한국   대만   중국   일본 
Talent (miara) ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Talent (miara)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Talent ( łac. t?lent?m od gr. τ?λαντον talanton ? ci??ar) ? najwi?ksza jednostka miary masy i pieni?dza, u?ywana w staro?ytno?ci (w Asyrii , Babilonii , staro?ytnej Grecji i Palestynie ).

Z przekazu Herodota wiadomo, ?e w Mezopotamii odpowiadała masie 30,12 kg ( Dzieje III 89,2), Izraelici w czasach Starego Testamentu przej?li j? jako kikkar (kr?g) wagi ok. 34-36 kg, za? jej odpowiednik na Krecie liczył ok. 29 kg [1] .

W Babilonii talent stanowił rownowarto?? 60 min i 3600 szekli . W Grecji stosowany na długo przed wprowadzeniem monet, nigdy jako moneta nie funkcjonował, b?d?c jedynie ekwiwalentem okre?lonej masy srebra wa?onego lub (po?niej) w monetach [2] . Np. w Atenach VI-V wieku p.n.e. odpowiadał warto?ci 60 min oraz 6000 drachm srebrnych i 36 tys. miedzianych oboli , pełni?c wył?cznie funkcj? pieni?dza obrachunkowego [3] . W handlu mi?dzynarodowym słu?ył do odwa?ania głownie złota lub srebra . Rownie? u Grekow masa talentu zale?ała od lokalnych systemow wagowo-pieni??nych, np. attycko - eubejskiego wynosiła 26,196 kg [4] , egineckiego ? 37,1 kg. W greckich koloniach sycylijskich attycki talent wyj?tkowo dzielono na 240 (po?niej 120) jednostek zwanych litra [5] .

U Rzymian odpowiednikiem talentu było centupodium rowne 100 librom (funtom) srebra [6] . Cho? w rzymskim systemie miar praktycznie nie funkcjonował, w handlowym obiegu przyjmowano te?, ?e talentowi attyckiemu wagowo odpowiadała płynna miara quadrantala ( amfory ) o masie 80 funtow rzymskich [7] .

W ?redniowieczu nazw? t? niekiedy odnoszono t? do funta obrachunkowego, na ktory składało si? 240 srebrnych denarow [8] .

Jeszcze po?niej miara ta zaistniała rownie? jako nowogrecka jednostka wagowa o nazwie ?talanton”, rowna 1/10 tonos lub 100 min (nowogreckich), miała mas? 150 kg [9] .

W kontek?cie biblijnym [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Przypowie?? o talentach .

O talentach mowił Jezus Chrystus w jednej z przypowie?ci (o słudze nieu?ytecznym): ?Podobnie te? [jest z krolestwem niebieskim] jak z pewnym człowiekiem, ktory maj?c si? uda? w podro?, przywołał swoje sługi i przekazał im swoj maj?tek. Jednemu dał pi?? talentow, drugiemu dwa, trzeciemu jeden, ka?demu według jego zdolno?ci, i odjechał. Zaraz ten, ktory otrzymał pi?? talentow, poszedł, pu?cił je w obrot i zyskał drugie pi??. Tak samo i ten, ktory dwa otrzymał; on rownie? zyskał drugie dwa. Ten za?, ktory otrzymał jeden, poszedł i rozkopawszy ziemi?, ukrył pieni?dze swego pana.” ( Mt 25,14-30).

O talentach mowa jest tak?e w przypowie?ci o nielito?ciwym dłu?niku [10] , gdzie przykładowo niewyobra?alny dług si?ga dziesi?ciu tysi?cy talentow (Mt 18,23-35). Wspomniane s? rownie? w opisie siedmiu czasz gniewu Bo?ego , gdy po wylaniu ostatniej, na ludzi spadły bryły gradu o wadze około talentu ( Ap 16,21).

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. Der Kleine Pauly . T. 5. Munchen: Deutscher Taschenbuchverlag, 1979, kol. 502, 29-35.
  2. David Sacks: Encyklopedia ?wiata staro?ytnych Grekow . Warszawa: KiW, 2001, s. 402.
  3. Robert Flacelliere: ?ycie codzienne w Grecji za czasow Peryklesa . Warszawa: PIW, 1985, s. 110.
  4. Nowa encyklopedia powszechna PWN .
  5. Der Kleine Pauly , dz. cyt., kol. 502, 57-58.
  6. Andrzej Mikołajczyk: Leksykon numizmatyczny . Warszawa-Łod?: Wydawnictwo Naukowe PWN , 1994, s. 306.
  7. Der Kleine Pauly , dz. cyt., kol. 503, 1-4.
  8. talent , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2013-03-06] .
  9. Wielka ilustrowana encyklopedia powszechna . T. 17. Krakow: Wydawnictwo Gutenberg , 1930.
  10. Mt 18, 23-35