Syriza
lub
Koalicja Radykalnej Lewicy
(
gr.
Συνασπισμ?? Ριζοσπαστικ?? Αριστερ??,
ΣΥΡΙΖΑ
) ?
grecka
lewicowa
, umiarkowanie
eurosceptyczna
[1]
partia polityczna, powstała jako koalicja radykalnie lewicowych, eurokomunistycznych, trockistowskich i alterglobalistycznych ugrupowa? politycznych. Pogl?dy partii okre?lane s? jako
demokratyczno-socjalistyczne
i lewicowo-narodowe
[2]
, a tak?e
ekosocjalistyczne
i
alterglobalistyczne
[3]
.
Koalicja powstała w 2004 na potrzeby wyborow do
Parlamentu Hellenow
. Zawi?zała j? grupa partii i organizacji społecznych, w?rod ktorych najwi?ksz? była
Sinaspismos
, a tak?e m.in. grupa osob zwi?zanych poprzednio z
Komunistyczn? Parti? Grecji
. Do bloku przył?czały si? kolejne stronnictwa, w 2007 Syriza liczyła ponad 10 kolektywnych uczestnikow.
W wyborach krajowych w 2004 koalicja otrzymała 3,3% głosow i 12 mandatow
[3]
. Wkrotce doszło do kryzysu, na skutek czego Sinaspismos wystartowała samodzielnie do Europarlamentu w tym samym roku. Ostatecznie doszło do odnowienia koalicji, ktora w wyborach w 2007 zdobyła 5,0% głosow i 14 mandatow. Dwa lata po?niej poparło j? 4,6% wyborcow, co przeło?yło si? na 13 miejsc w parlamencie
[3]
. W
Parlamencie Europejskim
w 2009 przedstawicielem Syrizy został
Nikolaos Chundis
, zasiadaj?cy w grupie
Zjednoczonej Lewicy Europejskiej i Nordyckiej Zielonej Lewicy
. W przedterminowych
wyborach krajowych w maju 2012
koalicja z wynikiem blisko 17% zaj?ła drugie miejsce za
Now? Demokracj?
, zdobywaj?c 52 mandaty
[3]
. W kolejnych
wyborach przeprowadzonych w czerwcu
tego samego roku z wynikiem prawie 27% (71 mandatow) ponownie uplasowała si? na drugim miejscu
[3]
.
Strona internetowa Syrizy wymieniała kilkana?cie wspołtworz?cych j? ugrupowa?
socjaldemokratycznych
, maoistowskich, komunistycznych, reprezentuj?cych nurty
ekosocjalistyczne
i tzw.
socjalizm demokratyczny
[4]
. W maju 2012 Syriza zło?yła do S?du Najwy?szego wniosek o zarejestrowanie jej jako jednolitej partii politycznej
[5]
.
W maju 2014 Syriza wygrała wybory europejskie, uzyskuj?c około 26,6% głosow (6 mandatow)
[6]
. W styczniu 2015 zwyci??yła natomiast w przedterminowych
wyborach parlamentarnych
? otrzymała ponad 36,3% głosow i 149 mandatow w 300-osobowym parlamencie
[7]
. 26 stycznia tego? roku jej lider
Aleksis Tsipras
został zaprzysi??ony na stanowisku premiera
[8]
. W lipcu 2015 zdecydowana wi?kszo?? deputowanych Syrizy głosowała za ustaw? o reformach oszcz?dno?ciowych b?d?cych warunkiem kredytodawcow udzielenia Grecji kolejnej pomocy, jednak?e przeciwko tej decyzji głosowali m.in. były minister finansow
Janis Warufakis
, minister energetyki
Panajotis Lafazanis
i przewodnicz?ca parlamentu
Zoi Konstandopulu
[9]
. W sierpniu 2015 Panajotis Lafazanis rozpocz?ł tworzenie nowego ugrupowania pod nazw?
Jedno?? Ludowa
, do ktorego przyst?piło 25 posłow Syrizy
[10]
.
We wrze?niu tego? roku odbyły si? przedterminowe
wybory
, ktore Syriza ponownie wygrała (35,5% głosow i 145 mandatow)
[3]
. Jej lider po miesi?cu powrocił wowczas na urz?d premiera. W maju 2019 partia utrzymała 6 mandatow w wyborach do PE, jednak została pokonana przez Now? Demokracj?
[11]
, co skutkowało rozpisaniem przez premiera przedterminowych wyborow krajowych. W wyniku
głosowania z lipca tego? roku
Syriz? poparło 31,5% głosuj?cych (86 mandatow). Nowa Demokracja uzyskała wowczas wi?kszo??
[3]
, w zwi?zku z czym partia Aleksisa Tsiprasa przeszła do opozycji. W wyborach z
maja 2023
i
czerwca 2023
formacja odnotowywała dalsze spadki poparcia, otrzymuj?c odpowiednio 20,1% głosow (71 mandatow)
[12]
oraz 17,8% głosow (48 mandatow)
[13]
.
Po kolejnych pora?kach Aleksis Tsipras ust?pił z funkcji lidera partii. We wrze?niu 2023 nowym przewodnicz?cym Syrizy został
Stefanos Kaselakis
[14]
.
- ↑
Euroskepticism
, [w:]
Encyclopædia Britannica
[dost?p 2015-01-30]
(
ang.
)
.
- ↑
The paradox of nationalism: the common denominator of radical left and radical right Euroscepticism
. academia.edu. [dost?p 2015-05-16].
(
ang.
)
.
- ↑
a
b
c
d
e
f
g
Parties and Elections in Europe: Greece
. parties-and-elections.eu. [dost?p 2019-07-08].
(
ang.
)
.
- ↑
Συνιστ?σε?
. syriza.gr. [dost?p 2012-03-25].
(
gr.
)
.
- ↑
Ενια?ο πολιτικ? κ?μμα ?γινε ο ΣΥΡΙΖΑ
. newsbeast.gr, 22 maja 2012. [dost?p 2012-05-22].
(
gr.
)
.
- ↑
Ευρωεκλογ?? Μαιο? 2014
. ekloges.ypes.gr. [dost?p 2014-05-31].
(
gr.
)
.
- ↑
Parliamentary Elections January 2015
. ekloges.ypes.gr. [dost?p 2015-01-25].
(
ang.
)
.
- ↑
Syriza's Tsipras sworn in after Greek government formed with rightwingers
. theguardian.com, 26 stycznia 2015. [dost?p 2015-01-26].
(
ang.
)
.
- ↑
Greek crisis: MPs approve bailout measures, after clashes in Athens ? as it happened
. theguardian.com, 16 lipca 2015. [dost?p 2015-07-16].
(
ang.
)
.
- ↑
Rozłam w Syrizie. Opozycja chce sformowa? nowy grecki rz?d
. forsal.pl, 21 sierpnia 2015. [dost?p 2015-08-21].
- ↑
Προβ?δισμα Ζαγορ?κη για την 8η θ?ση τη? ΝΔ
. liberal.gr, 29 maja 2019. [dost?p 2019-06-01].
(
gr.
)
.
- ↑
Grecja wybrała parlament i b?dzie musiała wybra? go raz jeszcze
. rp.pl, 22 maja 2023. [dost?p 2023-05-25].
- ↑
Greece’s New Prime Minister Sworn in, Announces Cabinet
. gtp.gr, 26 czerwca 2023. [dost?p 2023-06-27].
(
ang.
)
.
- ↑
Kasselakis is new SYRIZA leader
. ekathimerini.com, 24 wrze?nia 2023. [dost?p 2023-09-25].
(
ang.
)
.