한국   대만   중국   일본 
Stanisław ?ołkiewski ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Stanisław ?ołkiewski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław ?ołkiewski
Ilustracja
Herb
Lubicz
Rodzina

?ołkiewscy herbu Lubicz

Data i miejsce urodzenia

1547
Turynka pod Lwowem

Data i miejsce ?mierci

7 pa?dziernika 1620
pod Mohylowem w Mołdawii

Ojciec

Stanisław ?ołkiewski

Matka

Zofia Lipska

?ona

Regina Herburt [1]

Dzieci

Jan ?ołkiewski ,
Katarzyna ?ołkiewska ,
Zofia Daniłowiczowa

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Plan bitwy

Stanisław ?ołkiewski herbu Lubicz (ur. 1547 w Turynce pod Lwowem , zm. 7 pa?dziernika 1620 w Berezowce , kilka kilometrow od granicy na Dniestrze w Mołdawii podczas odwrotu z pola bitwy pod Cecor? ) ? polski magnat , od 1618 hetman wielki koronny i kanclerz wielki koronny , hetman polny koronny od 1588 do 1618, wojewoda kijowski od 1608, kasztelan lwowski od 1590, sekretarz krolewski od 1573, starosta kałuski przed 1587 rokiem, starosta kamionacki w 1598 roku, starosta hrubieszowski w 1588 roku, starosta rohaty?ski w 1601 roku, starosta mi?dzyrzecki w 1611 roku [2] , starosta barski w 1613 roku, starosta jaworowski w 1619 roku [3] , wojt barski [4] , zwyci?zca w wielu kampaniach przeciwko Rosji , Szwecji , Imperium Osma?skiemu i Tatarom , pisarz i pami?tnikarz.

Hetman zgin?ł na polach niedaleko miejscowo?ci Otaci [5] [6] [7] [8] . W tym miejscu stoi jego pomnik .

Jako senator był obecny na sejmach: w 1603, 1605, 1607, 1609, 1611, 1613 (I), 1613 (II), 1615, 1616, 1618 i na sejmie zwyczajnym 1619 roku [9] .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Pocz?tki kariery [ edytuj | edytuj kod ]

Pochodził ze ?redniozamo?nej rodziny, ktorej znaczenie wzrosło dzi?ki zabiegom jego ojca Stanisława i wsparciu spokrewnionego z ?ołkiewskimi Jana Zamoyskiego (w momencie urodzenia po?niejszego hetmana jego ojciec był zaledwie podstaro?cim, ale ju? od 1585 roku wojewod? ruskim ) [10] . Matk? była Zofia Lipska z Goraja . Uczył si? w szkole katedralnej we Lwowie. W 1566 został dworzaninem kanclerza Jana Zamoyskiego [10] .

Karier? polityczn? rozpocz?ł u boku kanclerza wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego , ktory wcze?niej był patronem jego ojca. W 1573 wyjechał z delegacj? posłow do Pary?a dla oznajmienia Henrykowi Walezemu jego wyboru na krola Polski . Wkrotce udał si? na dwor cesarza Maksymiliana II Habsburga . Został sekretarzem krola Stefana Batorego .

Podczas wojny Rzeczypospolitej z Gda?skiem odznaczył si? w bitwie pod Lubiszewem 17 kwietnia 1577. Uczestniczył te? w wyprawie Stefana Batorego na Rosj? (m.in. walczył wraz z bratem Mikołajem i ojcem pod rozkazami Jana Zamoyskiego pod Zawołoczem ). 12 maja 1584 r. pojmał słynnego banit? Samuela Zborowskiego . W czasie elekcji 1587 roku głosował na Zygmunta Waz? [11] .

W czasie wojny domowej tak jak jego patron Jan Zamoyski opowiedział si? po stronie Zygmunta III Wazy . W 1588 wyro?nił si? w bitwie pod Byczyn? , gdzie został ci??ko ranny [a] . Poseł na sejm pacyfikacyjny 1589 roku z ziemi halickiej [12] . W 1589 roku był sygnatariuszem ratyfikacji traktatu bytomsko-b?dzi?skiego na sejmie pacyfikacyjnym [13] . Był stałym doradc? Jana Zamoyskiego. Dzi?ki jego protekcji otrzymał buław? poln? koronn?, a w 1590 został kasztelanem lwowskim. W 1595 uczestniczył u boku Zamoyskiego w wyprawie do Mołdawii dla osadzenia na tamtejszym tronie polskiego lennika Jeremiego Mohyły . Wzi?ł udział w pierwszej bitwie pod Cecor? . W 1596 stłumił powstanie Semena Nalewajki , przy czym w niejasnych okoliczno?ciach doszło do wymordowania kozackich je?cow [b] .

