한국   대만   중국   일본 
SUV ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

SUV

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Toyota RAV4, najlepiej sprzedaj?cy si? SUV na ?wiecie w 2021 roku [1]
Dacia Duster, najlepiej sprzedaj?cy si? SUV w Polsce w 2021 roku [2]

SUV (skrot od ang. sport utility vehicle ) ? rodzaj samochodu, ktory ł?czy cechy samochodu osobowego i terenowego . SUV od klasycznego samochodu terenowego ro?ni si? m.in. mniej u?ytkowym charakterem i brakiem konieczno?ci posiadania wła?ciwo?ci pozwalaj?cych na jazd? w terenie na rzecz bardziej komfortowo zestrojonego zawieszenia i bogatszego wyposa?enia [3] .

Na przełomie drugiej i trzeciej dekady XXI wieku SUV-y stały si? tak popularne, ?e wi?kszo?? producentow samochodow popularnych i luksusowych ma takie konstrukcje w ofercie [4] . W 2021 roku prawie połow? ze wszystkich nowych samochodow sprzedanych w Stanach Zjednoczonych (48%) [5] i Europie (44%) [6] były samochody z grona SUV-ow, jak i pokrewnych crossoverow .

Etymologia [ edytuj | edytuj kod ]

Willys Jeep Station Wagon
Range Rover
Jeep Cherokee

Rozpowszechnione w Polsce dosłowne tłumaczenie terminu Sport Utility Vehicle jako ?samochod sportowo-u?ytkowy” jest bł?dne. Nie chodzi bowiem o poł?czenie cech samochodu sportowego (np. Toyota GT86 ) i u?ytkowego (np. VW Transporter ), lecz jest to marketingowe okre?lenie samochodu, ktory jest z zało?enia przeznaczony do aktywnego stylu ?ycia, dla osob uprawiaj?cych ro?ne formy sportu i aktywnego wypoczynku na łonie natury (np. polowanie, w?dkowanie) [7] .

W czasie gdy w krajach angloj?zycznych rozwini?cie skrotu SUV ? sport utility vehicle jest cz?sto stosowane naprzemiennie, tak w Polsce SUV stał si? samodzielnym wyrazem i akronimem odmienianym przez przypadki. Jego upowszechnienie w XXI wieku stało si? tak silne, ?e SUV to popularne okre?lenie ka?dego samochodu z podwy?szonym prze?witem [8] .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Okre?lenie to pojawiło si? w USA i tam funkcjonowało w odniesieniu do luksusowych samochodow terenowych. Poniewa? obecnie w Ameryce Połnocnej z reguły nie oferuje si? surowo wyposa?onych terenowek, wi?c okre?lenie SUV jest tam cz?sto mylnie uwa?ane za to?same z okre?leniem ?samochod terenowy” ( all-terrain lub off-road vehicle ). Rol? aut terenowych spełniaj? tam najcz??ciej pick-upy , nazywane z ang. pickup truck (ci??arowka). Kategoria SUV została wyodr?bniona prawnie w USA pod koniec lat 80. na skutek lobbingu firm samochodowych jako po?rednia mi?dzy samochodami osobowymi a lekkimi ci??arowkami, dzi?ki czemu nie musiały one spełnia? surowych norm emisji i ekonomii jak samochody osobowe [7] .

W rozumieniu SUV-a jako samochodu terenowego o wy?szym komforcie jazdy za pierwsze auto tego typu uwa?a si? Jeepa Wagoneera , ktory pojawił si? na rynku w USA w 1962 roku. Za pierwszy europejski samochod tego rodzaju uchodzi Range Rover , ktory zadebiutował w 1970 . Jednak dopiero dziesi?? lat po?niej posiadał on wyposa?enie klasyfikuj?ce go do tej kategorii. Warto doda?, ?e jednymi z pierwowzorow uterenowionych samochodow osobowych były powstaj?ce w ZSRR pod koniec lat 50. GAZ M-73 i Moskwicz 410/411 , lecz specyfika tamtego rynku powodowała, ?e nie zyskały komercyjnego rozpowszechnienia i nie miały wpływu na inne konstrukcje.

