Sobor powszechny, sobor ekumeniczny ? spotkanie biskupow całego Ko?cioła w celu ustanowienia praw ko?cielnych ( kanonow soborowych ) i uregulowania spraw doktryny wiary i moralno?ci. Pocz?tkowo sobory były zwoływane przez cesarzy rzymskich . Ich postanowienia musiały by? jednak zaakceptowane przez biskupa Rzymu ^{[ potrzebny przypis ]} . Sobory zwoływane jedynie w obr?bie Ko?cioła katolickiego nie s? uznawane przez pozostałych chrze?cijan (w tym prawosławnych i protestantow).

Stosunek ro?nych wyzna? chrze?cija?skich [ edytuj | edytuj kod ]

Kwestia, czy zjazd biskupow jest soborem powszechnym, czy tylko synodem danego ko?cioła partykularnego, zale?y od nauki danego Ko?cioła.

Ko?cioł katolicki [ edytuj | edytuj kod ]

Ko?cioł katolicki przyjmuje, ?e odbyło si? dwadzie?cia jeden soborow powszechnych (od nicejskiego I w 325 do watyka?skiego II w latach 1962 - 1965 ). Według obecnego prawa kanonicznego (kan. 337-341) papie? zwołuje sobor wedle własnego uznania, przewodniczy jego obradom osobi?cie lub przez delegatow, a tak?e okre?la ramy obrad i zatwierdza dekrety soborowe. ?mier? papie?a podczas trwania obrad powoduje ich zawieszenie do czasu wznowienia przez nast?pc?.

Cerkiew prawosławna i Ko?cioły starokatolickie [ edytuj | edytuj kod ]

Cerkiew prawosławna i Ko?cioły starokatolickie uwa?aj? za powszechne tylko pierwsze siedem soborow (od nicejskiego I do nicejskiego II ). Prawosławie uznaje rownie? IV Sobor konstantynopolita?ski (nie nale?y myli? z soborem zwołanym przez papie?a Hadriana II i uznawanym dzi? jedynie przez katolikow) i V Sobor konstantynopolita?ski (1341-1351).

Ko?cioły protestanckie [ edytuj | edytuj kod ]

Ko?cioły protestanckie opieraj? si? na zasadzie sola scriptura , zgodnie z ktor? jedynie Biblia stanowi autorytet w sprawach wiary, doktryny i praktyki chrze?cija?skiej. Dlatego te? protestanci uznaj?, ?e sobory powszechne s? ze swej natury omylne, a ich postanowienia nale?y zakwestionowa? w sytuacji, gdy znajd? si? one w sprzeczno?ci z nauk? Pisma ?wi?tego, lub te? z niej nie b?d? wynika?.

Cho? protestantyzm nie uznaje autorytetu soborow, zdecydowana wi?kszo?? protestantow na podstawie samej Biblii uznaje, ?e postanowienia dotycz?ce Trojjedyno?ci Boga i natury Chrystusa wyra?one na czterech pierwszych soborach ekumenicznych wyra?aj? nauk? biblijn?. St?d protestanci zgadzaj? si? najcz??ciej z ustaleniami tych?e soborow w wy?ej wymienionych sprawach. S? to:

• Sobor nicejski I ,
• Sobor konstantynopolita?ski I ,
• Sobor efeski ,
• Sobor chalcedo?ski .

Inne wyznania [ edytuj | edytuj kod ]

Wyznania zaliczane do restoracjonizmu , np. ?wiadkowie Jehowy ^{[1] [2]} i mormoni nie uznaj? autorytetu soborow powszechnych, w konsekwencji wi?c nie zgadzaj? si? z ich postanowieniami. Ko?cioły przedchalcedo?skie uznaj? za powszechne tylko trzy pierwsze sobory, a Ko?cioł asyryjski (nestoria?ski) ? dwa pierwsze sobory.

Sobor Jerozolimski [ edytuj | edytuj kod ]

Soborem jerozolimskim okre?lane jest tak?e opisane w Dziejach Apostolskich (15,2-29) zebranie apostołow i starszych w Jerozolimie ok. roku 49 . W sensie ?cisłym nie był to jednak sobor powszechny.