  Osobny artykuł: Bitwa pod Łubniami .

W 1597 na miejscu wsi Winniki, wzoruj?c si? na Zamoyskim zało?ył miasto ?ołkiew , ktore stało si? siedzib? rodu [14] .

W 1600 wyprawił si? z wojskiem polskim na Wołoszczyzn? , przyczyniaj?c si? do zwyci?stwa Jana Zamoyskiego nad Michałem Walecznym w bitwie pod Bukowem . W 1602 przerzucił swoje wojska do Estonii , by wzi?? udział w wojnie polsko-szwedzkiej . Przeprowadził wiele udanych operacji zaczepnych i w czerwcu 1602 pobił Szwedow w bitwie pod Rewlem . W trakcie tej kampanii wyro?nił si? zdobyciem Wolmaru i przyczynił si? do kapitulacji Szwedow w Białym Kamieniu .

W kwietniu 1606 roku uczestniczył w zje?dzie w St??ycy [15] . W 1607 w koalicji ze skonfliktowanym z nim Janem Karolem Chodkiewiczem i Janem Potockim pokonał siły rokoszu Zebrzydowskiego w bitwie pod Guzowem . W nagrod? w 1608 został mianowany przez krola wojewod? kijowskim [10] .

Dymitriady [ edytuj | edytuj kod ]

W 1609 roku stan?ł na czele polskiego korpusu interwencyjnego, wysłanego na pomoc tzw. dymitriadzie , w ktorej wojska magnatow polskich uwikłały si? w rosyjsk? wojn? domow?. Interwencja rozpocz?ła oficjalnie wojn? polsko-rosyjsk? 1609?1618 . Rozpocz?ł długotrwałe obl??enie Smole?ska .

4 lipca 1610 roku w słynnej bitwie pod Kłuszynem odniosł swe najwi?ksze zwyci?stwo, pokonuj?c oddziałem 2700 husarzy (wspomaganych przez 200 piechurow) armi? rosyjsk? licz?c? 30 tys. ?ołnierzy, wspieran? przez korpus szwedzki licz?cy 5 tys. wojska, po czym na dwa lata zaj?ł Moskw? . Wzi?ł do niewoli Wasyla Szujskiego i jego dwoch braci. Był zwolennikiem osadzenia na tronie moskiewskim syna krola Zygmunta III Wazy , Władysława [16] oraz unii mi?dzy Polsk? a Moskw?. 28 sierpnia 1610 podpisał w Moskwie z bojarami rosyjskimi układ, moc? ktorego krolewicz Władysław został ogłoszony carem Rosji.

Na obrady sejmu 29 pa?dziernika 1611 roku uroczy?cie sprowadził je?cow z rodu Szujskich (zdetronizowanego cara Wasyla IV i jego dwoch braci), ktorych zmusił do zło?enia hołdu Zygmuntowi III Wazie. Podkanclerzy Feliks Kryski podzi?kował mu w imieniu krola słowami: Sama sława imi? Waszmo?ci in longam rozniesie posteritatem, bo? to sprawił, co nad siły i wszelkie było oczekiwanie.

Od 1612 roku kierował karier? przyszłego hetmana Stanisława Koniecpolskiego , za ktorego wydał sw? cork? Katarzyn? .

W tym te? roku, wobec gro?by najazdu Tatarow , zmuszony był pod Brah? (polskie umocnienia nad Dniestrem , naprzeciw Chocimia ) do wej?cia w układy z uzurpatorem do tronu mołdawskiego ? hospodarem Stefanem Tom?? .

Ostatnie lata [ edytuj | edytuj kod ]

Na sejmie w 1616 przedło?ył projekt zwi?kszenia kompetencji urz?du hetma?skiego i zwi?kszenia liczby stałego wojska Rzeczypospolitej do 10 tysi?cy.

W polityce zagranicznej był zwolennikiem przeprowadzenia działa? zaczepnych przeciwko Moskwie, przy zachowaniu neutralno?ci Turcji i przekupieniu Tatarow. Sam zorganizował spisek, maj?cy na celu zabicie niewygodnego dla Polski hospodara i dokonanie zamachu stanu w Hospodarstwie Mołdawskim .

