Grob Stefana Baleya na cmentarzu Pow?zkowskim w Warszawie
Stefan Baley
(ur.
4 lutego
1885
w
Borkach Wielkich
[1]
, zm.
13 wrze?nia
1952
w
Warszawie
) ? polski
psycholog
,
lekarz
i
pedagog
pochodzenia
ukrai?skiego
, uwa?any za przedstawiciela
szkoły lwowsko-warszawskiej
[2]
i tworc? polskiej psychologii rozwojowej, wychowawczej i społecznej
[3]
[4]
.
Oboje rodzice ? Włodzimierz i Irena ze Szweykowskich ? byli nauczycielami. Kształcił si? w szkole powszechnej i gimnazjum w
Tarnopolu
(do 1903), nast?pnie studiował psychologi? i filozofi? na
Uniwersytecie Lwowskim
; w?rod jego wykładowcow był
Kazimierz Twardowski
[5]
. W roku 1911 obronił doktorat z psychologii na podstawie pracy
O potrzebie rekonstrukcji poj?cia psychologicznej podstawy uczu?
. Przez kilka lat pracował jako nauczyciel matematyki w gimnazjach
lwowskich
. Nast?pnie uzupełniał studia z psychologii na uniwersytetach w
Pary?u
i
Berlinie
[1]
. W latach 1917?1923 studiował medycyn? na
Wydziale Lekarskim
Uniwersytetu Jana Kazimierza
we
Lwowie
, na
Uniwersytecie Warszawskim
uzyskał stopie? doktora nauk medycznych w 1923 roku
[3]
[4]
.
Do 1927 pracował w Szpitalu Powszechnym we Lwowie jako lekarz i asystent na Oddziale Chorob Nerwowych i Psychicznych. W 1928 przeniosł si? do Warszawy. Mianowany w tym roku profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego (od 1934 profesor zwyczajny), kierował Katedr? Psychologii Wychowawczej (do ko?ca ?ycia; jego nast?pczyni? została prof.
Maria ?ebrowska
). Stworzył na uczelni czołowy o?rodek dydaktyczny w zakresie psychologii wychowawczej, Koło Psychologow Szkolnych Uniwersytetu przekształcił w Zwi?zek Psychologow Praktykow. Psychologi? wychowawcz? wykładał tak?e w
Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego w Warszawie (po?niejsza Akademia Wychowania Fizycznego)
. Od 1936 pełnił funkcj? dyrektora Instytutu Pedagogicznego
Zwi?zku Nauczycielstwa Polskiego
, wspołpracował tak?e z Pa?stwowym Instytutem Pedagogiki Specjalnej w Warszawie i jego dyrektork?
Mari? Grzegorzewsk?
. Zaanga?ował si? w
tajne nauczanie
, przez pierwsze lata okupacji w Warszawie, potem w
Cz?stochowie
; pracował w tym okresie tak?e jako lekarz w szpitalach pediatrycznych i psychiatrycznych. Po wojnie ? obok dalszej pracy na UW i Instytucie Pedagogicznym ZNP
[6]
? wykładał w warszawskiej AWF (gdzie kierował Zakładem Psychologii Wychowawczej) oraz na
Uniwersytecie Łodzkim
. W 1947 pewien czas sp?dził na badaniach naukowych w
USA
.
W 1945 został członkiem zwyczajnym
Towarzystwa Naukowego Warszawskiego
, a krotko przed ?mierci? (od 1952) członkiem tytularnym
PAN
[7]
. Był tak?e członkiem
Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego
,
Polskiego Towarzystwa Psychologicznego
(kierował jego Oddziałem Warszawskim od 1946)
[8]
oraz
Polskiego Towarzystwa Filozoficznego
. Zajmował si? redakcj? ?Polskiego Archiwum Psychologii” (1936?1948, do 1938 pod nazw? ?Psychologia Wychowawcza”), wspołpracował z pismem ?Przegl?d Psychologiczny”. Odznaczony Krzy?em Oficerskim
Orderu Odrodzenia Polski
(1951)
[9]
.
Od 1928 był członkiem
Stowarzyszenia Mieszkaniowego Społdzielczego Profesorow UW
, przed wojn? mieszkał w nieistniej?cym dzi? budynku stowarzyszenia przy ul. Nowy Zjazd 5
[6]
.
Spoczywa na
cmentarzu Pow?zkowskim w Warszawie
(Kwatera 133, Rz?d 6, Miejsce 15)
[10]
.
