Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Grob Stanisława B?dzy?skiego na cmentarzu Pow?zkowskim
Stanisław Ludwik Filip B?dzy?ski
(ur.
30 kwietnia
1862
w
Czekanowie
, zm.
9 lutego
1929
w
Warszawie
) ? polski
chemik
i
fizjolog
. Jeden z zało?ycieli
Polskiego Towarzystwa Chemicznego
.
Pochodził ze starej szlacheckiej rodziny herbu
Junosza
osiadłej na Podlasiu. Ze srebrnym medalem uko?czył nast?pnie rosyjskie gimnazjum w Siedlcach, po czym rozpocz?ł studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym w Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim w 1883 wyjechał do
Lwowa
tutaj zainteresował si? chemia organiczn?, ktor? studiował pod kierunkiem
Bronisława Radziszewskiego
. W 1885 wyjechał na dalsze studia do
Berna
, gdzie w listopadzie
1887
obronił doktorat. Po doktoracie pozostał w Bernie. Najpierw otrzymał posad? asystenta w kantonalnym Zakładzie Badania ?rodkow ?ywno?ci, gdzie zajmował si? składem chemicznym masła i mleka a nast?pnie pracował w miejscowym szpitalu. W 1892 przeniosł si? do
Zurychu
gdzie podj?ł prac? asystenta profesora
Hermanna Eichhorsta
w klinice chorob wewn?trznych st?d przeniosł si? do
Lipska
. W 1895 obronił doktorat z medycyny na
Uniwersytecie w Heidelbergu
. W kwietniu 1897 roku przyjechał do Krakowa do przyjazdu nakłonił go
Odo Bujwid
pozostał tutaj przez 2 lata, o?enił si? w tym czasie z Zofi? Lubom?sk?, cork?
Władysława Ruperta Lubom?skiego
profesora
Studium Rolniczego na Uniwersytecie Jagiello?skim
. W tym mał?e?stwie urodziło si? po?niej czworo dzieci ? dwie corki i dwoch synow.
Profesor
higieny
na
Uniwersytecie we Lwowie
(1899?1906), nast?pnie profesor chemii lekarskiej na tej?e uczelni (1906?1919). Był członkiem
Ligi Narodowej
od 1907 roku
[1]
. W czasie
obrony Lwowa przed Ukrai?cami
w listopadzie
1918
roku był członkiem
Komitetu Bezpiecze?stwa i Obrony Dobra Publicznego
[2]
(ktory pełnił funkcje lokalnego rz?du, składał si? z kilku resortow i sprawował władz? w cz??ci miasta kontrolowanej przez Polakow). O Lwow najstarszy syn B?dzy?skiego Stefan jako ucze? gimnazjum. W 1920 Stefan brał udział w wojnie z najazdem bolszewickim. Zgin?ł na Wołyniu odznaczony Krzy?em Walecznych oraz Virtuti Militari. Stanisław B?dzy?ski był wtedy ju? od roku profesorem
Uniwersytetu Warszawskiego
, gdzie przeniosł si? w 1919 i podj?ł prac? na w charakterze profesora chemii fizjologicznej (1919?1927). Kierował Katedr? i Zakładem Chemii Fizjologicznej na Wydziale Lekarskim. Zmo?ony przewlekł? chorob? wycofał si? w 1927 roku z czynnego ?ycia uniwersyteckiego. Pochowany został na
cmentarzu Pow?zkowskim w Warszawie
(kwatera 109-1-19)
[3]
.
W 1932 po?miertnie odznaczony
Krzy?em Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski
(31 grudnia 1932)
[4]
Wspołorganizator
Akademii Nauk Lekarskich
w Warszawie (1920). Badacz po?redniej przemiany
białek
i
cholesterolu
.
Członek
PAU
od 1909, od 1918 członek korespondent; od 1920 członek rzeczywisty
TNW
, od 1929 członek zwyczajny.
- Wymiana energii i materii u zwierz?t
(1914)
- ↑
Stanisław Kozicki
, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964, s. 570.
- ↑
Czesław M?czy?ski, Boje lwowskie, cz. 1, Warszawa 1921, s. 203.
- ↑
Cmentarz Stare Pow?zki: B?DZY?SCY
, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne
[dost?p 2019-10-29]
.
- ↑
Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921?1924
. Warszawa:
Prezydium Rady Ministrow
, 1926, s. 16.
- Halina Lichocka,
Stanisław Ludwik Filip B?dzy?ski 91862-1929)
[w:] "Portrety Uczonych. Profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego. 1915?1945" wyd. 2016 s. 94-103
- Stefan D?browski, w:
Polski Słownik Biograficzny
. T. 1.
Krakow
:
Polska Akademia Umiej?tno?ci
? Skład Głowny w Ksi?garniach
Gebethnera i Wolffa
, 1935, s. 379?381.
Reprint:
Zakład Narodowy im. Ossoli?skich
, Krakow 1989,
ISBN
83-04-03484-0
- Reprezentanci nauk medycznych, zmarli członkowie AU w Krakowie, PAU, TNW i PAN, Katedra Historii Medycyny CM UJ