한국   대만   중국   일본 
Społgłoska szczelinowa wargowo-z?bowa bezd?wi?czna ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Społgłoska szczelinowa wargowo-z?bowa bezd?wi?czna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Społgłoska szczelinowa wargowo-z?bowa bezd?wi?czna
Numer IPA 128
f
Jednostka znakowa

f

Unikod

U+0066

UTF-8 (hex)

66

Inne systemy
X-SAMPA f
Kirshenbaum f
IPA Braille ↗ ?
Przykład
informacje ? pomoc
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF . Bez wła?ciwego wsparcia renderowania wy?wietlane mog? by? puste prostok?ty lub inne symbole zamiast znakow Unikodu .

Społgłoska szczelinowa wargowo-z?bowa bezd?wi?czna ? rodzaj d?wi?ku społgłoskowego wyst?puj?cy w j?zykach naturalnych . W mi?dzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczana symbolem: [ f ]. Głoska ta była obca j?zykowi prasłowia?skiemu , a w j?zyku polskim znalazła si? dzi?ki zapo?yczeniom z j?zykow germa?skich i łaciny . W najstarszych zapo?yczeniach zast?powana przez [p] lub [b] , np. niem. Farbe → pol. barwa [1] .

Artykulacja [ edytuj | edytuj kod ]

Opis [ edytuj | edytuj kod ]

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [ f ]:

  • modulowany jest pr?d powietrza wydychanego z płuc , czyli artykulacja tej społgłoski wymaga inicjacji płucnej i egresji ;
  • tylna cz??? podniebienia mi?kkiego na skutek działania mi??ni zamyka dost?p do jamy nosowej , pr?d powietrza uchodzi przez jam? ustn?,
  • pr?d powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym j?zykiem lub te? co najmniej powietrze uchodzi wzdłu? ?rodkowej linii j?zyka,
  • dolna warga kontaktuje si? z gornymi siekaczami , tworz?c mał? szczelin?. Szczelina ta jest na tyle w?ska, ?e masy powietrza wydychanego z płuc tworz? charakterystyczny szum;
  • wi?zadła głosowe nie drgaj?, społgłoska ta jest bezd?wi?czna [1] .

Warianty [ edytuj | edytuj kod ]

Społgłoska ta mo?e podlega? drobnym zmianom na skutek zmian w artykulacji, np.:

Wyst?powanie [ edytuj | edytuj kod ]

Przykłady w wybranych j?zykach:

J?zyk Słowo IPA Znaczenie Uwagi
arabski Modern Standard Arabic [2] ??? [ ð ? ? r f ] 'powłoka'
katalo?ski [3] f ase [ ? f a z ? ] 'faza'
angielski Wszystkie dialekty f ill [ f ? ? ] 'wypełni?' Zobacz: Fonologia i fonetyka j?zyka angielskiego .
Cockney [4] th ink [ f ? ŋ k ] 'my?le?' Inny sposob wymowy głoski θ [5] [6] .
Ro?ne gwary miejskie w Wielkiej Brytanii [7]
Odmiana stosowana w Nowej Zelandii [8] [9]
Odmiana stosowana w Południowej Afryce [10] Szczegolnie na ko?cu wyrazu.
francuski [11] f abuleuse [ f a b y ? l ø ː z? ] '?wietny' Zobacz te?: Wymowa i transkrypcja j?zyka francuskiego .
ormia?ski Dialekt wschodni [12] ? ?????? [ f u t? b o l ] 'piłka no?na'
polski [1] [13] f utro [ ? f u t? r ? ] - Zobacz te?: Fonetyka j?zyka polskiego .
portugalski [14] f ogo [ ? f o ? ? ] 'ogie?'
rumu?ski [15] f oc [ f o? k ] 'ogie?'
rosyjski [16] ор ф огра ф ия [ ? r f ? ? ? r a f ? ? j ? ] 'ortografia'
hiszpa?ski [17] f antasma [ f a? n? ? t? a? z m a?] 'duch'
ukrai?ski [18] Ф аст?в [ ? f ? s ? t ? i w ] ' Fastow ' (miasto)
wietnamski [19] ph ao [ f a ː w ???] 'petarda'
zapotecki [20] ca f e [ k a f ? ] 'kawa' Głownie w zapo?yczeniach z j?zyka hiszpa?skiego.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ a b c d Magdalena Derwojedowa: Zamiast korepetycji J?zyk polski Kompendium . ?wiat ksi??ki, 2005. ISBN  83-7391-251-7 .
  2. ↑ Robin Thelwall. Illustrations of the IPA: Arabic . ?Journal of the International Phonetic Association”. 20 (2), s. 37?41, 1990. DOI : 10.1017/S0025100300004266 . ( ang. ) .  
  3. ↑ Joan F. Carbonell, Joaquim Llisterri. Catalan . ?Journal of the International Phonetic Association”. 22 (1?2), s. 53?56, 1992. DOI : 10.1017/S0025100300004618 . ( ang. ) .  
  4. ↑ John C.   Wells , Accents of English , t. 2: The British Isles, Cambridge University Press, 1982 ( ang. ) .
  5. ↑ Lynn   Clark , Graeme   Trousdale , Advances in Cognitive Linguistics , Walter de Gruyter, 2010 ( ang. ) .
  6. ↑ Ulrike   Altendorf , Dominic   Watt , A handbook of varieties of English , t. 1: Phonology, Mouton de Gruyter, 2004, s. 181?196 ( ang. ) .
  7. ↑ David Britain. Innovation diffusion: "Estuary English" and local dialect differentiation: The survival of Fenland Englishes . ?Linguistics”. 43 (5), s. 995-1022, 2005. ( ang. ) .  
  8. ↑ Elizabeth Wood. TH-fronting: The substitution of f/v for θ/ð in New Zealand English . ?New Zealand English Journal”. 17, s. 50-56, 2003. ( ang. ) .  
  9. ↑ Elizabeth   Gordon , Margaret   Maclagan , Varieties of English , t. 3: The Pacific and Australasia, Walter de Gruyter, 2008, s. 64-76 ( ang. ) .
  10. ↑ Sean   Bowerman , A handbook of varieties of English , t. 1: Phonology, Mouton de Gruyter, 2004, s. 931?942 ( ang. ) .
  11. ↑ Cecile Fougeron, Caroline L Smith. Illustrations of the IPA:French . ?Journal of the International Phonetic Association”. 23 (2), s. 73?76, 1993. DOI : 10.1017/S0025100300004874 . ( ang. ) .  
  12. ↑ Jasmine   Dum-Tragut , Armenian: Modern Eastern Armenian , John Benjamins Publishing Company, 2009 ( ang. ) .
  13. ↑ Wiktor Jassem. Polish . ?Journal of the International Phonetic Association”. 33 (1), s. 103?107, 2003. DOI : 10.1017/S0025100303001191 . ( ang. ) .  