Spis soborow powszechnych [ edytuj | edytuj kod ]

Spis soborow powszechnych uznawanych przez wi?kszo?? ko?ciołow chrze?cija?skich [ edytuj | edytuj kod ]

Sobory powszechne
według Ko?cioła katolickiego:

• I Sobor nicejski I ( 325 ) ? pot?pił arianizm , sformułował chrze?cija?skie wyznanie wiary .
• II Sobor konstantynopolita?ski I ( 381 ) ? uzupełnił wyznanie wiary (zwane tak?e nicejsko-konstantynopolita?skim) do postaci Credo (czyli wyznania wiary) nicejsko-konstantynopolita?skiego , odmawianego podczas Mszy ?w. , potwierdzono wiar? w Ducha ?wi?tego.
• III Sobor efeski ( 431 ) ? pot?pił nestorianizm , uznał, ?e Dziewicy Maryi przysługuje tytuł Matki Bo?ej (Η Θεοτ?κο?, łac. Theotokos ). Ten i nast?pne sobory nie s? uznawane przez Ko?cioł asyryjski .
  • Sobor efeski II ( 449 ) ? przyj?ł monofizytyzm . Jego postanowienia zostały odrzucone na nast?pnym soborze. Nie jest uwa?any za powszechny ani przez Ko?cioł katolicki, ani przez prawosławny.
• IV Sobor chalcedo?ski ( 451 ) ? odrzucił monofizytyzm , sformułował doktryn? o dwoch naturach Chrystusa : boskiej i ludzkiej. Ten sobor i nast?pne nie s? przyjmowane przez tzw. ko?cioły przedchalcedo?skie (dawniej nazywane monofizyckimi).
• V Sobor konstantynopolita?ski II ( 553 ) ? potwierdził doktryny i kanony poprzednich soborow, pot?pił nowe pisma heretyckie .
• VI Sobor konstantynopolita?ski III ( 680 ? 681 ) ? pot?pił monoteletyzm .
  • Sobor in Trullo ( 692 ) ? był przedłu?eniem poprzedniego soboru, znany rownie? jako pi?to-szosty (Quinisext/Penthekte). Zaj?ł si? gł. sprawami administracji i dyscypliny ko?cielnej ? nie uczestniczyli w nim biskupi Zachodu i jego kanony nie s? uznawane przez Ko?cioł katolicki. Prawosławni traktuj? go jako cz??? szostego soboru powszechnego.
  • Sobor w Hierei ( 754 ) ? sobor ikonoklastyczny . Poniewa? odbywał si? w czasie trwania wakatu na tronie patriarszym w Konstantynopolu po ?mierci Anastazego , a w gronie zebranych zabrakło reprezentantow Ko?cioła Zachodniego i oficjalnego przedstawiciela ktoregokolwiek z pozostałych patriarchow wschodnich, sobor ten nie został nigdy uznany za powszechny ^[3] .
• VII Sobor nicejski II ( 787 ) ? pot?pił ikonoklazm i uznał za słuszny kult ikon .

Spis soborow powszechnych uznawanych przez Ko?cioł katolicki [ edytuj | edytuj kod ]