W Europie za samochody segmentu SUV uznaje si? najcz??ciej konstrukcje o nadwoziu samono?nym. Modelem, ktory rozpocz?ł mod? na takie auta, była Toyota RAV4 [9] . Z czasem SUV-y stały si? niezwykle popularne, a kolejni producenci aut postanowili uzupełni? swoje oferty o auta w takiej odmianie nadwoziowej. Samochody tego rodzaju na ogoł nie s? wykorzystywane do celow ?sportu” na łonie natury, a ich u?ytkowe przeznaczenie rozumiane jako mo?liwo?? transportu ładunku straciło priorytet, natomiast s? kupowane w roli tradycyjnych samochodow osobowych jako wy?sze i daj?ce wi?ksze poczucie solidno?ci konstrukcji [7] . Obecnie wybor samochodow tego typu jest niezwykle szeroki [10] . Dalsz? ewolucj? stanowi? samochody typu crossover , ktore konstrukcyjnie s? jeszcze bardziej zbli?one do samochodow osobowych z nadwoziem hatchback lub kombi, posiadaj?c cz?sto jedynie nieznacznie podwy?szone zawieszenie [7] .

SUV-y według wielko?ci [ edytuj | edytuj kod ]

Miejskie [ edytuj | edytuj kod ]

Najmniejsze SUV-y, bliskie wymiarom klasycznych samochodow osobowych segmentu A , s? stosunkowo niszowym rodzajem pojazdow tego typu. Spopularyzowane przez japo?skich producentow, z racji niewielkich wymiarow, wymagaj? cz?sto jedynie drobnych modyfikacji, by spełnia? na lokalnym rynku wymogi dla samochodow typu kei car [11] . Na przykładzie najpopularniejszego modelu o zarazem najbardziej globalnym zasi?gu rynkowym, Suzuki Jimny , najmniejsze SUV-y w przeciwie?stwie do podobnych rozmiarow crossoverow oferuj? wła?ciwo?ci samochodow terenowych [12] .

Subkompaktowe [ edytuj | edytuj kod ]

Podobnie jak najmniejsze SUV-y, tak?e i te o wielko?ci bliskiej lub przekraczaj?cej 4 metry oraz odpowiadaj?ce wielko?ci samochodom osobowym segmentu B , cz?sto charakteryzuj? si? cechami samochodow terenowych jak nap?d AWD , reduktor czy podwy?szony prze?wit. Jednymi z pierwszych tego typu samochodow były radziecka, a po?niej rosyjska, Łada Niva , a tak?e rumu?skie ARO 10 . W XXI wieku subkompaktowe SUV-y spopularyzowane zostały głownie za zasług? Forda EcoSporta i Jeepa Renegade'a [13] . Małe SUV-y z wła?ciwo?ciami pozwalaj?cymi na jazd? w gorszych warunkach drogowych pozostaj? stosunkowo marginaln? koncepcj? w gronie podwy?szanych samochodow subkompaktowych. W stosunku do nich wyra?nie dominuj? spopularyzowane na przełomie drugiej i trzeciej dekady XXI wieku subkompaktowe crossovery , ktore nie tylko maj? mniejszy prze?wit, ale i oferuj? wył?cznie nap?d przedni [14] .