23 wrze?nia 1617 podpisał porozumienie z Turcj? pod Jarug? , moc? ktorego Rzeczpospolita zrzekła si? swoich wpływow w Mołdawii i zobowi?zywała si? do powstrzymania Kozakow przed najazdami na Turcj?. W układzie zawartym pod Busz? zgodził si? na rezygnacj? Rzeczypospolitej z ingerowania w sprawy Mołdawii, Wołoszczyzny, Siedmiogrodu.

W dniu 6 lutego 1618 został mianowany hetmanem wielkim koronnym, a 6 marca 1618 roku kanclerzem wielkim koronnym. Nie potrafił opanowa? najazdow tatarskich na Ru?, oskar?any o nieudolno?? i tchorzostwo po pora?ce pod Oryninem w 1618 roku, gdy pozwolił Tatarom odej?? bez walki z jasyrem [10] . W 1619 podpisał porozumienie z kozakami pod Pawołocz? ( Роставицька угода), gdzie zobowi?zali si? oni do nienapadania na Imperium Osma?skie . Niepodj?cie walki pod Oryninem doprowadziło do takiej krytyki, ?e Stanisław ?ołkiewski w 1619 roku zło?ył buław? hetma?sk?, ale krol jego rezygnacji nie przyj?ł [10] .

Przypuszczalnie w celu zmazania złej opinii, w 1620 poprowadził ?le przygotowan? i niepotrzebn? wypraw? na Mołdawi? w celu umocnienia na tronie przychylnego Rzeczypospolitej hospodara Kaspra Gratianiego [10] . W jej konsekwencji jego wojska poniosły ci??k? kl?sk? w bitwie pod Cecor? , gdzie hetman zgin?ł w nocy z 6 na 7 pa?dziernika 1620 podczas odwrotu wojsk polskich. Jego głow? osadzon? na pice odesłano sułtanowi , ktory na ponad dwa lata umie?cił j? nad wej?ciem do swego pałacu. Do niewoli dostał si? te? syn hetmana Jan , wraz z bezgłowym ciałem ojca wykupiony po dwoch latach przez matk? Regin? z Herburtow [17] . Najazd na Mołdawi? doprowadził do odwetowego najazdu wojsk tureckich, ktorego kulminacj? był atak na oboz wojsk polskich i litewskich pod Chocimiem w 1621 roku.

Pozostawił po sobie dzieło Pocz?tek i progres wojny moskiewskiej , spopularyzował te? słynne powiedzenie ?pi?knie i słodko umrze? za ojczyzn?”, zaczerpni?te z ?Od” Horacego (III 2, 13).

?ycie prywatne [ edytuj | edytuj kod ]

W 1589 o?enił si? z Regin? Herburtown?. Mał?onkowie doczekali si? trojga dzieci. Były nimi:

Po ?mierci [ edytuj | edytuj kod ]

Po ?mierci hetmana komnaty w pałacu w ?ołkwi pozostały nienaruszone, w takim stanie jak za jego ?ycia. Znajdowały si? tam zarowno rzeczy osobiste, jak i zbroja, bro? czy ofiarowana mu przez papie?a buława . Umieszczono tam rownie? skrwawione szaty, ktore nosił w chwili ?mierci; nad ło?em wisiała kopia obrazu Matki Boskiej Cz?stochowskiej. Z chwil? wykupienia ciała z r?k tureckich, z polecenia wdowy przed obrazem nieustannie paliła si? lampa.

Ostatecznie ciało hetmana zło?ono w krypcie kolegiaty pod wezwaniem Naj?wi?tszej Marii Panny oraz ?w. Wawrzy?ca M?czennika i Stanisława w rodzinnej ?ołkwi. Na nagrobku umieszczono łaci?ski cytat Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor (pol. Powstanie kiedy? z ko?ci naszych m?ciciel ) pochodz?cy z Eneidy [18] . Odzyskan? głow? hetmana pochowano pod głownym ołtarzem sk?d została wykradziona, trafiła do Puław, a potem zagin?ła [17] . Latercynowa trumna hetmana została przetopiona na lichtarze, wobec czego ciało hetmana spoczywało w drewnianej trumnie [17] . W 1905 podczas prac konserwatorskich odnaleziono trumny ze szcz?tkami hetmana, jego ?ony Reginy, syna Jana, Stanisława i Zofii Daniłowiczow, Jakuba Sobieskiego i Krzysztofa ?ołkiewskiego [17] . W tym samym roku ufundowano sarkofag, marmurow? urn? na szcz?tki hetmana i płyt? z br?zu [17] . W 1908 na rynku w ?ołkwi odprawiono ponowny pogrzeb Stanisława ?ołkiewskiego [17] . Podczas uroczysto?ci msz? ?w. odprawił bp. Jozef Bilczewski , a kazanie wygłosił bp Władysław Bandurski [17] .