• VIII Sobor konstantynopolita?ski IV ( 869 ? 870 ) ? pot?pił Focjusza , uznaj?c go za schizmatyka . Sobor nieuznany przez prawosławie .
• IX Sobor latera?ski I ( 1123 ) ? uregulował kwestie inwestytury .
• X Sobor latera?ski II ( 1139 ) ? pot?pił nauki Arnolda z Brescii .
• XI Sobor latera?ski III ( 1179 ) ? zajmował si? problemami moralnymi, pot?pił albigensow i waldensow
• XII Sobor latera?ski IV ( 1215 ) ? sformułował dogmat o przeistoczeniu , pot?pił nauk? Joachima z Fiore , sformułował doktryn? o prymacie papieskim.
• XIII Sobor lyo?ski I ( 1245 ) ? zdetronizował cesarza Fryderyka II , zarz?dził now? krucjat? przeciwko Saracenom.
• XIV Sobor lyo?ski II ( 1274 ) ? wprowadził filioque do wyznania wiary , uregulował zasady wyboru papie?a .
• XV Sobor w Vienne ( 1311 ? 1312 ) ? pot?pił bł?dy templariuszy , fraticelli , beginek i begardow .
  • Sobor w Pizie ( 1409 ) ? nieudana proba zako?czenia wielkiej schizmy , nie uznana przez papie?a za legalny sobor.
  • Sobor w Perpignan ( 1409 ) ? zwołany przez antypapie?a Benedykta XIII na wie?? o planowanym soborze w Pizie. Nieuznawany
• XVI Sobor w Konstancji ( 1414 ? 1418 ) ? pocz?tkowo nieformalny, stał si? soborem z chwil? zwołania przez papie?a Grzegorza XII ; zako?czył wielk? schizm? zachodni? , wybieraj?c papie?em Marcina V ; pot?pił Johna Wycliffe'a i Jana Husa (w wyniku czego Hus został spalony na stosie).
  • Sobor w Sienie ( 1423 ? 1424 ) ? zajmował si? kwestiami reformy w Ko?ciele, uznany po?niej za heretycki i skre?lony z listy soborow powszechnych.
• XVII Sobor bazylejsko-ferrarsko-florencki ? odbywał si? w trzech fazach:
  • Sobor w Bazylei ( 1431 ? 1439 ) ? kontynuował kwestie reformy Ko?cioła i podj?ł temat unii z Grekami. Po uchwaleniu dogmatu o wy?szo?ci soboru nad papie?em, Eugeniusz IV ogłosił niewa?no?? soboru. W odpowiedzi sobor wybrał na papie?a Feliksa V .
  • Sobor w Ferrarze ( 1438 ) ? zwołany przez Eugeniusza IV po rozłamie na soborze w Bazylei. Zaj?ł si? problemem unii z prawosławiem . Na pocz?tku 1439 przeniesiony do Florencji. Uwa?any za kontynuacj? poprzedniego.
  • Sobor we Florencji ( 1439 ? 1445 ) ? Od 1443 obradował w Rzymie. Zatwierdził uni? z Ko?ciołem bizantyjskim oraz Apostolskim Ko?ciołem Ormia?skim . Jest kontynuacj? poprzedniego.
• XVIII Sobor latera?ski V ( 1512 ? 1517 ) ? pot?pił koncyliaryzm
• XIX Sobor trydencki ( 1545 ? 1563 ) ? pot?pił Lutra i innych zwolennikow reformacji ; podj?ł dzieło odnowy Ko?cioła ( kontrreformacja ).
• XX Sobor watyka?ski I ( 1868 ? 1870 ) ? sobor przerwany wojn? francusko-prusk?; ogłosił dogmat o nieomylno?ci papie?a w sprawach wiary i moralno?ci.
• XXI Sobor watyka?ski II ( 1962 - 1965 ) ? sobor maj?cy na celu od?wie?enie ( aggiornamento ) Ko?cioła katolickiego.

Spis soborow powszechnych uznawanych przez cz??? prawosławia [ edytuj | edytuj kod ]

• VIII Sobor konstantynopolita?ski IV (prawosławny) ( 879 ? 880 ) ? zrehabilitował i przywrocił patriarch? Focjusza na zajmowane stanowisko, pocz?tkowo uznany na Zachodzie jako powszechny, nast?pnie podtrzymano opini? o bł?dach Focjusza.
• IX Sobor konstantynopolita?ski V ( 1341 ? 1351 ) ? uznał ortodoksyjno?? nauki Grzegorza Palamasa o hezychazmie i przebostwieniu człowieka i pot?pił nauki inspirowanego zachodni? filozofi? Barlaama z Kalabrii.

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

• sobor jerozolimski
• sobory latera?skie
• koncyliaryzm
• synod
• ?wi?ty i Wielki Sobor Ko?cioła Prawosławnego

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Klaus Schatz, Sobory powszechne ? punkty zwrotne w historii Ko?cioła , Krakow 2001
• Leopold Ranke, Dzieje papiestwa w XVI-XIX w. , Warszawa 1974