Kompaktowe [ edytuj | edytuj kod ]

Kompaktowe SUV-y to najpopularniejsza i najliczniej reprezentowana kategoria SUV-ow, o ro?nym charakterze, w wi?kszo?ci oferuj?c jednak standardowy lub opcjonalny nap?d AWD i wyra?nie podwy?szony prze?wit. Przełomowym modelem przyczyniaj?cym si? dla wzrostu popularno?ci była Toyota RAV4 [15] . W pierwszej dekadzie XXI wieku takie firmy jak Land Rover , Suzuki , Toyota czy Honda nawi?zywały do estetyki samochodow terenowych bojowym wygl?dem i kołem zapasowym przymocowanym do klapy. Nast?pnie, wraz ze wzrosem popularno?ci crossoverow , kompaktowe SUV-y utraciły te cechy na rzecz bardziej stonowanej estetyki, ktora zdobyła szczegoln? popularno??. Z tego powodu, kompaktowe SUV-y i crossovery s? cz?sto zestawiane ze sob? naprzemiennie jako jedna zbiorcza grupa [16] .

Klasy ?redniej [ edytuj | edytuj kod ]

Wi?ksz?, bardziej przestronn? alternatyw? dla SUV-ow kompaktowych s? SUV-y klasy ?redniej, ktore cz?sto wskutek tendencji wzrostu wymiarow zewn?trznych z generacji na generacj? wyewoluowały z mniejszych klas jak np. Honda CR-V czy Toyota RAV4 . Samochody te nie ciesz? si? znacz?c? popularno?ci? w Europie w przypadku producentow samochodow popularnych, co udowadnia przykład drugiej generacji Renault Koleosa [17] , a wi?ksze znaczenie posiadaj? tu producenci premium jak Audi czy Volvo . Głownym rynkiem zbytu dla ?redniej wielko?ci SUV-ow jest prede wszystkim rynek Ameryki Połnocnej [18] .

Klasy ?redniej-wy?szej [ edytuj | edytuj kod ]

Du?e SUV-y spopularyzowane zostały za zasług? głownie producentow ameryka?skich i japo?skich za zasług? takich konstrukcji jak Jeep Grand Cherokee , Dodge Durango , Mitsubishi Pajero czy Nissan Patrol . Samochody te budowane s? z zachowaniem ro?nych koncepcji ? niektorzy producenci nadaj? charakter ?ci?le luksusowy i drogowy, a inni koncentruj? si? na specyfice terenowej [19] . To wła?nie tej wielko?ci SUV-y wspołtworz? słynne samochody terenowe jak Jeep Wrangler , Land Rover Defender czy Toyota Land Cruiser .

Pełnowymiarowe [ edytuj | edytuj kod ]

Prekursorskie dla klasy du?ych SUV-ow o długo?ci przekraczaj?cej pułap 5 metrow były takie konstrukcje jak Cadillac Escalade czy Toyota Sequoia , ktore powstały specjalnie z my?l? o rynku połnocnoameryka?skim. W XXI wieku samochody tego rozmiaru jako najwi?ksze i najdro?sze SUV-y w swojej ofercie rozpocz?ły oferowa? tak?e firmy europejskie z grona producentow samochodow luksusowych jak Mercedes-Benz z modelem GLS czy BMW z modelem X7 . Pełnowymiarowe SUV-y, okre?lane w USA jako full-size SUV , pozostaj? najpopularniejsze na takich rynkach jak kraje Ameryki Połnocnej [20] .

XL [ edytuj | edytuj kod ]

Skrajnym, najwi?kszym rodzajem SUV-ow powstałym specjalnie z my?l? o uwarunkowaniach przychylnego du?ym samochodom rynkow Ameryki Połnocnej , s? te typu XL, ktore bazuj? głownie na bazie pełnowymiarowych SUV-ow i odro?niaj? si? od nich trzema rz?dami siedze? oraz dłu?szym rozstawem osi [21] . Prekursorem tej odmiany SUV-ow był długi na ponad 5,7 metra Ford Excursion oraz skonstruowane po latach 90. XX wieku nowe generacje modelu Chevrolet Suburban wraz z bli?niaczymi konstrukcjami Cadillaka i GMC .