W miejscu bohaterskiej ?mierci hetmana ?ołkiewskiego (obecnie wie? Bierezowska w Mołdawii , dawniej polska wie? Laszki) jego syn Jan w 1621 roku wzniosł pomnik ozdobiony tablic? ze znanym cytatem ?Quam dulce et decorum est pro patria mori” (?Jak?e słodko i zaszczytnie jest umrze? za Ojczyzn?”). Pomnik przetrwał a? do 1868 roku. Dzi?ki staraniom Polakow został odbudowany w 1912, a w roku 2003 poddany gruntownej konserwacji dzi?ki inicjatywie Stowarzyszenia ?Wspolnota Polska” oraz ?rodkom przyznanym przez Senat RP , został po?wi?cony w tym samym roku przez Prymasa Polski Jozefa Glempa . Obecnie odbywaj? si? tam uroczysto?ci patriotyczne Polakow mieszkaj?cych w Mołdawii [19] . Jest to ponad o?miometrowy obelisk wykonany z wapienia, zwie?czony połtorametrowym metalowym krzy?em [20] .

W rodzinie przez wiele lat podtrzymywano kult wielkiego przodka jako wzorowego ?ołnierza i obywatela. W atmosferze tej wzrastał tak?e jego prawnuk, Jan III Sobieski .

Tworczo?? [ edytuj | edytuj kod ]

Dzieła [ edytuj | edytuj kod ]

Wydania zbiorowe [ edytuj | edytuj kod ]

  • Pisma , wyd. A. Bielowski, Lwow 1861 (tu: Pocz?tek i progres wojny moskiewskiej ; Pobudka do cnoty ; mowy; listy; testament; uniwersały itp.)
  • Ojczyzna ? honor ? m?stwo. Wspomnienia i dokumenty , Warszawa 1921 (tu: Pocz?tek i progres wojny moskiewskiej ; listy; testamenty).

Listy i materiały [ edytuj | edytuj kod ]