  14. ↑ Madalena Cruz-Ferreira. European Portuguese . ?Journal of the International Phonetic Association”. 25 (2), s. 90?94, 1995. DOI : 10.1017/S0025100300005223 . ( ang. ) .  
  15. ↑ dexonline.ro (rum.) [dost?p: 22.08.2018]
  16. ↑ Jaye Padgett. Contrast and Post-Velar Fronting in Russian . ?Natural Language & Linguistic Theory”. 21 (1), s. 39?87, 2003. DOI : 10.1023/A:1021879906505 . ( ang. ) .  
  17. ↑ Eugenio Martinez-Celdran, Ana Ma. Fernandez-Planas, Josefina Carrera-Sabate. Castilian Spanish . ?Journal of the International Phonetic Association”. 33 (2), s. 255?259, 2003. DOI : 10.1017/S0025100303001373 . ( ang. ) .  
  18. ↑ Andrii   Danyenko , Serhii   Vakulenko , Ukrainian , Lincom Europa, 1995 ( ang. ) .
  19. ↑ Laurence Thompson. Saigon phonemics . ?Language”. 35 (3), s. 454?476, 1959. DOI : 10.2307/411232 . ( ang. ) .  
  20. ↑ Elizabeth Merrill. Tilquiapan Zapotec . ?Journal of the International Phonetic Association”. 38 (1), s. 107?114, 2008. DOI : 10.1017/S0025100308003344 . ( ang. ) .  
Społgłoski
Płucne
wargowe przednioj?zykowe tylnoj?zykowe laryngalne
dwuwar-
gowe 		wargowo-
z?bowe 		j?zykowo-
wargowe 		z?bo-
we   		przednio-
j?zykowo-
dzi?słowe 		zadzi?s-
łowe 		z retroflek-
sj? 		podnie-
bienne 		mi?kko-
podnie-
bienne 		j?zycz-
kowe 		gardłowe / nagło?niowe krtaniowe
nosowe m? m ? n? n? n ?? ? ?? ? ŋ? ŋ ?
zwarte p b p? b? t? d? t d ? ? c ? k ? q ? ? ?
sycz?ce zwarto-szczelinowe ts dz t?? d?? ?? ?? t?? d??
niesycz?ce zwarto-szczelinowe p? bβ p?f b?v t?θ d?ð t??? d?? t????? d???? cc ?? kx ?? qχ ?? ?h
sycz?ce szczelinowe s z ? ? ? ? ? ?
niesycz?ce szczelinowe ? β f v θ? ð? θ ð θ? ð? ???? ??? ?? c ? x ? χ ? ħ ? h ?
połotwarte ?? ? ?? ? ?? ? j? j ?? ? ??
uderzeniowe ?? ? ?? ?? ? ?? ? ?? ??
dr??ce ?? ? r? r ?? ? ? ?
boczne zwarto-szczelinowe t? d? ???? c??? k??? ???
boczne szczelinowe ? ? ??? ?? ??? ?? ??? ??
boczne połotwarte l? l ?? ? ?? ? ?? ? ??
boczne uderzeniowe ? ?? ?? ??
Niepłucne
dwuwar-
gowe 		wargowo-
z?bowe 		z?bowe przednio-
j?zykowo-
dzi?słowe 		zadzi?s-
łowe 		z retroflek-
sj? 		podnie-
bienne 		mi?kko-
podnie-
bienne 		j?zycz-
kowe 		gardło-
we 		krtaniowe
ejektywne zwarte p? t? ?? c? k? q? ??
zwarto-
szczelinowe 		t?θ? ts? t??? ??? kx? qχ?
szczelinowe ?? f? θ? s? ?? ?? ?? x? χ?
boczne zwarto-
szczelinowe 		t?? c???? k????
boczne
szczelinowe 		??
mlaski nieprzydechowe/
d?wi?czne 		? ?? ? ?? ? ?? ?? ??? ? ?? ??
nosowe ?? ?? ?? ??? ?? ???
boczne ? ??
boczne nosowe ??
iniektywne ?? ? ?? ? ?? ? ?? ? ?? ? ?? ?
Z koartykulacj?
nosowe
nm wargowo-przednioj?zykowa
ŋm wargowo-mi?kkopodniebienna
zwarte
tp wargowo-przednioj?zykowa
(bezd?wi?czna)
db wargowo-przednioj?zykowa
(d?wi?czna)
kp wargowo-mi?kkopodniebienna
(bezd?wi?czna)
gb wargowo-mi?kkopodniebienna
(d?wi?czna)
q? j?zyczkowo-nagło?niowa
szczelinowe
? zadzi?słowo-mi?kkopodniebienna
(bezd?wi?czna)
połotwarte
? wargowo-mi?kkopodniebienna
(bezd?wi?czna)
w wargowo-mi?kkopodniebienna
(d?wi?czna)
? boczna dzi?słowa welaryzowana
?? wargowo-podniebienna (bezd?wi?czna)
? wargowo-podniebienna (d?wi?czna)
?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Społgłoska_szczelinowa_wargowo-z?bowa_bezd?wi?czna&oldid=70580202 ”