Sianki
(
ukr.
Сянки
, w
latach 1977?1981
Sanniki
) ? opuszczona miejscowo?? poło?ona przy
granicy polsko-ukrai?skiej
nad
Sanem
w
wojewodztwie podkarpackim
, w
powiecie bieszczadzkim
, w
gminie Lutowiska
[4]
na obszarze
Bieszczadzkiego Parku Narodowego
. Obecnie jest to tzw.
obr?b geodezyjny
, le??cy na terenie Mi?dzynarodowego Rezerwatu Biosfery ?Karpaty Wschodnie”.
Przynale?no?? terytorialna
[
edytuj
|
edytuj kod
]
W wyniku
akcji ?Wisła”
polska cz??? wsi jest od 1945 roku wyludniona i spalona, natomiast w
Siankach
(Сянки) po stronie ukrai?skiej znajduj? si? obecnie około 100 domow oraz stacja kolejowa na linii
U?horod
?
Lwow
. Mimo to miejscowo?? figuruje jako wie? w rejestrze TERYT
[5]
. Podlega sołectwu
Stuposiany
.
Do 1934 roku odr?bna gmina jednostkowa, a w latach 1934?1945 gromada w zbiorowej
gminie Sianki
(siedziba), nale??cej do
powiatu turcza?skiego
w
woj. lwowskim
(do 1931
woj. stanisławowskie
). Po wojnie w
gminie Tarnawa Gorna
; w latach 1945?1951 w obr?bie
powiatu leskiego
w
woj. rzeszowskim
, w 1952?1972
powiatu ustrzyckiego
, a w 1972?1975
powiatu bieszczadzkiego
w tym?e wojewodztwie (1952?1954 i od 1973 w
gminie Lutowiska
(Szewczenko)
).
W latach 1975?1998
miejscowo?? administracyjnie nale?ała do
wojewodztwa kro?nie?skiego
.
Wie? lokowana na
prawie wołoskim
w 1560 roku przez rod
Kmitow
. Wła?cicielami oprocz
Piotra Kmity
od 1553 r. była
Barbara Kmita
, w 1580 r. ? rodzina
Tarłow
.
W 1589 r. ?
Jadwiga Tarło
, a w 1663 r. ? własno?? wspolna Zatwarnickich,
Czarnieckich
,
Grochowskich
. Od pocz?tku XVIII w. do 1939 r. ? rodzina Stroi?skich.
Od roku 1905 przez miejscowo?? prowadzi linia kolejowa ł?cz?ca
U?horod
z
Samborem
, jest tu dworzec kolejowy. W latach 1772-1918 pod zaborem austriackim, poło?ona w powiecie turcza?skim w austriackiej prowincji
Galicja
, 14 km od miejscowo?ci
Borynia
, na granicy w?gierskiej. Graniczyła z wsiami
Beniowa
,
Sokoliki
,
Tarnawa Wy?na
,
Tureczki Wy?ne
,
Butelka Wy?na
, Jaworow i
U?ok
. W roku 1880 wie? liczyła 355 mieszka?cow, oraz 50 domow, zamieszkana była przez Polakow, Rusinow, ?ydow i Niemcow. W Siankach znajdowały si? tak?e ko?cioł i dwie drewniane cerkwie, obydwie pod wezwaniem ?w. Stefana. Parafia katolicka znajdowała si? w
Turce
, unicka w Beniowej. Według niektorych ?rodeł w ko?cu lat dwudziestych Sianki odwiedził
Jozef Piłsudski
[6]
[7]
, jest to jednak informacja podana w oparciu o ustn? relacj? dawnego mieszka?ca Sianek
[8]
.
Przed
II wojn? ?wiatow?
wie? była znanym
o?rodkiem narciarskim
. Działały tu trzy schroniska turystyczne, kilka domow letniskowych, liczne pensjonaty i restauracje. Znajdowały si? tu rownie? skocznia narciarska oraz tor saneczkowy. Na przełomie lat 1933/1935 staraniem Przemyskiego Towarzystwa Narciarzy zostało oddane do u?ytku schronisko w Siankach
[9]
. W marcu 1936 zostało otwarte nowe
schronisko narciarskie
(na 150 ło?ek)
[10]
. Był to obiekt
Dowodztwa Okr?gu Korpusu Nr X
[11]
. W marcu 1936 w Siankach zostały zorganizowane pierwsze narciarskie Mistrzostwa Polski klubow robotniczych
[12]
. Pod koniec lat trzydziestych Sianki liczyły 1500 mieszka?cow
[13]
.
W
okresie mi?dzywojennym
stacjonował w miejscowo?ci
komisariat Stra?y Granicznej
[14]
.
Po 17 wrze?nia 1939 roku przez wie? przebiegała granica mi?dzy
Niemcami
a
ZSRR
. Po roku 1951 wie? została formalnie podzielona mi?dzy Polsk? a radzieck? Ukrain?.
W polskich Siankach obok fundamentow cerkwi pw. ?w. Stefana zachowały si? do dnia dzisiejszego nagrobki Klary z Kalinowskich (zm. 1867) i
Franciszka Stroi?skich
(zm. 1893) ? przedwojennych wła?cicieli tych dobr. Miejsce to zwane jest ?Grobem Hrabiny”. W 1993 r. obok zrekonstruowano mury kaplicy cmentarnej.
W pobli?u, tu? za Sanem i wspołczesn? granic? polsko-ukrai?sk?, znajdowała si? neogotycka kaplica pw. ?w. Jana b?d?ca kaplic? grobow? ostatnich pokole? rodu Stroi?skich. Jej ruin? ostatecznie zniszczono w latach siedemdziesi?tych XX wieku.
Niedaleko od obecnej granicy Polski i Ukrainy w Siankach ma swoje ?rodło rzeka
San
. Na samej granicy przy znaku granicznym 224 stoi ukrai?ski obelisk bł?dnie informuj?cy, i? jest to ?rodło Sanu (w rzeczywisto?ci to ?rodło pierwszego lewego dopływu Sanu). Na obelisku znajduj? si? koordynaty punktu b?d?cego rzeczywistym ?rodłem Sanu oddalonym na południowy zachod o ok. 200 m od niego (
49°00′10″N
22°52′30″E
/
49,002778
22,875000
).
Znane osoby zwi?zane z wsi?
[
edytuj
|
edytuj kod
]
- 1921 Sianki zamieszkiwało 788 osob (w 117 domach mieszkalnych), w tym:
- 488 wyznania
greckokatolickiego
- 177 wyznania rzymskokatolickiego
- 119 wyznania moj?eszowego
- 1938 ? 1476 osob (w 193 domach mieszkalnych)
- ↑
Pa?stwowy Rejestr Nazw Geograficznych ? miejscowo?ci ? format XLSX
, Dane z pa?stwowego rejestru nazw geograficznych ? PRNG,
Głowny Urz?d Geodezji i Kartografii
, 14 stycznia 2024, identyfikator
PRNG
: 168435
- ↑
Strona gminy, sołectwa
- ↑
Stuposiany
, [w:]
Oficjalny Spis Pocztowych Numerow Adresowych
,
Poczta Polska S.A.
, pa?dziernik 2022, s. 1232 [zarchiwizowane 2022-10-26]
.
- ↑
Podane wspołrz?dne odnosz? si? wył?cznie do pozostało?ci Sianek po polskiej stronie granicy
- ↑
Rejestr TERYT
- ↑
Aleksandra
A.
Markiewicz
Aleksandra
A.
i inni
,
Worek Bieszczadzki
, 1993
.
brak strony (ksi??ka)
- ↑
Kryci?ski
K.
S.
Kryci?ski
K.
(red.),
Bieszczady. Słownik historyczno-krajoznawczy. Cz??? I gmina Lutowiska
, 1995
.
brak strony (ksi??ka)
- ↑
Stanisław
S.
Kucharzyk
Stanisław
S.
,
Na Pogorzu...: Sianki ? gdzie nie bywał Marszałek Piłsudski?
[online], Na Pogorzu..., 6 stycznia 2019
[dost?p 2021-01-20]
.
- ↑
Sprawozdanie z działalno?ci władz i organow Polskiego Zwi?zku Narciarskiego za sezony 1933/34 i 1934/35
. Krakow:
Polski Zwi?zek Narciarski
, 1935, s. 110.
- ↑
Otwarcie Domu narciarskiego w Siankach
. ?
Wschod
”, s. 8, Nr 5 z 10 marca 1936.
- ↑
Nowe schronisko D. O. K. X w Siankach, powiat Turka
. ?
Wschod
”, s. 2, Nr 16 z 30 czerwca 1936.
- ↑
Sport i Wychowanie Fizyczne
. ?
Gazeta Lwowska
”, s. 2, Nr 60 z 13 marca 1936.
- ↑
Andrzej Wielocha,
Przedwojenne Bieszczady, Gorgany i Czarnohora. Najpi?kniejsze fotografie
, Warszawa, Wydawnictwo RM 2013, s. 22.
- ↑
Marek Jabłonowski
,
Bogusław Polak
:
Polskie formacje graniczne 1918?1839. Dokumenty organizacyjne, wybor ?rodeł. Tom II
. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszali?skiej, 1999, s. 103.
ISBN
83-87424-77-3
.
Wsie
|
|
---|
Osady
|
|
---|
Cz??ci wsi
|
|
---|
Nieoficjalna
cz??? wsi
|
|
---|
Miejscowo?ci
opuszczone
|
- Beniowa
- Bukowiec
- Dydiowa
- D?winiacz Gorny
- Krywka
- Łokie?
- Sianki
- Sokoliki
- Tarnawa Wy?na
|
---|