  • Listy do J. Zamoyskiego: dat. w Winnikach 14 kwietnia 1577, wyd. W. Sobieski Archiwum Jana Zamoyskiego , t. 1: 1553?1579, Warszawa 1904 nr 115; dat. w Grodzisku 16 stycznia 1582, wyd. J. Siemie?ski Archiwum Jana Zamoyskiego , t. 2: 1580?1582, Warszawa 1909 nr 662; dat. z Bełza 2 listopada 1584, z Jaworowa 24 grudnia 1584, prawdopodobnie z roku 1584, wyd. J. Siemie?ski Archiwum Jana Zamoyskiego , t. 3: 1582?1584, Warszawa 1913 nr 1035, 1048, 1055
  • Listy z lat 1582?1604, m.in. do: Konstantego Ostrogskiego, P. Tylickiego, J. Zamoyskiego, nie wydano (wiadomo?? podał J. Bieli?ski ?O niewydanych listach hetmana ?ołkiewskiego. Notatka bibliograficzna”, Upominek. Ksi?ga zbiorowa na cze?? Elizy Orzeszkowej , Krakow 1893
  • Listy z lat 1584?1620, m.in. do: J. Zamoyskiego, J. Szcz?snego Herburta, Zygmunta III, wyd. T. X-?e L. (T. Lubomirski), Krakow 1868
  • Listy z lat 1587?1620, m.in. do: J. Zamoyskiego, Zygmunta III, M. Zebrzydowskiego, W. Gembickiego; zob. Wydania zbiorowe
  • 6 listow do Zygmunta III oraz W. Gembickiego z lat 1595?1619, wyd. A. Grabowski i A. Przezdziecki ?rodła do dziejow polskich , t. 1, Wilno 1843
  • Do Zygmunta III, dat. z obozu nad Sołonic? 10 czerwca 1596 (z relacj? kapitulacji Kozakow nad Sołonic?), z r?kopisu Biblioteki Polskiej w Pary?u nr 11 ogł. C. Chowaniec ?Sprawa sołonicka z 1596 r. (Przyczynek do genezy problemu kozackiego Rzplitej)”, Teki Historyczne , t. 7 (1955)
  • Do Zygmunta III, dat. w ?ołkwi 24 wrze?nia 1615, ogł. Przyjaciel Ludu 1837, nr 45
  • Do W. Gembickiego, arcybiskupa gnie?nie?skiego, dat. 1617; do sekretarza wielkiego koronnego, dat. 1618, ogł. A. Grabowski Staro?ytno?ci historyczne polskie , Krakow 1840
  • Do krola, dat. z Baru 25 sierpnia 1620; do ?ony, dat. w obozie pod Cecor? 6 pa?dziernika 1620, ogł. M. Bali?ski Studia historyczne , Wilno 1856
  • Listy od J. Zamoyskiego: dat. pod Pskowem 19 grudnia 1581, wyd. J. Siemie?ski Archiwum Jana Zamoyskiego , t. 2: 1580?1582, Warszawa 1909 nr 506; zapewne od J. Zamoyskiego z roku 1588, wyd. K. Lepszy Archiwum Jana Zamoyskiego , t. 4: 1585?1588, Krakow 1948
  • Listy z lat 1588?1620 do S. ?ołkiewskiego lub jego dotycz?ce, m.in. od Zygmunta III, M. Zebrzydowskiego, W. Go?lickiego; zob. Wydania zbiorowe
  • Od W. Go?lickiego, dat. w Przemy?lu 2 stycznia 1599, wyd. W.A. Maciejowski Pi?miennictwo polskie , t. 3 Dod., Warszawa 1852, s. 210?212
  • List od zjazdu wojewodztw wielkopolskich w Kole 14 lutego 1607, ogł. W. Dworzaczek Akta sejmikowe wojewodztw pozna?skiego i kaliskiego , t. 1 (1572?1632), cz. 1 (1572?1616), Pozna? 1957, Pozna?skie Towarzystwo Przyjacioł Nauk, Wydawnictwa ?rodłowe Komisji Historycznej , t. 12, poz. 126
  • 4 listy od Skinder-baszy z roku 1617, wyd. w: Czasopism Nauk. Ksi?gozbioru Publicznego im. Ossolineum 1833, zeszyt 4
  • Listy w Pa?stwowej Bibliotece Publicznej im. Sałtykowa-Szczedrina w Sankt Petersburgu (wiadomo?? podaje T. N. Kopriejewa ?Obzor polskich rukopisiej Gosudarstwiennoj Publicznoj Bibliotieki im. Sałtykowa-Szczedrina”, Gosudarstwiennaja Publicznaja Bibliotieka im. Sałtykowa-Szczedrina. Trudy , t. 5 (1958); por. Kwartalnik Historyczny 1959, nr 1, s. 214
  • Testament, dat. w Bracławiu 12 stycznia 1606, wyd. M. Bali?ski ?Zgon ?ołkiewskiego...”, Biblioteka Warszawska 1845, t. 2, s. 303?311; przedr. w ksi??ce: Studia historyczne , Wilno 1856; A. Bielowski Pisma , zob. Wydania zbiorowe; A. ?liwi?ski Hetman ?ołkiewski , Warszawa 1920
  • Testament, dat. w Barze 22 sierpnia 1620, wyd. Archiwum Teologiczne 1836, t. 1, s. 388-393
  • Uniwersał przeciwko partyzantowi Poniatowskiemu, dat. w Nudachowie 4 marca 1608, wyd. J. I. Kraszewski, Athenaeum 1841, t. 1
  • Pisma J. Zamoyskiego polecaj?ce i uwierzytelniaj?ce oraz dokumenty dotycz?ce S. ?ołkiewskiego z lat 1581?1586, wyd. w: J. Siemie?ski Archiwum Jana Zamoyskiego , t. 2: 1580?1582, Warszawa 1909, t. 3: 1582?1584, Warszawa 1913
  • Pisma i dokumenty dot. wojskowej i politycznej działalno?ci S. ?ołkiewskiego, zob. Wydania zbiorowe
  • P. O?ga Transactia J. W. Stanisława ?ołkiewskiego, woj. kijowskiego... z Skinder basz?, hetmanem cesarza tureckiego... 23 Seotembris... 1617 (z r?kopisma XVII wieku), Czasopism Nauk. Ksi?gozbioru Publicznego im. Ossolineum 1832, zeszyt 1; 1833, zeszyt 3
  • Listy, mowy i kopie utworow, zob. tak?e: r?kopisy Biblioteki Czartoryskich nr 348, 1577 i in.

