Sejm Ustawodawczy ( niem. Reichstag ; tak?e jako ?sejm rakuski” ^[1] ) ? jednoizbowy parlament istniej?cy w latach 1848 - 1849 w Cesarstwie Austrii , powołany podczas Wiosny Ludow .

25 kwietnia 1848 w Wiedniu ogłoszono konstytucj?, obowi?zuj?c? kraje dziedziczne Habsburgow. Była to konstytucja oktrojowana . Przewidywała dwuizbowy parlament, po?redni? i cenzusow? ordynacj? wyborcz?, oraz absolutne prawo weta dla władcy.

Propozycja ta wywołała powtorn? (po marcowej) rewolucj? w Wiedniu, zwan? rewolucj? majow?. Pod naciskiem demonstracji rz?d ust?pił, i ogłosił wybory do sejmu ustawodawczego, ktory miał uchwali? konstytucj?. Wybory miały by? powszechne i rowne.

  Osobny artykuł: Wybory do Sejmu Ustawodawczego w 1848 roku .

Sejm rozpocz?ł prace 22 lipca 1848, jego obrady otworzył arcyksi??? Jan . Pierwsz? spraw? był problem j?zyka obrad. Poseł Adolf Fischhof zło?ył wniosek, aby tym j?zykiem był j?zyk niemiecki, jednak wniosek został od razu odrzucony przez wi?kszo?? słowia?sk?. Zamiast przeci?ga? spor na ten temat, zdecydowano zaj?? si? najbardziej piln? spraw? - zniesieniem pa?szczyzny .

Wła?nie taki wniosek wniosł 26 lipca 1848 poseł Hans Kudlich z ?l?ska . Generalnie wi?kszo?? zgadzała si? z zasadno?ci? wniosku, jednak rozpocz?ła si? gor?ca debata na temat odszkodowa? dla wła?cicieli. Ostateczna wersj?, z potwierdzeniem odszkodowa?, uchwalono 7 wrze?nia , a cesarz wkrotce zatwierdził t? ustaw?.

6 pa?dziernika wybuchła w Wiedniu kolejna rewolucja, ktora przerwała obrady parlamentarne. 12 pa?dziernika prezydentem parlamentu został wybrany Franciszek Jan Smolka .

31 pa?dziernika austriackie wojska pod dowodztwem marszałka Alfreda Windischgratza zdobyły Wiede?, a obrady parlamentu zostały przeniesione do miasteczka Kromiery? . 22 listopada w parlamencie został utworzony Klub Słowia?ski, grupuj?cy Czechow, Morawian, Ukrai?cow i Słowian południowych. Polacy nie brali udziału w jego pracach. 27 listopada w Kromiery?u został utworzony nowy rz?d Cesarstwa .

W ci?gu miesi?cy obrad parlamentu posłowie zauwa?yli sprzeczno?ci społeczne oraz d??enia poszczegolnych narodowo?ci Austrii do decydowania o swoich sprawach, jak rownie? silne wi?zi terytorialne poszczegolnych krajow koronnych . Zawarto wi?c kompromis, przyj?ty przez wszystkich zainteresowanych ? postanowiono zachowa? autonomi? krajow koronnych, natomiast podzieli? je na mniejsze okr?gi jednolite pod wzgl?dem narodowo?ciowym. Parlamentarny projekt konstytucji tworzył liberalne, demokratyczne pa?stwo, w ktorym cesarz posiadał tylko prawo weta odraczaj?cego w stosunku do uchwalonych ustaw.

Rz?dowi austriackiemu nie spodobał si? ten projekt, i opracował własny. Był on, przeciwnie do parlamentarnego, nastawiony na wzrost centralizmu w pa?stwie, wzmacniał pozycj? rz?du i cesarza. W zwi?zku z oporem parlamentu, 7 marca 1849 został on rozwi?zany. Jednocze?nie w tym samym dniu ogłoszono konstytucj? oktrojowan? przez cesarza Franciszka Jozefa I , antydatowan? na 4 marca - konstytucj? marcow? . Nigdy nie weszła w ?ycie, poniewa? ogłoszono stan wyj?tkowy, a po?niej została uniewa?niona 31 grudnia 1851 , patentem sylwestrowym .

  Z tym tematem zwi?zana jest kategoria: Posłowie do Sejmu Ustawodawczego w Wiedniu w 1848 roku .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Literatura [ edytuj | edytuj kod ]

• Henryk Wereszycki : Historia Austrii. Wrocław, 1972.