Układ kontroli trakcji , system kontroli trakcji , TCS ( ang. traction control system , dosł. ?system kontroli trakcji”), ASR ( niem. Antriebsschlupfregelung , dosł. ?regulacja po?lizgu nap?du”) ? system zaliczany do grupy systemow Advanced Vehicle Control Systems ( Automated Highway Systems ), ktorego głownym zadaniem jest niedopuszczenie do nadmiernego po?lizgu koł pojazdu podczas przyspieszania, objawiaj?cego si? ich buksowaniem. Układ kontroli trakcji wchodzi w skład układu stabilizacji toru jazdy (ESC).

Po?rednio systemy takie mog? wpływa? rownie? na polepszenie wła?ciwo?ci trakcyjnych pojazdu podczas ruchu w zakr?cie. Wi?kszo?? systemow działa jedynie w zakresie niskich pr?dko?ci pojazdu (do 40 km/h) aczkolwiek budowane s? te? wersje działaj?ce dla całego zakresu pr?dko?ci. Jest kolejnym, po systemie ABS , podwy?szaj?cym bezpiecze?stwo czynne . Działanie systemu wpływa tak?e na zmniejszenie zu?ycia opon i paliwa. System ten wykorzystuje elementy systemu ABS. Mo?e rownie? wykorzystywa? inne elementy, jak jednostk? steruj?c? prac? silnika.

W zale?no?ci od producenta samochodu system taki mo?e posiada? ro?ne nazwy. W Polsce jednym z popularniejszych okre?le? jest ASR (od niem. Antriebsschlupfregelung ). Nazwa ASR jest wykorzystywana w pojazdach produkowanych m.in. przez koncern Mercedes-Benz , Volkswagen , Fiat lub Rover . Koncerny Ford , Saab , Mazda oraz Chevrolet (Daewoo) stosuj? nazw? TCS (od ang. Traction control system ). Toyota stosuje nazw? TRC (od ang. Track control ). Firma BMW stosuje oznaczenie ASC+T lub nowszy model DSC (ang. Dynamic stability control ). Stosowane s? rownie? oznaczenia TC (ang. Traction Control ) i inne.

Zasada działania [ edytuj | edytuj kod ]

W momencie rozpoznania przez jednostk? steruj?c? po?lizgu ktorego? z koł lub osi (ro?nica cz?stotliwo?ci sygnałow z czujnikow ABS dla ro?nych koł jest wi?ksza ni? podczas normalnej jazdy), nast?puje zmniejszenie ich pr?dko?ci, ktore realizowane mo?e by? na kilka sposobow:

• wykorzystanie hamulcow do przyhamowania koł znajduj?cych si? w po?lizgu ? rozwi?zanie zapewniaj?ce szybki czas reakcji systemu, jednak?e negatywnie wpływaj?ce na komfort podro?y.
• opo?nienie zapłonu lub całkowite jego odł?czenie przy jednoczesnym odci?ciu wtrysku
• przymkni?cie przepustnicy ? w rozwi?zaniach, gdzie przepustnica jest sterowana elektronicznie by wire , jest ona przymykana wbrew woli kierowcy. W rozwi?zaniach tradycyjnych wyst?puje dodatkowa przepustnica. Rozwi?zanie najbardziej komfortowe, ale o najdłu?szym czasie reakcji.

W zale?no?ci od szczegołowych rozwi?za? wykorzystywany jest tylko jeden sposob sterowania, dwa lub wszystkie.

W poje?dzie bez systemu kontroli trakcji po najechaniu na ?lisk? powierzchni? przez jedno z koł nap?dowych, spadnie opor stawiany układowi nap?dowemu przez to koło, koło zacznie si? obraca? szybciej, ni? wynika to z pr?dko?ci toczenia si? koła, w wyniku czego b?d? wzrastały obroty układu nap?dowego. Na skutek (efekt uboczny) działania mechanizmu ro?nicowego , ktory powoduje, ?e moment obrotowy jest taki sam na wszystkich kołach nap?dzanych, drugie koło nap?dowe tocz?ce si? prawidłowo nie b?dzie wykorzystywa? swej przyczepno?ci. Zjawisko utrudnia ruszenie, gdy jedno z koł jest na ?liskiej nawierzchni, utrudnia jazd? po ?liskiej nawierzchni szczegolnie na zakr?cie. Zjawisko to wyst?puje te? w wyniku najechania na kału?? ? wowczas silnik, ktory utracił obci??enie, gwałtownie zwi?ksza obroty, a po odzyskaniu przyczepno?ci układ nap?dowy musi wytraci? obroty do pr?dko?ci wynikaj?cej z pr?dko?ci jazdy, co wywołuje szarpni?cie pojazdem, zmian? warunkow przyczepno?ci koł do jezdni, bardzo niebezpieczne na zakr?tach ^[1] .

W samochodzie wyposa?onym w system kontroli trakcji, system wykrywa taki stan ? gdy na ?liskiej powierzchni kr?ci si? tylko jedno z koł nap?dowych ? system kontroli trakcji ogranicza moc silnika, a nast?pnie wł?cza cz??ciowo hamulec ?lizgaj?cego si? koła, tak aby układ ro?nicowy mimo wszystko przeniosł moment nap?dowy rownie? na drugie koło. W ten sposob, dzi?ki systemowi kontroli trakcji, na ?liskiej powierzchni optymalnie nap?dzane s? wszystkie koła nap?dowe. Nale?y zauwa?y?, i? w tym przypadku system kontroli trakcji działa jako elektroniczna blokada mechanizmu ro?nicowego.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Anton Herner, Hans-Jurgen Riehl: Elektrotechnika i elektronika w pojazdach samochodowych . WKŁ, s. 306-307.
• Autotechnika motoryzacyjna 2006/03 str. 15-16, ISSN   0239-6440