W pracy naukowej zajmował si? psychologi? praktyczn?. Wprowadził nowe metody eksperymentalne do psychologii, okre?lił głowne problemy z zakresu psychologicznych podstaw wychowania i nauczania. Prowadził badania z zakresu racjonalnej opieki nad dzie?mi, analizował problemy psychologii wieku dojrzewania (porownał mi?dzy innymi badania polskie i niemieckie). Po 1945 roku analizował wpływ wojny na psychik? dzieci, młodzie?y i dorosłych
[11]
. Przeprowadził badania empiryczne (ankietowe) oraz obserwacje psychologiczne prze?y? religijnych młodzie?y gimnazjalnej
[12]
. Był pionierem bada? psychologicznych w sporcie i wychowaniu fizycznym w Polsce. Zajmował si? tak?e psychologi? tworczo?ci literackiej ? analizował pod tym k?tem utwory
Szewczenki
,
Słowackiego
,
Wyspia?skiego
i
?eromskiego
.
Materiały archiwalne Stefana Baleya znajduj? si? w
PAN Archiwum w Warszawie
pod sygnatur? III-74
[13]
.
Od 1969 jedna z ulic na terenie obecnej dzielnicy
Ochota
(
Rakowiec
) w
Warszawie
nosi jego imi?
[14]
.
- Zarys psychologii
(1922)
- Potrzeby psychologii pedagogicznej
(1929)
- Potrzeby rozwojowe psychotechniki
(1930)
- Psychologia wieku dojrzewania
(1931)
- Zarys psychologii w zwi?zku z rozwojem psychiki dziecka
(1936)
- Osobowo?? tworcza ?eromskiego
(1936)
- Psychologia wychowawcza w zarysie
(1938)
- Drogi samopoznania
(1946)
- Wprowadzenie do psychologii społecznej
(1959)
Ogłosił ponadto kilka tłumacze? prac autorow zagranicznych (mi?dzy innymi
Jak rozpoznawa? uzdolnienia uczniow
E. Claparede'a, 1934;
Higiena psychiczna wieku dzieci?cego
W. A. White'a, 1937;
Uzdolnienia muzyczne
B. Tiepłowa, 1952, z
Zofi? Liss?
).
- ↑
a
b
Stanisław
S.
Łoza
Stanisław
S.
(red.),
Czy wiesz kto to jest?
, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Ksi?garstwa, 1983, s. 20
.
- ↑
Wole?ski 1985 ↓
, s. 16?17.
- ↑
a
b
Kosnarewicz 1992 ↓
, s. 19.
- ↑
a
b
Szmyd 1996 ↓
, s. 139.
- ↑
Wole?ski 1985 ↓
, s. 16.
- ↑
a
b
List Stefana Baleya w sprawie przydziału mieszkania, zachowany w dokumentach Społdzielni Mieszkaniowej Profesorow UW, datowany na 17 marca 1948.
- ↑
BALEY, Stefan
[online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN
[dost?p 2023-02-01]
(
pol.
)
.
- ↑
Kosnarewicz 1992 ↓
, s. 20.
- ↑
M.P. z 1951 r. nr 74, poz. 1007
.
- ↑
Cmentarz Stare Pow?zki: STEFAN BALEY
, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne
[dost?p 2019-03-10]
.
- ↑
Kosnarewicz 1992 ↓
, s. 20?21.
- ↑
Szmyd 1996 ↓
, s. 140.
- ↑
Spis inwentarzy
, Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie, [dost?p 2024-02-23].
- ↑
Uchwała nr 119 Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 31 stycznia 1969 r. w sprawie nadania nazw ulicom, ?Dziennik Urz?dowy Rady Narodowej m.st. Warszawy”, Warszawa, dnia 20 czerwca 1969 r., nr 6, poz. 31, s. 2.
- Biogramy uczonych polskich. Cz??? I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A?J
, Wrocław 1983.
- Elwira Kosnarewicz: Baley Stefan. W:
Słownik psychologow polskich
. Elwira Kosnarewicz,
Teresa Rzepa
,
Ryszard Stachowski
(red.). Pozna?: Instytut Psychologii UAM, 1992, s. 19?21.
OCLC
834052536
.
- Jan Szmyd
:
Psychologiczny obraz religijno?ci i mistyki. Z bada? psychologow polskich
. Krakow: Wydawnictwo Naukowe Wy?szej Szkoły Pedagogicznej, 1996.
ISBN
83-86841-54-0
.
- Jan Wole?ski
:
Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska
. Warszawa: Pa?stwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985.
ISBN
83-01-05334-8
.
Identyfikatory zewn?trzne: