Sacharoza

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna ( IUPAC ) (2 R ,3 R ,4 S ,5 S ,6 R )-2-((2 S ,3 S ,4 S ,5 R )-3,4-dihydroksy-2,5-bis(hydroksymetylo)tetrahydrofuran-2-yloksy)-6-(hydroksymetylo)tetrahydro-2 H -pirano-3,4,5-triol lub O -β- D -fruktofuranozylo-(2→1)-α- D -glukopiranozyd Inne nazwy i oznaczenia cukroza O-β- D -Fru f -(2→1)-α- D -Glc p
Ogolne informacje
Wzor sumaryczny	C 12 H 22 O 11
Masa molowa	342,30 g/mol
Wygl?d	białe (bezbarwne) kryształy
Identyfikacja
Numer CAS	57-50-1
PubChem	1115
DrugBank	DB02772
SMILES O1[C@H](CO)[C@@H](O)[C@H](O)[C@@H](O)[C@H]1O[C@@]2(O[C@@H]([C@@H](O)[C@@H]2O)CO)CO
Wła?ciwo?ci G?sto?? 1,58 g/cm³ (17 °C) [2] ; ciało stałe Rozpuszczalno?? w  wodzie 212 g/100 ml [2] 342 g/100 ml (20 °C) [3] w innych rozpuszczalnikach metanol , etanol Temperatura topnienia 185,5 °C [4] 185?187 °C [3] Skr?calno?? wła?ciwa [α] D +66,5° [1]
Niebezpiecze?stwa Karta charakterystyki : dane zewn?trzne firmy Sigma-Aldrich Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliow Substancja nie jest klasyfikowana jako niebezpieczna według kryteriow GHS (na podstawie podanej karty charakterystyki). Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wył?cznie historyczne Substancja nie jest klasyfikowana jako niebezpieczna według europejskich kryteriow (na podstawie podanej karty charakterystyki). NFPA 704 Na podstawie podanego ?rodła [5] 0 0 0   Numer RTECS WN6500000
Podobne zwi?zki
Podobne zwi?zki	celobioza , laktoza , maltoza , trehaloza
Je?eli nie podano inaczej, dane dotycz? stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Sacharoza ( sanskr . ?????? ?arkar? , dosł. ?ziarno piasku”, sk?d stgr . σ?κχαρον sakcharon ?cukier”), C
12 H
22 O
11 ? organiczny zwi?zek chemiczny , w?glowodan z grupy disacharydow zbudowany z reszt D -fruktozy i D -glukozy . Ma słodki smak. W j?zyku potocznym jest uto?samiana z cukrem ^[6] . Głowny składnik cukru spo?ywczego . Jest form? transportow? cukrow w organizmach ro?lin ^[7] .

Budowa cz?steczki [ edytuj | edytuj kod ]

Sacharoza jest disacharydem, czyli cukrem zło?onym z dwoch reszt monosacharydowych poł?czonych ze sob? wi?zaniem O -glikozydowym . Naturalnie wyst?puj?ca (+)-sacharoza zbudowana jest z reszty fruktozy (β- D -fruktofuranozy) oraz glukozy (α- D -glukopiranozy). Grupy te s? poł?czone za pomoc? wi?zania α,β-1,2-glikozydowego. Wg systematycznego nazewnictwa sacharydow (w?glowodanow) jest to α- D -glukopiranozylo-β- D -fruktofuranozyd lub β- D -fruktofuranozylo-α- D -glukopiranozyd ^[1] .

Wła?ciwo?ci [ edytuj | edytuj kod ]

Wła?ciwo?ci fizyczne [ edytuj | edytuj kod ]

W temperaturze pokojowej sacharoza jest bezbarwnym, krystalicznym ciałem stałym . Jest nietoksyczna, ma słodki smak i bardzo dobrze rozpuszcza si? w wodzie. 65% wodny roztwor sacharozy w temperaturze 20 °C osi?ga punkt nasycenia ^[8] . Temperatura topnienia : 184 °C.

Sacharoza wykazuje słab?, ale dosy? wyra?n? tryboluminescencj? ? podczas kruszenia jej kryształow jest emitowane ?wiatło, co daje si? zaobserwowa? po przyzwyczajeniu oczu do ciemno?ci ^[9] .

Wła?ciwo?ci chemiczne [ edytuj | edytuj kod ]

Nale?y do cukrow nieredukuj?cych, o czym ?wiadczy negatywny wynik proby Trommera . W kwasowym ?rodowisku lub pod wpływem inwertazy hydrolizuje do fruktozy i glukozy. Uzyskana mieszanina nosi nazw? cukru inwertowanego ^[1] :

Pod wpływem st??onego kwasu siarkowego sacharoza ulega zw?gleniu:

C ₁₂ H ₂₂ O ₁₁ → 12C + 11H ₂ O

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Sacharoz? na skal? przemysłow? zacz?to otrzymywa? na Bliskim Wschodzie z trzciny cukrowej ju? w staro?ytno?ci . Cukier wyrabiano tak?e w Indiach oraz Chinach . Grecy byli narodem, ktoremu zawdzi?czamy pojawienie si? cukru w Europie . Sprowadzono go w IV wieku p.n.e. i stosowano wowczas jako kosztowny lek ^{[ potrzebny przypis ]} .

Po odkryciu Ameryki przez Europejczykow zało?ono tam wielkie plantacje trzciny cukrowej , dzi?ki czemu dostawy cukru do Europy znacznie wzrosły. Pierwsza udana proba otrzymania cukru z burakow cukrowych odbyła si? w 1747 r. Proces opracował niemiecki chemik Andreas Sigismund Marggraf . ^{[ potrzebny przypis ]} Pierwsza cukrownia została wybudowana przez Franza Acharda w Konarach na Dolnym ?l?sku w 1802 ^[10] .

Zastosowanie [ edytuj | edytuj kod ]

Sacharoza jest głownym składnikiem (>99,5%) cukru spo?ywczego , zwykle trzcinowego lub buraczanego ^[11] , stosowanego powszechnie jako ?rodek słodz?cy ^[12] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]