SUV-y według nadwozia [ edytuj | edytuj kod ]

Klasyczne [ edytuj | edytuj kod ]

Najpowszechniejsz? posta?, jak? przyjmuj? SUV-y, jest nadwozie 5-drzwiowe, z poziomo poprowadzon? lini? dachu i przestrzeni? baga?ow? podobn? do samochodow typu kombi czy minivan [22] . Niszow? pododmian? tego typu samochodow s? krotsze SUV-y 3-drzwiowe, upowszechnione głownie w?rod modeli o charakterze samochodow terenowych jako ta?sza i bardziej zwrotna alternatywa dla wariantow 5-drzwiowych: Toyota Land Cruiser , Suzuki Grand Vitara czy Jeep Wrangler .

SUV Coupe [ edytuj | edytuj kod ]

W pierwszej dekadzie XXI wieku rozpocz?to eksperymenty z ukształtowaniem linii dachu w SUV-ach na rzecz łagodnie opadaj?cej, w stylu samochodow typu coupe . Prekursorem był tu południowokorea?ski SsangYong z niszowym modelem Actyon przedstawionym w 2005 roku [23] . Przełomowy dla kształtowania podkategorii tzw. SUV-ow Coupe był jednak inny model ? dro?sze, luksusowe BMW X6 zaprezentowane w 2008 roku, ktore spopularyzowało taki rodzaj samochodow i skłoniło konkurencyjne firmy do prezentowania podobnych konstrukcji w drugiej dekadzie XXI wieku [24] . Na przełomie drugiej i trzeciej dekady koncepcja SUV-ow Coupe zyskała uwag? tak?e producentow samochodow popularnych jak Renault z modelem Arkana czy licznych producentow chi?skich jak Changan , Dongfeng czy Geely .

SUV Cabrio [ edytuj | edytuj kod ]

Pierwszymi podej?ciami do poł?czenia nadwozia SUV z mi?kkim składanym dachem były modele Jeepa z rodziny CJ , a potem Wrangler , gdzie jako opcj?, z zachowaniem stela?a bezpiecze?stwa, mo?na było zdemontowa? panele boczne oraz gorne nadwozia za pomoc? brezentowego zdejmowanego dachu. Kolejnymi podej?ciami do takiego rodzaju nadwozia była Toyota RAV4 Cabrio oferowana krotkotrwale z ko?cem lat 90. XX wieku [25] , a tak?e Mercedes-Benz G Cabrio , ktory rownie? z racji niewielkiej popularno?ci znikn?ł z oferty w 2013 roku po 34 latach produkcji [26] .

Koncepcj? SUV-a Cabrio na nowo zdefiniował w 2010 roku Nissan , ktory zdecydował si? przenie?? bezpo?rednio charakterystyk? klasycznych kabrioletow na grunt SUV-ow. W ten sposob, model Murano CrossCabrio otrzymał du?y, składany mi?kki dach, ktory po demonta?u nie pozostawiał ?adnych pozostało?ci z bryły nadwozia ? w przeciwie?stwie do SUV-ow typu soft-top. Samochod znikn?ł z rynku 4 lata po?niej i nie zdobył popularno?ci [27] . Drugim, ale i ostatnim podej?ciem do takiej ?le przyj?tej przez rynek koncepcji, był Range Rover Evoque Cabrio , produkowany krotko mi?dzy 2016 a 2018 rokiem [28] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Honda CR-V is the world's best-selling SUV, right? Toyota RAV4: Nope . [dost?p 2022-03-05]. ( ang. ) .
  2. ↑ Najlepiej sprzedaj?cy si? SUV w Polsce w 2021 roku… Krol drog jest tylko jeden . [dost?p 2022-03-05]. ( pol. ) .
  3. ↑ Najlepszy SUV do 35 tysi?cy | Wybor Kierowcow [online], www.wyborkierowcow.pl [dost?p 2017-10-11] ( pol. ) .
  4. ↑ Najlepsze rodzinne SUVy . [dost?p 2022-03-06]. ( pol. ) .
  5. ↑ Rise of S.U.V.s: Leaving Cars in Their Dust, With No Signs of Slowing . [dost?p 2022-03-06]. ( ang. ) .
  6. ↑ SUVs now make up almost half of all European new car sales . [dost?p 2022-03-06]. ( ang. ) .
  7. ↑ a b c d HammerheadFistpunch , Etymology ? SUV. Or no, its not supposed to be ?sporty”. , ?Oppositelock” [dost?p 2017-10-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-28] ( ang. ) .
  8. ↑ Co to jest SUV i tzw. crossover? . [dost?p 2022-03-06]. ( pol. ) .
  9. ↑ INTERIA.PL , Toyota RAV4, pierwszy SUV ?wiata, ma 20 lat! [online] [dost?p 2018-04-17] ( pol. ) .
  10. ↑ Wysyp nowych SUV-ow | Wybor Kierowcow [online], www.wyborkierowcow.pl [dost?p 2017-10-11] ( pol. ) .
  11. ↑ Suzuki Jimny . [dost?p 2022-03-05]. ( ang. ) .
  12. ↑ The smallest SUVs . [dost?p 2022-03-05]. ( ang. ) .
  13. ↑ Jeep Renegade Trailhawk ? z terenowymi aspiracjami . [dost?p 2022-03-05]. ( pol. ) .
  14. ↑ SUV-y i crossovery . [dost?p 2022-03-06]. ( pol. ) .
  15. ↑ Zacz?ło si? od RAV4, czyli historia samochodow SUV w pigułce . [dost?p 2022-03-06]. ( pol. ) .
  16. ↑ Najoszcz?dniejsze SUV-y i crossovery ? TOP 25 . [dost?p 2022-03-06]. ( pol. ) .
  17. ↑ Nie wszystkie crossovery s? hitami sprzeda?y. Renault Koleos znika z brytyjskiego rynku . [dost?p 2022-03-06]. ( pol. ) .
  18. ↑ Hyundai Santa Fe 2.0 CRDi Platinum. Wycieczka do Ameryki i z powrotem . [dost?p 2022-03-06]. ( pol. ) .
  19. ↑ Nie tylko Land Cruiser . [dost?p 2022-03-06]. ( pol. ) .
  20. ↑ Every 2021 Full-Size SUV Ranked from Worst to Best . [dost?p 2022-03-06]. ( ang. ) .
  21. ↑ The Best Full-Size Three-Row SUVs to Buy in 2022 . [dost?p 2022-03-06]. ( ang. ) .
  22. ↑ U?ywane SUV-y ? ktorego warto kupi? za 20-30 tys. zł? . [dost?p 2022-03-06]. ( pol. ) .
  23. ↑ SUV-y coupe rodziły si? w bolach. Oto historia tych paskudnych (lub pi?knych) samochodow . [dost?p 2022-03-06]. ( pol. ) .
  24. ↑ To chyba najbardziej znienawidzony typ nadwozia, a jednocze?nie przyszło?? motoryzacji. O co chodzi z SUV-ami coupe? . [dost?p 2022-03-06]. ( pol. ) .
  25. ↑ Toyota RAV4 History: The Compact Crossover Goes From Wacky Concept to Best Seller . [dost?p 2022-03-06]. ( ang. ) .
  26. ↑ Koniec Mercedesa klasy G Cabrio . [dost?p 2022-03-06]. ( pol. ) .
  27. ↑ Nissan’s oddball Murano CrossCabriolet axed . [dost?p 2022-03-06]. ( ang. ) .
  28. ↑ Range Rover Evoque three-door axed ahead of second-generation model . [dost?p 2022-03-06]. ( ang. ) .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Typy nadwozi samochodow osobowych
wspołczesne
historyczne
?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=SUV&oldid=73817363 ”