?ołkiewski w kulturze [ edytuj | edytuj kod ]

Jozef Ignacy Kraszewski wspominał hetmana w utworach Banita i Bajbuza , a Kazimierz Gli?ski w utworze Cecora Powie?? historyczna z pierwszej połowy XVII w. . W?rod autorow, ktorzy uczcili okoliczno?ciowymi utworami przeniesienie w 1908 roku popiołow Stanisława ?ołkiewskiego do sarkofagu w podziemiach kolegiaty w ?ołkwi, znalazła si? Maria Konopnicka i Stefan ?eromski (?Duma o hetmanie”). Ponad poł wieku po?niej po?wi?cił pami?ci Stanisława ?ołkiewskiego i Cecory swoj Rapsod o głowie hetmana Wacław Korabiewicz [10] .

W 2020 powstał krotkometra?owy film animowany Hetman w re?yserii Krzysztofa Czeczota o ?yciu Stanisława ?ołkiewskiego. Jego narratork? jest Danuta Stenka [21] .

Upami?tnienie [ edytuj | edytuj kod ]

  • Młody Stanisław Żółkiewski na fragmencie obrazu Jana Matejki Stefan Batory pod Pskowem
    Młody Stanisław ?ołkiewski na fragmencie obrazu Jana Matejki Stefan Batory pod Pskowem
  • Portret Stanisława Żółkiewskiego
    Portret Stanisława ?ołkiewskiego
  • Stanisław Żółkiewski na obrazie nieznanego malarza polskiego z 1. ćwierci XVII wieku
    Stanisław ?ołkiewski na obrazie nieznanego malarza polskiego z 1. ?wierci XVII wieku
  • Stanisław Żółkiewski przedstawia carów Szujskich na sejmie warszawskim 1611, obraz Jana Matejki
    Stanisław ?ołkiewski przedstawia carow Szujskich na sejmie warszawskim 1611, obraz Jana Matejki
  • Śmierć hetmana Stanisława Żółkiewskiego pod Cecorą, obraz Walerego Eljasza Radzikowskiego
    ?mier? hetmana Stanisława ?ołkiewskiego pod Cecor?, obraz Walerego Eljasza Radzikowskiego
  • Płaskorzeźba z trumny Stanisława Żółkiewskiego (po 1620 roku)
    Płaskorze?ba z trumny Stanisława ?ołkiewskiego (po 1620 roku)
  • Pomnik Stanisława Żółkiewskiego na miejscu śmierci w Mołdawii
    Pomnik Stanisława ?ołkiewskiego na miejscu ?mierci w Mołdawii
  • Sarkofag Stanisława Żółkiewskiego w żółkiewskiej farze
    Sarkofag Stanisława ?ołkiewskiego w ?ołkiewskiej farze
  • Pomnik Żółkiewskiego w Krakowie
    Pomnik ?ołkiewskiego w Krakowie


Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Ci??ko postrzelony w nog?, ktora z wiekiem coraz bardziej mu dokuczała ? w bitwie pod Kłuszynem nie mogł dosi??? konia i jechał w kolasce .
  2. ↑ Sam ?ołkiewski tłumaczył to zaj?cie niesubordynacj? wojska. Faktem jest te?, ?e hetman obiecał kapituluj?cemu Nalewajce darowanie ?ycia, za? ten po?niej został skazany na ?mier? ? co odbyło si? za zgod? krola Zygmunta, a wbrew ?ołkiewskiemu.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ według Adama Bonieckiego była cork? Jakuba Herburta (zm. 1549), syna s?dziego przemyskiego, dziedzica na Mie?y?cu oraz jego drugiej ?ony Katarzyny Wapowskiej → zob.: A. Boniecki: Herbarz polski: wiadomo?ci historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich . Cz. 1. T. 2. Warszawa: Warszawskie Towarzystwo Akcyjne Artystyczno-Wydawnicze, 1900, s. 263.
  2. ↑ w tym roku uzyskał do?ywocie na starostwo miedzyrzeckie, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565?1795 Materiały ?rodłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 109.
  3. ↑ Zbigniew Anusik , W kr?gu władzy i opozycji. Kariery faworytow krolewskich a kariery opozycjonistow w dobie panowania Zygmunta III (1587?1632), w: Zbigniew Anusik, Studia i szkice staropolskie, Łod? 2011, s. 285.
  4. ↑ Lustracye krolewszczyzn ziem ruskich, Wołynia, Podola i Ukrainy z pierwszej połowy XVII wieku / wydał Aleksander Jabłonowski, Warszawa 1877, s. 42.
  5. ↑ Prochaska A.: Hetman Stanisław ?ołkiewski, Warszawa 1927
  6. ↑ Podhorodecki L.: Stanisław ?ołkiewski, Warszawa 1988
  7. ↑ Besala J. : Stanisław ?ołkiewski, Warszawa 1988
  8. ↑ ?ledzi?ski K.: Cecora 1620, Warszawa 2014
  9. ↑ Leszek Andrzej Wierzbicki,Senatorowie koronni na sejmach Rzeczypospolitej, Warszawa 2017, s. 183-184.
  10. ↑ a b c d e f g Henryk (1936-)   Wisner , Henryk (1936-)   Wisner , Rzeczpospolita Wazow. [1], Czasy Zygmunta III i Władysława IV , Instytut Historii PAN, 2002, ISBN  978-83-88973-35-2 [dost?p 2019-03-08] .
  11. ↑ Anna Pie?kowska, Zjazdy i sejmy z okresu bezkrolewia po ?mierci Stefana Batorego, Pułtusk 2010, s. 366.
  12. ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493?1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 321.
  13. ↑ Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, wydał Maciej Dogiel, t. I, Wilno 1758, s. 239.
  14. ↑ ?ołkiewski Stanisław , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2022-04-29] .
  15. ↑ Stanisław Płaza, Rokosz Zebrzydowskiego, Krakow 1989, s. 4.
  16. ↑ Co sprzeczne było z polityk? krola Zygmunta III Wazy.
  17. ↑ a b c d e f g Pogrzeb wielkiego hetmana . ? Nowo?ci Illustrowane ”. Nr 40, s. 13, 3 pa?dziernika 1908.  
  18. ↑ Anna Wojciechowska: Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor ? Powstanie kiedy? z ko?ci naszych m?ciciel (Eneida, IV 625) . Muzeum Pałac w Wilanowie. [dost?p 2013-09-10]. ( pol. ) .
  19. ↑ ?...W stepie, (nad Dniestrem wowczas po tureckiej dzi? po mołdawskiej stronie) przy kurhanie..” str. 59, [w:] Antoni Lenkiewicz: Kazimierz Pułaski (1745-1779) . Wrocław: Wydawnictwo Biuro Tłumacze?, 2004, s. 147. ISBN  83-88826-26-3 .
  20. ↑ Marek A. Koprowski: X Zlot Młodzie?y Polonijnej w Berezowce (Mołdawia) . Stowarzyszenie ?Wspolnota Polska”, 2012-10-17. [dost?p 2013-09-09]. ( pol. ) .
  21. ↑ Hetman . vod.tvp.pl. [dost?p 2021-02-11].
  22. ↑ Jolanta   Masiewicz , Pierwszy w Polsce okazały pomnik hetmana Stanisława ?ołkiewskiego stan?ł w ?ołkiewce. Zobacz zdj?cia [online], Chełm Nasze Miasto, 21 listopada 2022 [dost?p 2022-11-24] ( pol. ) .
  23. ↑ Telewizja Polska   S.A , Pomnik hetmana w ?ołkiewce [online], lublin.tvp.pl [dost?p 2022-11-24] ( pol. ) .
  24. ↑ M.P. z 2019 r. poz. 602 .
  25. ↑ [1] Kronika Sejmowa 10 (915)
  26. ↑ 2020.09.18. 400-lecie bitwy pod Cecor? . kzp.pl. [dost?p 2024-05-23]. ( pol. ) .

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Informacje w  projektach siostrzanych
  Multimedia  w Wikimedia Commons
Hetmani wielcy koronni

Hetmani polni koronni

Kanclerze wielcy koronni
Coat of Arms of Polish-Lithuanian Commonwealth
Coat of Arms of Polish-Lithuanian Commonwealth
Wojewodowie kijowscy

?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_?ołkiewski&oldid=73959579 ”