprowadzeniem monet, nigdy jako moneta nie funkcjonował, b?d?c jedynie ekwiwalentem okre?lonej masy srebra wa?onego lub (po?niej) w monetach
[2]
. Np. w Atenach VI-V wieku p.n.e. odpowiadał warto?ci 60 min oraz 6000
drachm
srebrnych i 36 tys. miedzianych
oboli
, pełni?c wył?cznie funkcj? pieni?dza obrachunkowego
[3]
. W handlu mi?dzynarodowym słu?ył do odwa?ania głownie
złota
lub
srebra
. Rownie? u Grekow masa talentu zale?ała od lokalnych systemow wagowo-pieni??nych, np.
attycko
-
eubejskiego
wynosiła 26,196 kg
[4]
,
egineckiego
? 37,1 kg. W
greckich koloniach
sycylijskich
attycki talent wyj?tkowo dzielono na 240 (po?niej 120) jednostek zwanych litra
[5]
.
U
Rzymian
odpowiednikiem talentu było
centupodium
rowne 100
librom
(funtom) srebra
[6]
. Cho? w
rzymskim systemie miar
praktycznie nie funkcjonował, w handlowym obiegu przyjmowano te?, ?e talentowi attyckiemu wagowo odpowiadała płynna miara
quadrantala
(
amfory
) o masie 80 funtow rzymskich
[7]
.
W
?redniowieczu
nazw? t? niekiedy odnoszono t? do funta obrachunkowego, na ktory składało si? 240 srebrnych
denarow
[8]
.
Jeszcze po?niej miara ta zaistniała rownie? jako nowogrecka jednostka wagowa o nazwie ?talanton”, rowna 1/10 tonos lub 100 min (nowogreckich), miała mas? 150 kg
[9]
.
O talentach mowił
Jezus Chrystus
w jednej z przypowie?ci (o słudze nieu?ytecznym): ?Podobnie te? [jest z krolestwem niebieskim] jak z pewnym człowiekiem, ktory maj?c si? uda? w podro?, przywołał swoje sługi i przekazał im swoj maj?tek. Jednemu dał pi?? talentow, drugiemu dwa, trzeciemu jeden, ka?demu według jego zdolno?ci, i odjechał. Zaraz ten, ktory otrzymał pi?? talentow, poszedł, pu?cił je w obrot i zyskał drugie pi??. Tak samo i ten, ktory dwa otrzymał; on rownie? zyskał drugie dwa. Ten za?, ktory otrzymał jeden, poszedł i rozkopawszy ziemi?, ukrył pieni?dze swego pana.” (
Mt
25,14-30).
O talentach mowa jest tak?e w przypowie?ci o nielito?ciwym dłu?niku
[10]
, gdzie przykładowo niewyobra?alny dług si?ga dziesi?ciu tysi?cy talentow (Mt 18,23-35). Wspomniane s? rownie? w opisie
siedmiu czasz gniewu Bo?ego
, gdy po wylaniu ostatniej, na ludzi spadły bryły
gradu
o wadze około talentu (
Ap
16,21).
- ↑
Der Kleine Pauly
. T. 5. Munchen: Deutscher Taschenbuchverlag, 1979, kol. 502, 29-35.
- ↑
David Sacks:
Encyklopedia ?wiata staro?ytnych Grekow
. Warszawa: KiW, 2001, s. 402.
- ↑
Robert Flacelliere:
?ycie codzienne w Grecji za czasow Peryklesa
. Warszawa: PIW, 1985, s. 110.
- ↑
Nowa encyklopedia powszechna PWN
.
- ↑
Der Kleine Pauly
, dz. cyt., kol. 502, 57-58.
- ↑
Andrzej Mikołajczyk:
Leksykon numizmatyczny
. Warszawa-Łod?:
Wydawnictwo Naukowe PWN
, 1994, s. 306.
- ↑
Der Kleine Pauly
, dz. cyt., kol. 503, 1-4.
- ↑
talent
, [w:]
Encyklopedia PWN
[dost?p 2013-03-06]
.
- ↑
Wielka ilustrowana encyklopedia powszechna
. T. 17. Krakow:
Wydawnictwo Gutenberg
, 1930.
- ↑
Mt 18, 23-35