Ten artykuł dotyczy biologii. Zobacz te?: inne znaczenia tego słowa .

Szkielet ^{[1] [2] [3]} , układ szkieletowy ^{[2] [3]} , ko?ciec ( łac. skeleton, skeletus ) ^{[ potrzebny przypis ]} ? twarda konstrukcja anatomiczna wchodz?ca w skład ciała zwierz?t ^{[1] [2] [3]} .

Szkielet mo?e:

• stanowi? miejsce przyczepu mi??ni ^{[2] [3]} ;
• nadawa? ciału kształt ^[2] ;
• by? osłon? dla narz?dow ^{[1] [2] [3]} .

Zbudowany mo?e by? z substancji nieorganicznych lub organicznych ^{[4] [3]} .

Rodzaje szkieletu [ edytuj | edytuj kod ]

Ze wzgl?du na funkcj? ^[5] :

• szkielet wła?ciwy ? słu??cy do poruszania si? organizmu jako miejsce przyczepu i podpory mi??ni (np. układ kostny ).
• szkielet ochronny ? słu??cy do mechanicznej ochrony organizmu lub narz?du ( muszla , karapaks ?ołwi )
• szkielet ruchowo-obronny ? pełni?cy obie ww. funkcje (pancerz stawonogow)

Ze wzgl?du na poło?enie ^[6] :

• szkielet zewn?trzny (egzoszkielet) ? na zewn?trz ciała, typowy dla bezkr?gowcow ( stawonogi , mi?czaki ), u kr?gowcow zwany szkieletem skornym, na ktory składaj? si? płytki kostne, z?by , łuski oraz rogowe wytwory naskorka, jak włosy , dzioby , pazury , rogi
• szkielet wewn?trzny (endoszkielet) ? wewn?trz ciała, typowy dla strunowcow , w pewnych postaciach rownie? u bezkr?gowcow
  • szkielet somatyczny
    • szkielet osiowy ( mozgoczaszka , kr?gosłup , ?ebra , mostek , struna grzbietowa )
    • szkielet ko?czyn i obr?czy ko?czyn
  • szkielet wisceralny (trzewny)
    • trzewioczaszka
    • szkielet serca

  Osobne artykuły: Szkielet zewn?trzny i  Szkielet wewn?trzny .

Wewn?trzny szkielet kr?gowcow bywa nazywane układem kostnym ^[7] .

Specyficznym niesztywnym rodzajem szkieletu jest hydroszkielet ^[8] , czyli system jam ciała wypełnionych płynem nadaj?cym ciału sztywno??.

Budowa [ edytuj | edytuj kod ]

Szkielet mo?e by? zbudowany z substancji organicznych, nieorganicznych, a tak?e z kombinacji obu rodzajow substancji. Szkielet kr?gowcow zbudowany jest z ko?ci (ro?ne białka i sole mineralne, np. hydroksyapatyt ) i chrz?stek (głownie białka) oraz ro?nych wytworow rogowych ( keratyna ). Rownie? u głowonogow wyst?puje wewn?trzny szkielet chrz?stny. Szkielet stawonogow , niektorych ameb , wieloszczetow i in. zbudowany jest w du?ej mierze z chityny ( oskorek ), czasem z udziałem substancji mineralnych, jak w?glan wapnia (karapaks). Szkielet mi?czakow z konchioliny i w?glanu wapnia. Szkielet niektorych innych organizmow ( otwornice , koralowce sze?ciopromienne ) niemal wył?cznie z w?glanu wapnia. Szkieletowe igły g?bek mog? składa? si? z ro?nych substancji, takich jak spongina , w?glan wapnia, krzemionka ^[9] . Z kolei szkielet osłonic ? tunika ? zawiera celuloz? .

Szkielet mo?e składa? si? drobnych, niepoł?czonych elementow ? sklerytow , płytek kostnych albo tworzy? układ narz?dow. Ko?ciec kr?gowcow tworzy układ mi??niowo-szkieletowy wraz z mi??niami okre?lanymi jako szkieletowe . Szkielet niektorych zwierz?t ł?czy elementy o ro?nym pochodzeniu, np. skorupa ?ołwi jest zbudowana z przekształconych ko?ci klatki piersiowej (?eber, kr?gosłupa) i łusek rogowych. Szkieletem nazywane s? skorupki protistow z grup b?d?cych tradycyjnie obiektem badania zoologii , podczas gdy podobne struktury tzw. protistow ro?linnych w zasadzie nie s? okre?lane t? nazw?, podobnie jak struktury ro?linne zbudowane z tkanki wzmacniaj?cej pełni?ce rol? analogiczn? do szkieletu zwierz?t (a tak?e szkieletow wytworow człowieka).

  Zobacz te?: Cytoszkielet i  Układ kostny człowieka .

Zobacz multimedia zwi?zane z tematem: Szkielet (anatomia)

Zobacz hasło szkielet w Wikisłowniku

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]